Cụ ông vừa lò dò chống gậy đi… ngắm cảnh, vừa thốt lên những câu sung sướng trong một buổi sáng cận kề Tết. Ông ngước mắt nhìn cây đa cổ thụ, cây đa sum suê, tán cỡ tầng tư ngôi nhà vẫn không hề suy suyển khi làng mở con đường liên xã, xuyên qua cánh đồng để bà con các xã tiện giao lưu và đi lại làm đồng. Phía tay phải ông, con đường đang khẩn trương hoàn thành chuẩn bị đón Tết. Xa xa, tiếng hát từ Nhà Văn hóa vọng về. Tất cả những thanh âm ấy, tai cụ không nghe được, hỏi chuyện gì cụ cũng chỉ cười mãn nguyện và lặp đi lặp lại mấy từ “vui quá”, “sung sướng quá”, “các cháu giờ giỏi quá”.
…Chục năm về trước, con đường chạy qua thôn còn là đường đất. Ngày nắng bụi quấn chân người, ngày mưa thì cống thải từ nhà dân, nhất là những nhà chăn nuôi gia súc gia cầm dâng lên lầy lội, bốc mùi hôi thối, người lớn không sao chứ trẻ con thì lội vào về kiểu gì chẳng dính ngay nước ăn chân. Vào dịp Lễ Tết hay dịp thôn làng có lễ hội mới cơ là khổ, các cụ áo the quần lụa, phụ nữ áo dài, thiếu nữ váy áo thướt tha cứ thế vừa đi vừa phải dùng tay túm váy. Ấy là chưa kể khi làng có đám rước dâu, váy áo tha hồ lấm láp.
Khôi phục lại nét văn hóa xưa của đồng bào DTTS ở Vĩnh Phúc
“Chiến dịch” Nông thôn mới, Nông thôn mới nâng cao tràn về trên đất Vĩnh Phúc đã làm đổi thay diện mạo làng quê. Phải gọi đó là chiến dịch, bởi Đề án xây dựng Nông thôn mới nâng cao được Vĩnh Phúc xây dựng trên cơ sở Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết số 19-NQ/TW Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 25/2021/QH14 của Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025; Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 - 2025; Nghị quyết số 12-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Khóa XVI về nâng cao thu nhập và phúc lợi của người dân Vĩnh Phúc đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Mục tiêu của Đề án hướng tới xây dựng nông thôn Vĩnh Phúc giàu - đẹp - văn minh; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phát triển theo hướng hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý; xây dựng nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa, nâng cao chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh; gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch; hệ thống chính trị vững mạnh, xã hội ổn định; trật tự xã hội, an ninh quốc phòng được giữ vững; môi trường, sinh thái được cải thiện; an sinh xã hội được đảm bảo; đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của người dân không ngừng được cải thiện, nâng cao; thu hẹp khoảng cách giữa thành thị và nông thôn...
Diện mạo Thôn Đinh Xá 5, xã Nguyệt Đức, huyện Yên Lạc đã thay đổi.
Một trong những yếu tố được Vĩnh Phúc ưu tiên hàng đầu trong Đề án, đó là nâng cao chất lượng các tiêu chí về văn hóa, xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương.
“Cái ăn cái mặc giờ không còn là nỗi lo thường trực trong dân. Vì vậy, 1 trong 6 nội dung ưu tiên của Chương trình Nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 - 2025 được chúng tôi xác định là Văn hóa. Xây dựng đời sống văn hóa, môi trường văn hóa, trong đó, xây dựng con người có nhân cách, lối sống tốt đẹp với các đặc tính cơ bản: Yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo, chú trọng vai trò của gia đình và cộng đồng là động lực đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước nói chung và Vĩnh Phúc nói riêng. Mục tiêu nhằm hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở, nâng cao chất lượng, mức hưởng thụ đời sống tinh thần của người dân; hướng đến bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, xây dựng con người Vĩnh Phúc: Nhân nghĩa, trí tuệ, khát vọng, sáng tạo, đổi mới”.
