Những ngày đầu năm 2019, chúng tôi đến thăm Nhà máy chế biến gỗ và lâm sản đặt tại xóm Đễnh, xã Dân Hòa, huyện Kỳ Sơn của Công ty CP Sơn Thủy- Doanh nghiệp có bề dày hoạt động trong lĩnh vực chế biến gỗ và các sản phẩm từ gỗ có bề dày khoảng 15 năm.
Không khí lao động khẩn trương rất khẩn trương. Công nhân các tổ đội sản xuất miệt mài lao động, mỗi người mỗi việc đang chạy đua với thời gian để hoàn thành các đơn hàng sản xuất cho đối tác. Từng đoàn xe vào nhà máy lấy hàng. Tiếng máy rộn ràng vùng quê bình yên.
Dẫn chúng tôi đi thăm các các khu vực sản xuất, ông Nguyễn Xuân Thủy, Giám đốc Công ty CP Sơn Thủy cho biết: Lý do, ông cùng các cộng sự quyết định đầu tư nhà máy tại địa phương vì Hòa Bình có nguồn nguyên liệu gỗ rừng dồi dào là tiềm năng lớn để phát triển công nghiệp chế biến từ gỗ và lâm sản ngoài gỗ. Năm 2016 nhà máy chính thức đi vào hoạt động và luôn có sự tăng trưởng và phát triển ổn định. Hiện công ty đã xây dựng được 2 nhà máy chế biến các sản phẩm từ gỗ rừng keo, với các sản phẩm chủ yếu là gỗ ghép thanh, bàn ghế ngoài trời, chủ yếu xuất đi các nước Châu Âu, các cản sản phẩm gỗ dán phim cung cấp cho khách hàng phục vụ đổ trần, cóp pha bê tông...
Năm 2018 thực hiện doanh thu 450 tỷ đồng, duy trì việc làm ổn định cho 200 lao động với thu nhập bình quân đạt 5,5-7 triệu đồng/người/tháng. 2 năm 2017, 2018, công ty nộp ngân sách bình quân 20 tỷ/năm, là doanh nghiệp dẫn đầu nộp ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Kỳ Sơn, được Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình khen thưởng tại Hội nghị xúc tiến đầu tư cuối năm 2018. Công ty đang nghiên cứu mở rộng thêm một cơ sở sản xuất chế biến gỗ tại xã Mông Hóa, huyện Kỳ Sơn.
Nhằm chủ động nguồn nguyên liệu cho sản xuất và nâng cao giá trị sản xuất lâm nghiệp cho người dân, cuối năm 2015, công ty triển khai chương trình hợp tác với nông dân trồng rừng theo tiêu chuẩn FSC - mô hình trồng rừng đem đến nhiều lợi ích từ cải tạo môi trường, môi sinh, tăng thu nhập cho nông dân trồng rừng. Công ty hỗ trợ hồ sơ, thủ tục, hỗ trợ kinh phí để các chuyên gia sang đánh giá và cấp giấy chứng nhận quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn FSC. Khi đạt chứng chỉ rừng FSC, giá trị gỗ sẽ cao hơn cách trồng rừng truyền thống, góp phần giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho người trồng rừng, thực hiện định hướng tái cơ cấu ngành lâm nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, phát triển công nghiệp chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ, nâng cao giá trị gia tăng ngành lâm nghiệp. Đến nay, diện tích hợp tác trồng rừng của công ty có khoảng 5000 ha tại các huyện Lương Sơn, Kỳ Sơn, Yên Thủy, Lạc Thủy, Hòa Bình.
