Giải quyết vấn nạn phá rừng Vườn quốc gia Mũi Cà Mau

   

  Vườn quốc gia (VQG) Mũi Cà Mau nằm trên địa bàn 3 xã Đất Mũi, Viên An, Đất Mới thuộc huyện Ngọc Hiển và huyện Năm Căn, tổng diện tích 41.862ha. VQG bao bọc chung quanh, với phân khu chức năng trên đất liền, gồm: khu bảo vệ nghiêm ngặt 12.203ha, phân khu phục hồi sinh thái 2.859ha... và ở giữa là dân cư.

   

   

   

  Theo chỉ dẫn của một chủ đò bao, tôi len lỏi bằng xuồng theo nhiều con rạch để thị sát tình trạng tàn phá rừng trong VQG Mũi Cà Mau. Không khó để vào bên trong khu rừng vì kênh, rạch khá nhiều. Càng tiến sâu vào lõi VQG Mũi Cà Mau, càng chứng kiến mức độ cây rừng bị chặt phá nhiều hơn. Dọc theo 2 bên kênh rạch, rừng đước bị kẻ xấu “tỉa thưa”, chọn những cây gỗ lâu năm, có cây dấu chặt dưới gốc còn khá mới, nhựa cây chưa kịp khô.

   

  Chỉ sau gần 30 phút ngoằn nghèo qua các con rạch, chủ đò bao đã đưa chúng tôi tiếp cận những mảng rừng bị tàn phá nặng nền nhất. Tại một khu rừng gọi là Kinh Ngang, thuộc xẻo Cồng Cộc, nằm giáp ranh giữa VQG Mũi Cà Mau với Lâm ngư trường Trảng Sáo. Bên ngoài cây mọc theo hàng, xanh um nhưng chỉ xắn quần, cuốc bộ vô sâu bên trong chừng 100m đã thấy khu rừng trống hoác, tan hoang. Rừng bị tàn phá trống trơ, ánh nắng rọi xuống những gốc đước còn ứa nhựa, quanh đó chỉ còn sót lại vài cây còi cọc, lẻ loi.

   

  Tại Kênh 5, thuộc phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của VQG. Dù ngay ở đầu kênh có Trạm kiểm lâm án ngữ, ngoài bìa rừng có treo bảng báo khu vực bảo vệ nghiêm ngặt, cấm vào rừng trái phép, săn bắt muông thú, chặt phá cây rừng… Vậy mà chỉ vào rạch chưa đầy cây số, đã thấy nhiều vạt rừng bị thảm sát trắng, nhiều thửa rừng bị “tỉa thưa” rất thảm hại, nhiều cây đước bị đốn hạ ngồn ngang, lâm tặc chưa kịp mang ra khỏi rừng.

   

  Ông Đặng Minh Lâm, Trưởng Phòng lâm sinh thủy sản VQG Mũi Cà Mau cho biết, nạn chặt phá cây rừng gần đây diễn biến phức tạp so với trước đây. Nguyên nhân do năm nay nguồn lợi nghêu giống ít, người dân mất nguồn thu nên gây áp lực lên rừng. “Dân cư giáp ranh với rừng, nhiều hộ còn khó khăn, không có đất canh tác trong khi lực lượng cán bộ quản lý mỏng nên khó bề đảm bảo việc chặt phá trái phép không xảy ra” – ông Lâm nói.

   

   

  Cũng theo lời ông Lâm, gần đây Ban giám đốc VQG Mũi Cà Mau kỷ luật hàng loạt trạm trưởng Trạm kiểm lâm vì không hoàn thành nhiệm vụ, để xảy ra mất rừng số lượng lớn, như trạm trưởng Trạm kiểm lâm Cái Mòi - Đỗ Thành Nhiệm; trạm trưởng Trạm kiểm lâm Kênh 5 - Quách Tấn Kháng; gần đây nhất mới cắt chức Trạm trưởng Trạm kiểm lâm Trại Xẻo - Trương Thanh Tâm và Trạm phó Trần Thái Sanh.

   

  Khu bảo vệ nghiêm ngặt 12.203ha, phần lớn nằm trên địa bàn xã Đất Mũi. Xã này có 15 ấp, hơn 3.900 hộ dân trong đó chỉ khoảng 1.000 hộ có đất canh tác, còn lại 2.900 hộ phần nhiều hoàn cảnh khó khăn, mưu sinh nhờ nguồn lợi thiên nhiên từ rừng và biển. Ông Trần Quốc Tuấn, Giám đốc VQG Mũi Cà Mau, trăn trở: “Dân nghèo còn nhiều, ranh giới rừng mong manh nên rừng luôn bị tàn phá. Hộ dân không chặt bán cây tươi cũng mang về hầm than mua gạo. Khi nào chăm lo tốt sinh kế cho bà con, giúp dòng người nghèo ổn định cuộc sống mới mong nạn chặt phá cây rừng giảm lại”.

   

  Theo ông Lý Hoàng Tiến, Bí thư đảng ủy xã Đất Mũi, muốn bà con ổn định cuộc sống, cần giúp bà con có công ăn việc làm, có đất sản xuất hoặc chuyển đổi nghề. Khi có cái ăn cái mặc thì chính quyền vận động, cam kết không phá rừng bà con sẽ chấp hành tốt.

   

  Trước tình hình VQG Mũi Cà Mau bị tàn phá nghiêm trọng, theo chỉ đạo UBND tỉnh Cà Mau, Tổ công tác 1221 (do Sở NN&PTNT tỉnh này chủ công) xác minh công tác bảo vệ rừng ở VQG Mũi Cà Mau đã được thành lập và đang tiến hành thực thi nhiệm vụ. Bước đầu của Tổ công tác 1221 xác định trong 1 năm gần đây tại VQG Mũi Cà Mau đã bị mất hơn 1.000m3 gỗ không rõ nguyên nhân. Gần 2 tháng gần đây, VQG Mũi Cà Mau, UBND xã Đất Mũi và Hạt Kiểm lâm huyện Ngọc Hiển đã xử lý 27 vụ vi phạm Luật bảo vệ và phát triển rừng, 24 hộ dân khai thác rừng trái phép để hầm than với số tiền phạt hành chính gần 140 triệu đồng; phá hủy 266 lượt lò than trong lâm phần và khu vực giáp ranh với VQG Mũi Cà Mau. Công an huyện Ngọc Hiển đã khởi tố 1 vụ án hình sự, tạm giam 1 Trạm trưởng Trạm kiểm lâm của VQG Mũi Cà Mau về tội thiếu tinh thần trách nhiệm trong quản lý, bảo vệ rừng.

   

  Gần đây, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau - Phạm Thành Tươi cũng đã chủ trì cuộc họp chỉ đạo, xử lý những vấn đề liên quan đến công tác quản lý, bảo vệ rừng tại VQG Mũi Cà Mau. Yêu cầu Tổ công tác 1221 tiếp tục thẩm tra, xác minh làm rõ những vụ việc vi phạm ở VQG Mũi Cà Mau; ngành Công an và Chi Cục kiểm lâm điều tra làm rõ vụ phá rừng ở VQG Mũi Cà Mau và xử lý đúng pháp luật; tăng cường lực lượng kiểm lâm nhằm kiểm soát, quản lý tốt rừng khu vực VQG; phá toàn bộ lò than trong khu vực VQG; Sở Nội vụ có kế hoạch kiện toàn ngay đội ngũ cán bộ quản lý và các phòng, trạm của Vườn Quốc gia Mũi Cà Mau.