Đó là tâm sự của Phó Chánh Văn phòng điều phối Chương trình xây dựng Nông thôn mới (Sở NN&PTNT Vĩnh Phúc) Đỗ Hải Triều. Ông không giấu được niềm vui vẻ lạc quan khi công cuộc xây dựng Nông thôn mới nhận được sự đồng lòng từ trên xuống dưới, đặc biệt là sự đồng thuận, hưởng ứng của người dân mà chính ông đã mắt thấy tai nghe.
Ví như câu chuyện của người phụ nữ tên Thịnh ở thôn Xuân Đài (làng Xuân Đài, xã Nguyệt Đức, huyện Yên Lạc). Người phụ nữ đã luống tuổi nhưng làn da còn căng bóng, ngón tay cái thon nhỏ, cong như mảnh trăng lưỡi liềm. Thanh xuân của bà còn ghi dấu đậm nét trong các hoạt động thanh niên với cương vị Bí thư Chi đoàn phụ trách phong trào văn thể. Hết tuổi Đoàn lại chuyển sang làm cán bộ Hội Phụ nữ và giờ đây là thành viên Hội người Cao tuổi của làng. Hát, múa, sáng tác thơ, đặt lời cho bài hát trên nền nhạc có sẵn, hò vè, dân vũ… đủ hết. Bà bảo: “Nếu không có phong trào văn hóa văn nghệ thì đời những người phụ nữ nông thôn như tôi tẻ lắm. Thế nên khi biết các anh trên tỉnh, trên huyện đầu tư cho Nhà văn hóa thì chúng tôi mừng lắm là mừng. Từ ngày có Nhà văn hóa, Xuân Đài ngày nào cũng là ngày hội. Sáng thể thao, chiều dân vũ, tối thì hội họp, hát hò. Tới đây, chúng tôi sẽ tập lại những điệu hát cổ để chuẩn bị đi thi. Tết nay chắc ở đây vui ra phết”.
Không vui sao được khi chủ thể quan trọng nhất là người dân thì tư tưởng thông, sức người sức của dồi dào, sẵn sàng xắn tay vào việc. Với phương châm “Nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ”, cơ chế của tỉnh cũng rất rõ ràng: hỗ trợ xây dựng thiết chế văn hóa, phát triển phong trào văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao, hỗ trợ bồi thường giải phóng mặt bằng và đầu tư xây dựng thiết chế văn hóa - thể thao, vui chơi giải trí; hỗ trợ nghệ nhân lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể và hỗ trợ kinh phí hoạt động cho các câu lạc bộ dân ca tiêu biểu tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2021 - 2025…
Những tưởng đề cập đến lĩnh vực văn hóa thì hạ tầng giao thông chả có gì liên quan. Thế nhưng, nếu không có giao thông thuận lợi, thử hỏi cụ ông 91 tuổi có tự chống gậy ra đường ngắm cây đa cổ thụ ở ngã ba đường không? Trong giây phút ấy, lòng cụ hẳn sung sướng vì cái mới đến ào ạt quá nhưng những giá trị truyền thống thì cháu con vẫn biết tôn trọng giữ gìn. Giá trị cốt lõi của văn hóa là như thế, đó cũng là mục tiêu trong xây dựng hệ giá trị Việt trên cơ sở bảo tồn những giá trị truyền thống, phát huy giá trị văn hóa hiện đại, góp phần xây dựng một hệ giá trị Văn hóa Việt Nam bền vững, vươn tầm ra thế giới.
Mùa xuân đang nở hoa trên những bức tường bích họa rực rỡ, trên những khóm hoa tỏa hương, trên những con đường trải nhựa phẳng lì, cống rãnh hai bên được che phủ nhưng vẫn đủ thông thoát. Mùa xuân đến trong các điệu dân ca cổ lý lắc gọi mời. Mùa xuân đến trong ánh mắt người già thỏa thuê ngắm xóm làng đổi thay nhưng cây xanh, cây cổ thụ thì vẫn được bảo vệ giữ gìn. Mùa xuân đến trong tiếng trẻ nô đùa nơi Nhà văn hóa... Có một mùa xuân thực thụ khi “Nhân nghĩa, trí tuệ, khát vọng, sáng tạo, đổi mới” đang ươm mầm, nở hoa, kết trái trên đất này.
Đi trong mùa xuân mới, lòng người Vĩnh Phúc rạo rực biết bao.
