Hàng trăm triệu người đang hít thở không khí ô nhiễm

Tháng 9/2021, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ban hành một hướng dẫn mới, trong đó, khuyến cáo nồng độ bụi mịn trong không khí PM2.5 trung bình hàng năm không được vượt quá 5 microgam/mét khối. Thậm chí, WHO cho rằng, ngay cả ở nồng độ này cũng gây ra những rủi ro lớn về sức khỏe.
Ngày 22/3, Báo cáo Chất lượng Không khí Thế giới năm 2021 của công ty giám sát chất lượng không khí IQAir (Thụy Sĩ) cho biết, theo tiêu chuẩn trên, không một quốc gia nào đáp ứng được mức chuẩn chất lượng không khí trong năm 2021.
Theo dữ liệu ô nhiễm từ các trạm giám sát không khí của chính phủ và của các tổ chức và cá nhân vận hành tại 6.475 thành phố ở 117 quốc gia, khói bụi, thậm chí, còn gia tăng trở lại ở một số khu vực mà trước đó từng ghi nhận mức giảm trong thời gian bùng phát đại dịch COVID-19.
Phó Giáo sư Susan Anenberg thuộc Đại học George Washington, người nghiên cứu mối liên hệ giữa tác động sức khỏe của ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu cho rằng, sẽ rất khó để đạt được mức khuyến nghị của WHO. Bà cũng cho rằng, biến đổi khí hậu đang khiến việc đạt được các tiêu chuẩn PM2.5 hiện tại của chúng ta ngày càng khó khăn hơn… Theo thời gian, biến đổi khí hậu đang là tác nhân làm gia tăng tình trạng cháy rừng nghiêm trọng hơn và dẫn tới tình trạng khô cằn hơn, gây ô nhiễm không khí hơn ở một số nơi.
Theo IQAir, trong năm qua, chỉ có 222 trên tổng số 6.475 thành phố được khảo sát (tương đương tỷ lệ 3,4%) đáp ứng tiêu chuẩn của WHO, trong khi đó, 93 thành phố ghi nhận nồng độ PM2.5 cao gấp 10 lần mức khuyến nghị.
Bà Christi Schroeder - Giám đốc Khoa học về chất lượng không khí của IQAir cho biết, mặc dù, có rất nhiều quốc gia đang đạt được những bước tiến lớn trong việc giảm lượng khí thải, nhưng cũng có những nước còn gặp nhiều vấn đề về ô nhiễm.
Cụ thể, theo IQAir, chất lượng không khí ở Trung Quốc đã được cải thiện trong năm ngoái. Với chỉ số PM2.5 trung bình ở mức 32,6 microgam/mét khối, quốc gia này đã ở vị trí thứ 22 trong bảng xếp hạng PM2.5 năm 2021, từ vị trí thứ 14 của năm 2020. Từ năm 2014, quốc gia này đã triển khai các biện pháp nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí.
Đảo quốc New Caledonia ở Nam Thái Bình Dương ghi nhận sự cải thiện rõ rệt về không khí, với nồng độ PM2.5 chỉ 3,8 microgam/mét khối và Phần Lan có nồng độ PM2.5 thấp nhất trong số các quốc gia phát triển (5,5 microgam/mét khối).
Trong khi đó, tại Ấn Độ, năm ngoái, mức độ ô nhiễm đã nghiêm trọng hơn và New Delhi vẫn là thủ đô ô nhiễm nhất thế giới. Ngoài ra, Bangladesh là quốc gia ô nhiễm nhất hành tinh, không thay đổi so với năm trước đó, với nồng độ PM2.5 là 76,9 microgam/mét khối. Trung và Nam Á có chất lượng không khí tồi tệ nhất thế giới và là nơi có đến 46 trong số 50 thành phố ô nhiễm nhất thế giới.
Giám đốc điều hành của IQAir Bắc Mỹ, bà Glory Dolphin Hammes cho hay, báo cáo cũng cho thấy sự chênh lệch lớn về tính sẵn có của dữ liệu chất lượng không khí, khi rất ít trạm giám sát được tìm thấy ở châu Phi, Trung Mỹ và Mỹ Latinh.

Theo bà, quốc gia ô nhiễm thứ 2 trên thế giới trong năm ngoái là Chad, và năm 2020, dữ liệu này thậm chí còn không có sẵn… Điều đó cho thấy chúng ta cần giải quyết sớm vấn đề thiếu hụt thông tin về chất lượng không khí ở những khu vực có mức độ ô nhiễm không khí cao.
Các nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính bằng cách thay thế các phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch và các nhà máy điện sẽ có thể góp phần cải thiện chất lượng không khí. Theo báo cáo, trong năm 2021, với nồng độ PM2.5 là 24,7 microgam/mét khối, Việt Nam đã nỗ lực xây dựng cơ sở hạ tầng năng lượng mặt trời lớn nhất Đông Nam Á và đang khai thác năng lượng gió ngoài khơi.