Hồi sinh các vùng đất ngập nước

Chống biến đổi khí hậu

Nhân Ngày Đất ngập nước Thế giới (2/2), Liên Hợp Quốc vừa kêu gọi hành động khẩn cấp để hồi sinh và khôi phục các vùng đất ngập nước, những hệ sinh thái đang biến mất nhanh hơn ba lần so với rừng.

Các vùng đất ngập nước bao phủ khoảng 6% bề mặt đất của Trái đất và rất quan trọng đối với sức khỏe con người, nguồn cung cấp thực phẩm, du lịch và việc làm. Hơn một tỷ người trên toàn thế giới phụ thuộc vào chúng để kiếm sống, trong khi vùng nước nông và đời sống thực vật phong phú của chúng hỗ trợ mọi thứ.

Các vùng đất ngập nước cũng đóng vai trò quan trọng trong cả việc đạt được sự phát triển bền vững và trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Chúng cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái thiết yếu như điều tiết nước, giảm tác động của lũ lụt.

Vùng đất than bùn, một loại đất ngập nước có thảm thực vật đặc biệt, lưu trữ lượng carbon gấp đôi so với rừng.

Tuy nhiên, theo Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP), trong hơn 200 năm qua, các vùng đất ngập nước bị cạn kiệt để nhường chỗ cho đất nông nghiệp hoặc phát triển cơ sở hạ tầng. Khoảng 35% của tất cả các vùng đất ngập nước trên toàn cầu đã biến mất từ năm 1970 đến năm 2015 và tốc độ mất đã tăng nhanh kể từ năm 2000.

UNEP cảnh báo, tùy thuộc vào mức độ mực nước biển dâng liên quan đến khí hậu, khoảng 20-90% diện tích đất ngập nước ven biển hiện nay có thể biến mất vào cuối thế kỷ này. Các vùng đất ngập nước cũng bị suy giảm đa dạng sinh học nhiều hơn các hệ sinh thái biển và đất liền khác.

Tăng cường đầu tư phục hồi đất ngập nước

Trước thực trạng trên, gần đây, các chính phủ đã và đang đẩy mạnh nỗ lực bảo vệ các vùng đất ngập nước. Tại Hội nghị đa dạng sinh học của Liên Hợp Quốc vào tháng 12/2022, các quốc gia đã thông qua một thỏa thuận mang tính bước ngoặt nhằm bảo vệ 1/3 vùng đất, ven biển và vùng nước nội địa của hành tinh vào năm 2030.

Hành động khôi phục vùng đất ngập nước đang được quan tâm trên khắp thế giới. Chẳng hạn, Trung Quốc đang mở rộng kế hoạch cho “các thành phố bọt biển” trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng và các hiểm họa khí hậu gia tăng, bao gồm cả lũ lụt. "Thành phố bọt biển" dựng vườn trên mái nhà, vỉa hè thấm nước và bể chứa ngầm để kiểm soát nguy cơ lũ từ các con sông.

Bà Leticia Carvalho - người đứng đầu chi nhánh Nước ngọt và Biển của UNEP kêu gọi các chính phủ chấm dứt các chính sách và trợ cấp làm gia tăng nạn phá rừng và suy thoái đất ngập nước, đồng thời khẩn trương tập trung vào việc phục hồi.

Theo bà, chúng ta phải hướng dẫn và thúc đẩy các khoản đầu tư để bảo vệ các hệ sinh thái ưu tiên, như vùng đất than bùn, đồng thời khuyến khích khu vực tư nhân cam kết không phá rừng.

Năm ngoái, UNEP đã công bố một báo cáo cho thấy sự cần thiết phải tăng cường đầu tư vào các giải pháp dựa vào thiên nhiên để đáp ứng các mục tiêu về khí hậu toàn cầu, đa dạng sinh học và suy thoái đất. Hiện tại, 154 tỷ USD được chi tiêu mỗi năm nhưng con số này sẽ tăng hơn gấp đôi lên 384 tỷ USD vào năm 2025.

Bà Carvalho nhấn mạnh: “Chúng ta sắp hết cơ hội bảo vệ các dịch vụ do vùng đất ngập nước cung cấp trong khi xã hội phụ thuộc vào những dịch vụ này vì một tương lai bền vững. Chúng ta phải tăng cường đoàn kết quốc tế, xây dựng năng lực và tài trợ, không còn thời gian đề trì hoãn”.