Đô thị hóa là động lực tăng trưởng đồng bằng sông Hồng

Phó Thủ tướng nhấn mạnh đồng bằng sông Hồng là vùng trung tâm động lực phát triển lan toả tới các vùng kinh tế-xã hội khác. Nhiều mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược của đồng bằng sông Hồng đã được định vị trong các nghị quyết, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, quy hoạch tổng thể quốc gia và các quy hoạch chuyên ngành quốc gia.

Vì vậy, Quy hoạch vừa mang tính kế thừa, trên cơ sở đánh giá thực tiễn triển khai chủ trương, cơ chế, chính sách phát triển của vùng đồng bằng sông Hồng thời gian qua, "những gì làm tốt, những gì đang thiếu vắng"; vừa có sự đổi mới, đề xuất mang tính đột phá để bảo đảm tính kết nối, tạo sức mạnh tổng hợp của các địa phương trong vùng, xác định những sản phẩm có tính chiến lược, cạnh tranh nhất; đồng thời giải quyết mối quan hệ với các quy hoạch, các vùng kinh tế-xã hội.

Khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế vượt trội

Theo báo cáo của đơn vị tư vấn, quan điểm phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bằng sông Hồng trên cơ sở khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế vượt trội; thực sự là vùng động lực hàng đầu, có vai trò định hướng, dẫn dắt quá trình cơ cấu lại nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng của cả nước.

Trong đó, nền tảng là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, một số ngành kinh tế mũi nhọn, có khả năng tạo động lực và dẫn dắt các ngành khác phát triển; đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế toàn diện, hiệu quả, tận dụng tốt cơ hội của các hiệp định thương mại tự do và hiệp định đầu tư thế hệ mới, thu hút đầu tư.

Quy hoạch cũng nêu rõ yêu cầu phát triển hài hòa giữa kinh tế với văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo đảm an sinh xã hội, trật tự xã hội, củng cố vững chắc nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân.

Hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bằng sông Hồng được phát triển là đồng bộ, đa phương thức, hiện đại; ưu tiên kết nối liên vùng, liên tỉnh, quốc tế; xây dựng hạ tầng kinh tế biển, các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu thương mại tự do và hạ tầng thông tin truyền thông, thủy lợi và bảo vệ nguồn nước phù hợp với định hướng tổ chức và khai thác lãnh thổ, tạo không gian phát triển mới.

Các đô thị và khu dân cư nông thôn được tổ chức phù hợp với xu thế sản xuất mới, đô thị hóa; hình thành các khu vực kinh tế động lực, trung tâm kinh tế, đô thị chiến lược, hành lang liên kết quốc tế, liên kết vùng và cả nước.

Mục tiêu tổng quát đến năm 2030, vùng đồng bằng sông Hồng phát triển nhanh, bền vững, có cơ cấu kinh tế hợp lý, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc; tập trung phát triển công nghiệp, dịch vụ hiện đại và nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ, xanh, tuần hoàn có giá trị kinh tế cao; trở thành trung tâm giáo dục, đào tạo nhân lực chất lượng cao, nhân lực số của cả nước; đi đầu về phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế số, xã hội số; có hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại, đô thị thông minh, có tính kết nối cao.

Tình trạng ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông và ngập úng cơ bản được giải quyết. Quốc phòng, an ninh được giữ vững. Quan hệ đối ngoại mở rộng, hội nhập quốc tế hiệu quả. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng cao, dẫn đầu cả nước.

Xây dựng Thủ đô Hà Nội "văn hiến - văn minh - hiện đại", trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng và cả nước, phấn đấu ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực.

Quy hoạch đề ra mục tiêu, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn vùng bình quân khoảng 9%/năm; GRDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đến năm 2030 đạt khoảng 11.000-12.000 USD/người.

Tầm nhìn đến năm 2050, vùng đồng bằng sông Hồng tiếp tục đi đầu cả nước về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, kinh tế số, xã hội số. Các ngành công nghiệp phát triển với công nghệ tiên tiến, chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, phát triển các ngành, sản phẩm công nghiệp mới, công nghệ cao và chủ động trong các khâu nghiên cứu, thiết kế, chế tạo.

Hình thành các trung tâm dịch vụ lớn mang tầm khu vực và thế giới về thương mại, du lịch, dịch vụ, logistics ở Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh; phát triển nền nông nghiệp hiện đại, người dân nông thôn có mức sống cao, có điều kiện sống ngang với các đô thị văn minh…

Đi đầu trong thí điểm mô hình phát triển

Tại phiên họp, các uỷ viên phản biện cho rằng cần làm rõ hơn những thế mạnh của một vùng có mật độ dày đặc các khu, cụm kinh tế; đậm đặc di sản văn hoá, thiên nhiên vật thể, phi vật thể để phát triển du lịch; đội ngũ khoa học đông đảo; tiềm năng rất lớn về kinh tế biển,…

"Một trong những điểm nhấn của vùng đồng bằng sông Hồng chính là có Thủ đô Hà Nội, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá của cả nước", KTS. Trần Ngọc Chính nói.

