Điện Biên: Để Nậm Rốm không là dòng sông chết

Sông Tô Lịch thuộc TP. Hà Nội ai cũng biết đến về mức độ ô nhiễm môi trường do nguồn nước sinh hoạt của các hộ dân xả thải trực tiếp ra môi trường. Đây là một trong những vấn đề đã được nhiều giới chuyên môn, nhà khoa học trong lĩnh vực môi trường đánh giá về mức độ ô nhiễm và con người là tác nhân chính gây ảnh hưởng xấu, dẫn đến hủy diệt dòng sông.

Việc cảnh báo sông Nậm Rốm của tỉnh Điện Biên có nguy cơ ô nhiễm là có cơ sở. Nếu trong tương lai địa phương này không sớm có phương án thì nguồn nước cũng rất dễ bị ô nhiễm; do nguồn nước sinh hoạt của người dân xả thải trực tiếp ra môi trường; do mật độ dân số của TP. Điện Biên Phủ và các xã thuộc huyện Điện Biên ngày một tăng cao và một phần do ý thức, trách nhiệm của người dân.

Sông Nậm Rốm điểm đầu cầu Mường Thanh, nơi người dân họp chợ ngày nước dâng.

Sông Nậm Rốm là phụ lưu của sông Mê Kông, bắt nguồn từ phía Bắc của huyện Điện Biên chảy qua TP. Điện Biên Phủ, qua cánh đồng Mường Thanh, xuôi về Pắc Nậm, chảy qua xã Pa Thơm (huyện Điện Biên) rồi từ Pa Thơm chảy sang nước bạn Lào.

Nếu lấy mốc điểm đầu từ xã Pá Khoang (thuộc xã Pá Khoang TP. Điện Biên Phủ) chảy về xã Pa Thơm huyện Điện Biên thì sông Nậm Rốm đi qua 13 xã phường của TP. Điện Biên Phủ và huyện Điện Biên.

Hiện nay, dân số nội thị của TP. Điện Biên Phủ khoảng 67.000 người (chưa kể khách vãng lai và các cơ sở kinh doanh và 6 xã nông thôn của huyện Điện Biên) đang sống chạy dọc hai bên bờ sông Nậm Rốm và hệ thống thoát nước mưa của thành phố đổ ra sông Nậm Rốm. Đây là một trong những nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước khi mật độ dân số ngày càng gia tăng và lượng nước sinh hoạt xả trực tiếp ra môi trường.

Ông Trần Ngọc Sơn, Chủ tịch UBND phường Thanh Trường, TP. Điện Biên Phủ, cho biết: Sông Nậm Rốm khu vực đầu cầu Mường Thanh hiện nay nguồn nước đã bị ô nhiễm do chất thải của các cơ sở sửa chữa ô tô, máy xúc, máy ủi... Từ nguồn nước sinh hoạt của các hộ dân. Đặc biệt là khu vực gần chợ. Bằng cảm quan có thể nhìn thấy túi bóng, nilon, rơm rác đã được vớt lên phơi trên bờ kè... váng dầu mỡ nổi lên mặt nước. Nhất là những khi nước rút, váng dầu mỡ có những điểm phủ kín mặt sông.

Còn đối với vùng nông thôn của huyện Điện Biên nơi dòng Nậm Rốm chảy qua. Các xã Thanh Hưng, Thanh Yên, Noong Hẹt, Pom Lót, Núa Ngam... người dân có thói quen xả rác ra dòng sông, là những bao tải chứa đầy chất thải... Tuy không bắt gặp người dân đổ trực tiếp, nhưng nhìn vào lịch sử lũ để lại trên các bụi cây hai bên dòng Nậm Rốm đầy túi nilon, vỏ bao, rơm rác quấn thành từng búi...

Bể khuấy, xử lí nước vi sinh công suất 5.000m3, tại Nhà máy xử lí nước thải TP. Điện Biên Phủ chỉ đạt 40% công suất thiết kế

Được biết, năm 2017, Nhà máy xử lí nước thải tỉnh Điện Biên đã được đầu tư và đi vào hoạt động, với công suất thiết kế 10.000m3/ngày/đêm đủ khả năng xử lý 8 vạn dân thuộc 7 phường của thành phố.

Đến nay, Nhà máy này mới chỉ vận hành khoảng 40% công suất, tương đương 4.000m3/ngày/đêm. Công ty

Ông Trần Quốc Hùng, Giám đốc Cty Môi trường đô thị và Xây dựng tỉnh Điện Biên, cho biết: Hiện nay, chúng tôi mới đang chỉ thu gom được một phần nước thải sinh hoạt của các hộ dân phường Thanh Bình, Tân Thanh, Mường Thanh và Nam Thanh, TP. Điện Biên Phủ.

Nghĩa là công suất của Nhà máy xử lí nước thải TP. Điện Biên Phủ mới chỉ chạy được ½ công suất theo thiết kế ban đầu.

Cửa xả nước ra môi trường, tại hồ điều hòa có gắn hệ thống quan trắc tự động về mẫu nước của Trung tâm Quan trắc môi trường

Lí giải về điều này, ông Phạm Văn Sỹ, Phó Chủ tịch UBND TP. Điện Biên Phủ, cho biết: Hiện nay, UBND tỉnh đang giao cho thành phố lập đề xuất chủ trương đầu tư, sử dụng nguồn vốn ODA của Phần Lan để tiếp tục thực hiện đầu tư giai đoạn 2 của Dự án, nhằm thu gom triệt để toàn bộ hệ thống nước thải của các hộ dân trên địa bàn các phường còn lại của thành phố. Chúng tôi đang để xuất với tỉnh đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn, giai đoạn 2021 – 2025. Hiện nay chúng tôi đag chờ phê duyệt.

Được biết, trong thì tương lai Điện Biên đang quy hoạch sông Nậm Rốm trở thành dòng sông có thể đưa vào khai thác du lịch với hệ thống kết cấu đô thị mở rộng. Đây không chỉ là điểm nhấn của tỉnh mà còn là dòng sông lịch sử chứng kiến cuộc chiến chống lại Thực dân Pháp trên Chiến trường Điện Biên Phủ, năm 1954. Song, để làm được điều đó thì Điện Biên cần phải có tiềm lực rất lớn. Cùng với đó là cách quản lý, khai thác, sử dụng làm sao để dòng sông Nậm Rốm không bị ô nhiễm nhưng sông Tô Lịch.