Dân bản mỏi mòn “ngóng” điện
Trong một lần về bản Chăm Puông, xã Lượng Minh (huyện Tương Dương, Nghệ An), phóng viên không khỏi ngạc nhiên khi đường điện 35KV chạy qua trên nóc nhà nhưng nghịch lý ở chỗ hàng trăm hộ dân hàng đêm vẫn phải “làm bạn” với cây đèn dầu truyền thống.
Tối đến, các thầy, cô giáo ở khu nội trú ở điểm trường bản Chăm Puông, Trường Tiểu học Lượng Minh phải loay hoay mãi mới nhóm bếp củi nấu cơm đãi khách. Hỏi ra mới biết, hiện cả bản nghèo này vẫn chưa có điện lưới.
Người dân, nhà nào không có điều kiện thì dùng đền dầu, khá hơn một chút thì đầu tư tuốc bin tận dụng sức nước khe suối để lấy điện thắp sáng.
Hì hục giã thóc lấy gạo cho gà ăn, chị Ngân Thị Bảy (SN 1978) ở bản Chăm Puông cho biết: Cả bản hiện vẫn chưa có điện lưới nên rất khó khăn cho sản xuất, sinh hoạt. Không có điện nên giờ nhà tôi có máy xay xát vẫn chạy bằng dầu rất tốn kém. Giờ cả bản này chỉ mong có điện lưới để đỡ vất vả hơn.
 |
|
Một góc bản Chăm Puông, xã Lượng Minh |
Cách đó không xa, gia đình anh Bun Khăm (SN 1972) có nhà sát đường điện 35KV chạy quạ vẫn phải thắp đèn chiếu sáng chạy bằng tuốc bin đặt ngoài khe suối.
Anh Bun Khăm cho biết: “Một tuốc bin điện này mỗi gia đình ở đây phải mua 2-3 triệu đồng nhưng chỉ dùng để thắp sáng cho một bóng đèn tiết kiệm điện chứ không thể làm được gì hơn. Đó là chưa kể khi mùa mưa lũ về, nước từ thượng nguồn đổ về, tuốc bin cũng bị cuốn trôi mất, người dân lại phải mất thêm tiền mua cái mới”.
Khi hỏi vì sao có đường điện chạy qua, người dân vẫn không được dùng điện lưới, anh Bun Khăm buồn rầu: “Đường điện đó đi vào xã Bảo Thắng, của điện lực huyện Kỳ Sơn. Bà con trong bản thấy điện lưới thì thèm lắm, nhưng vẫn không được dùng”.
Ông Ngân Văn Mai, Trưởng bản Chăm Puông (xã Lượng Minh), cho biết: Cả bản Chăm Puông có 210 hộ gia đình với 100% người Khơ mú (trong đó có 142 hộ nghèo) thì tất cả phải dùng điện chạy bằng tuốc bin để thắp sáng. Tội nhất là các cháu nhỏ, tối đến ánh điện yếu ớt không thể học được. Bà con dân bản muốn xem ti vi, báo đài để nắm bắt tình hình, chủ trương đường lối của Đảng và Nhà nước cũng không được vì không có điện.
Bà con trong bản bức xúc nhất là có đường điện chạy qua trên nóc nhà vào tận xã Bảo Thắng nhiều năm rồi mà người dân vẫn không thể dùng điện lưới. Tại sao nơi xa hơn lại có điện để dùng, còn người dân chúng tôi sống giữa hai công trình thủy điện lớn nhất nhì tỉnh lại phải mong mỏi điện?
 |
|
Không có điện lưới để dùng nên ngoài những hộ gia đình đầu tư được máy phát điện hoặc tuốc bin từ khe suối thì vẫn phải dùng nến hoặc đèn dầu |
“Cái này trong các cuộc tiếp xúc cử tri cấp xã, cấp huyện người dân cũng đã ý kiến rất nhiều lần. Nhưng cấp trên cứ hẹn năm này rồi lại năm khác. Xã và huyện nói 2019 sẽ lắp điện lưới cho bà con trong bản, nhưng giờ năm 2019 sắp hết rồi họ lại hẹn sang năm 2020. Người dân họ bức xúc lắm chứ” – Vị trưởng bản, kiến nghị.
Bao giờ ánh điện về với Chăm Puông?
Khi đề cập đến vấn đề bản Chăm Puông “đói điện” ngay dưới chân đường điện 35KV, ông Cụt Văn Ninh – Bí thư Đảng ủy xã Lượng Minh, cho biết: “Đường điện đó là đường điện đi vào xã Bảo Thắng, huyện Kỳ Sơn qua hai bản của xã Lượng Minh là bản Chăm Puông và bản Minh Thành. Kế hoạch của huyện Tương Dương là họ cũng đã đưa vào chương trình rồi nhưng mà chưa làm. Nghe nói đưa vào nguồn vốn trung hạn năm 2020 họ mới làm”.
“Khi triển khai, họ vẫn sẽ dùng chung đường điện 35KV đi vào xã Bảo Thắng nhưng sẽ làm trạm hạ áp tại hai bản Chăm Puông và Minh Thành. Nhiều năm qua, bà con dân bản bức xúc lắm nhưng huyện Tương Dương làm chậm chạp quá.
Lúc tổ thiết kế của đường điện 35kV vào xã Bảo Thắng bên huyện Kỳ Sơn đi đo đạc, tôi cũng đã trực tiếp đặt vấn đề xin họ làm 2 trạm hạ thế ở đó nhưng không được họ chấp nhận vì là địa bàn của xã khác, huyện khác. Và đã nhiều năm trôi qua, người dân tại hai bản Chăm Puông và Minh Thành vẫn không có điện lưới để sử dụng, đó là một điều quá thiệt thòi cho bà con nơi đây” - Bí thư Đảng ủy xã Lượng Minh cho biết thêm.
 |
|
Tuốc bin điện lợi dụng sức nước từ khe suối là giải pháp tình thế của người dân vùng cao khi chưa có điện lưới quốc gia để dùng |
Còn ông Kha Văn Ót, Phó Chủ tịch UBND huyện Tương Dương cho biết: "Chăm Puông là một trong 24 bản chưa có điện lưới của huyện Tương Dương. Huyện mới làm việc với Tập đoàn Điện lực Việt Nam và họ có hứa theo lộ trình đến năm 2020 sẽ cố gắng làm xong. Nhưng giờ cũng đã gần hết năm 2019 rồi, còn một năm nữa không biết sẽ như thế nào nữa.
Phía huyện cũng mong ngành điện sớm triển khai lắp đặt các trạm hạ thế để người dân bản Chăm Puông, Minh Thành sớm có điện sử dụng chứ đường dây 35kV thì đi qua trên đầu người dân địa phương đã lâu lắm rồi".
Được biết, không riêng gì Chăm Puông, toàn xã Lượng Minh (huyện Tương Dương), các bản Minh Thành, Minh Tiến, Xốp Cháo là những bản nằm “kẹt” giữa hai công trình thủy điện Bản Vẽ và Nậm Nơn nhưng đến thời điểm này vẫn chưa có điện lưới sử dụng.
Có thể nói, các công trình thủy điện ở rất gần người dân nhưng ánh điện lưới quốc gia lại quá xa vời đối với người dân vùng cao đang trở thành vấn đề bức xúc không chỉ ở Chăm Puông…