Phát triển kinh tế rừng theo hướng nâng cao năng suất, hiệu quả, từng bước gắn với công nghiệp chế biến đang được nhiều địa phương xác định là hướng đi chủ đạo thực hiện chủ trương tái cơ cấu ngành lâm nghiệp. Nhiều năm nay, tỉnh đã hỗ trợ các địa phương, người trồng rừng phát triển kinh tế rừng khá hiệu quả, nhất là các huyện như Kỳ Sơn, Lạc Thủy, Lạc Sơn Kim Bôi, Tân Lạc, Lương Sơn, các hộ dân trồng giống keo sinh trưởng tốt, gấp 1,5 – 2 lần giống keo cũ, năng suất tăng khoảng 20% so với các giống đại trà. Nhiều địa phương đã rà soát quy hoạch phát triển các loại trồng rừng từ các giống cây bản địa mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội như trồng dổi ở Lạc Sơn vừa cho quả đồng thời thời cho gỗ có giá trị kinh tế rất cao…
Nhiều hộ dân trồng xoan đào, xoan trắng có thu nhập hang tỷ đồng. Tỉnh duy trì tốt và hoàn thành các chỉ tiêu về trồng rừng, quản lý và bảo vệ rừng, trung bình hằng năm trồng từ 6000-8000 ha. Hiện mật độ che phủ rừng của tỉnh khá cao, đạt 51,2%. Ngày càng xuất hiện các tổ chức, cá nhân tham gia trồng rừng, đầu tư phát triển công nghiệp chế biến gỗ và các sản phẩm từ gỗ. Toàn tỉnh đã có hàng chục cơ sở sản xuất, chế biến các sản phẩm từ gỗ rừng. Đã có một số doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà máy chế biến, sản xuất ván MDF vào đầu tư trên địa bàn như: Nhà máy MDF Vinafor - Tân An, công xuất thiết kế 54.000 m3 ván MDF và 20.000 m3 ván ghép thanh /năm (hiện đã đầu tư xây dựng xong bắt dầu đi vào hoạt động); Nhà máy MDF Phú Thành, huyện Lạc Thủy, công xuất thiết kế 40.000 m3 ván MDF /năm, nhà máy BWG Mai Châu… Đây là những tiền đề để quy hoạch vùng nguyên liệu, gắn trồng rừng với khai thác, chế biến lâm sản với thị trường tiêu thụ, phát triển nền lâm nghiệp sản xuất hàng hóa...
Ông Nguyễn Xuân Trường, Chi cục Phó Chi cục Kiểm lâm tỉnh Hòa Bình cho biết: Là tỉnh miền núi, nhưng lại tiếp giáp với thủ đô Hà Nội, Hòa Bình có tổng diện tích rừng 460.869,09 ha, đất lâm nghiệp 332.813,1 ha chiếm 72,21%, nguồn lao động dồi dào, đặc biệt người dân có truyền thống về trồng rừng sản xuất. Bên cạnh đó, nhu cầu tiêu thụ sản phẩm gỗ trên thế giới rất lớn, tăng tối thiểu khoảng 8%/năm. Các mặt hàng sản xuất gỗ tự nhiên ngày khan khiếm và có giá trị gia tăng cao, sản phẩm gỗ chế biến và đồ mộc nội thất đã trở thành một trong số những mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Việt nam, sang các thị trường Mỹ, Nhật Bản và EU.
Đây là những cơ hội rất lớn để phát triển kinh tế rừng. Trong lộ trình tái cơ cấu ngành lâm nghiệp, tỉnh đang phấn đấu đến năm 2020 sản lượng gỗ xây dựng đạt khoảng 110.000 m3/năm, MDF khoảng 54.000 m3/năm, ván sàn và ván ghép thanh khoảng 25.000 m3/năm, trên 40.000 m3/năm đối với sản phẩm mộc gia dụng, 21.000 tấn/năm đối với bột giấy...
Hòa Bình đang đặt mục tiêu phát triển công nghiệp chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ, có chiều sâu, hàm lượng công nghệ cao theo hướng công nghiệp hóa, với quy mô lớn, tạo ra sản phẩm chất lượng cao, sản lượng đủ lớn để xuất khẩu. Giảm dần việc bán nguyên liệu thô và các sản phẩm sơ chế như nguyên liệu giấy, dăm gỗ xuất khẩu hiện nay, thay bằng các sản phẩm tinh chế giá trị gia tăng lớn. Rà soát, củng cố và nâng cấp các cơ sở chế biến quy mô vừa và nhỏ; thu hút đầu tư xây dụng nhà máy chế biến quy mô lớn. Bên cạnh đó, tổ chức quy hoạch, bố trí vùng nguyên liệu cho các trung tâm chế biến lớn, gắn trồng rừng với khai thác - chế biến lâm sản - thị trường tiêu thụ.