Các ý kiến cũng đề nghị bổ sung quan điểm đồng bằng sông Hồng phải đi đầu trong thí điểm mô hình phát triển, các cơ chế, chính sách mới, phấn đấu đến năm 2030, vùng động lực của đồng bằng sông Hồng trở thành vùng phát triển hiện đại, có thu nhập cao.

Quy hoạch cần có giải pháp, nhiệm vụ cụ thể để giải quyết những thách thức lớn trong liên kết phát triển của vùng như: Chưa tạo ra chuỗi sản xuất, cụm liên kết ngành trong các hành lang phát triển; chia sẻ và sử dụng nguồn nước chưa bền vững; chênh lệch thu nhập giữa các tỉnh phía nam và phía bắc sông Hồng; tắc nghẽn giao thông và ngập úng, ô nhiễm không khí, nguồn nước; thiếu không gian phát triển bền vững, nhiều địa phương tăng trưởng phụ thuộc vào vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI)…

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh yêu cầu tăng cường giải pháp liên kết nội vùng và liên vùng trên cơ sở hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông, dịch chuyển các ngành sử dụng nhiều lao động ra khỏi vùng động lực và cực tăng trưởng mới, hình thành chuỗi liên kết điểm đến du lịch…

"Đôi cánh" phát triển của đất nước

Kết luận phiên họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định việc quy hoạch vùng đồng bằng sông Hồng là một nhiệm vụ hết sức khó khăn và nặng nề, có tính liên ngành, liên tỉnh, liên vùng, bảo đảm được tính đồng bộ, thống nhất, tránh xung đột, chồng chéo với quy hoạch địa phương, quy hoạch ngành, lĩnh vực.

Đồng thời, phải có những ý tưởng mới, tinh thần mới, sức sống mới, bám sát mục tiêu, nhiệm vụ được nêu trong các nghị quyết, quy hoạch, chiến lược có liên quan đến định hướng phát triển đồng bằng sông Hồng và cả nước như xây dựng, đô thị hóa, giao thông, các ngành kinh tế công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ…

"Đồng bằng sông Hồng cùng với Đông Nam Bộ phải là "đôi cánh phát triển" của đất nước", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Động lực tăng trưởng của đồng bằng sông Hồng sẽ là các đô thị được hình thành theo tư duy tạo lập hệ sinh thái kinh tế công nghiệp, dịch vụ, thương mại, du lịch… "Quy hoạch không thể thiếu các cơ chế, chính sách nhằm phát huy hiệu quả nguồn lực đất đai trong phát triển các đô thị có hạ tầng giao thông, kỹ thuật, xã hội hiện đại, đồng bộ, xanh, thông minh, để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao", Phó Thủ tướng đặt vấn đề và lưu ý cần định vị từng địa phương trở thành trung tâm kinh tế, giáo dục, y tế, văn hoá, du lịch…

Bên cạnh đó, Quy hoạch vùng đồng bằng sông Hồng phải phát huy được thế mạnh của các tuyến giao thông kết nối liên vùng, quốc tế, đa phương thức (đường bộ, đường hàng không, đường biển, đường sông); xác định những lĩnh vực có khả năng cạnh tranh khi phát triển một số đô thị trung tâm ngang tầm quốc tế; làm sâu sắc hơn tiềm năng phát triển kinh tế biển đa mục tiêu; phân vùng chức năng có tính tương hỗ lẫn nhau, giải quyết các bài toán có tính liên vùng như ô nhiễm môi trường, không khí, ùn tắc giao thông...; chuyển đổi năng lượng từ nâu sang xanh, phát triển năng lượng tái tạo; đưa tư duy chuyển đổi xanh vào mọi lĩnh vực, hoạt động của đô thị, nông thôn…

Nhấn mạnh tiềm năng còn chưa được khai thác hai bên sông, Phó Thủ tướng cho rằng cần thay đổi tư duy, chính sách để tạo thêm không gian xanh, không gian văn hoá cộng đồng cho đô thị.

"Đồng bằng sông Hồng là cái nôi của văn hoá, lịch sử, di sản thiên nhiên và con người, vì vậy, phải khoanh định những khu vực gìn giữ, bảo tồn, phục dựng và kết hợp với du lịch, tạo nên điểm nhấn phát triển hài hoà giữa truyền thống với hiện đại.", Phó Thủ tướng trao đổi.

Phó Thủ tướng yêu cầu đơn vị tư vấn rà soát, hệ thống lại, bổ sung những điểm nhấn của vùng, tính toán các cơ chế, chính sách đồng bộ, lộ trình triển khai các dự án ưu tiên, nhiệm vụ cần tiếp tục nghiên cứu theo Quy hoạch.