Đền bù GPMB thủy điện Chi Khê (Nghệ An): Dân khiếu nại vì áp giá quá thấp?

Hơn 300 hộ dân nhiều xã của huyện Con Cuông đã có đơn gửi lên UBND  nhiều xã phản ánh, khiếu nại về việc đền bù giải phóng mặt bằng thủy điện Chi Khê như kiểm đếm đền bù chưa đúng, giá đền bù quá thấp…

Ông Đặng Văn Minh chưa thể di dời vì 3 lô đất 939m2 chỉ được bồi thường 170,9 triệu đồng

Nằm trong diện phải giải di dời nhà cửa vì đây là khu vực ngập nước khi thủy điện Chi Khê đi vào hoạt động, nhưng đến nay, gia đình ông Phan Văn Dần (ở bản Châu Sơn, xã Châu Khê) vẫn chưa thể đến nơi ở mới dù thủy điện này đã sắp tích nước để phát điện.

Ngày 5/2/2015, Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng (BTGPMB) huyện Con Cuông áp giá cho hơn 611m²  đất vườn liền kề nhà ông Dần chỉ có hơn 13 triệu đồng (tương đương 22.000 đồng/m2 theo giá đất nông nghiệp). Ông Dần cho rằng, giá đền bù này là quá thấp, 1m2 đất chưa được bát phở nên không nhận tiền và khiếu nại. Sau đó, trong biên bản xác nhận bồi thường vào ngày 24/4/2016 Hội đồng BTGPMB đã áp lại giá và thông báo cho ông Dần số tiền bồi thường 611m2 đất này là 211.789.300 đồng. Ông Dần, bức xúc:  “Đầu tiên, họ chỉ áp theo giá đất nông nghiệp. Tui khiếu nại, họ mới áp lại giá theo giá đất vườn với giá như rứa”.

 Ngay cạnh nhà ông Dần là thửa đất và nhà ở của ông Đặng Văn Minh. Ông Minh có 939m2 đất đã cấp bìa đỏ. Từ năm 2005, ông Minh sang nhượng đất vườn cho 2 con trai làm nhà ở kiên cố nhưng chưa làm thủ tục tách bìa. Khi áp giá bồi thường, Hội đồng GPMB gộp và chỉ làm thủ tục bồi thường cho ông Minh với giá bồi thường cho toàn bộ khu đất ở của 3 hộ là 170,9 triệu đồng. Thấy số tiền quá ít nên ông Minh không nhận. Chị Nguyễn Thị Tuệ, con dâu ông Minh đang có nhà ở trên đất ông Minh, cho rằng gia đình chị có 327m2 đất, nhưng với giá bồi thường này thì chỉ được nhận được hơn 57 triệu đồng. Chị Tuệ, tức tưởi: “Từng ni tiền thì không thể mua được đất để ở ở khu vực ni. Đất nhà tui chưa tách bìa nhưng cũng đã làm nhà ở thì phải đền bù theo giá đất ở để nhà tui còn mua được mảnh đất khác mà sinh sống. Đền bù thấp như rứa thì bà tui biết mần răng. Chắc chỉ có nước vô rừng ở thôi”.

Nhiều hộ dân ở xã Châu Khê đang khiếu nại vì giá bồi thường đất quá thấp

Cùng cảnh ngộ, ông Lê Đức Trung (cùng bản) cũng đang rơi vào cảnh “đi cũng dở, ở không xong”. Ông Trung có 1.550m2, trong đó có 450m2 đất đã cấp bìa đỏ. Do khó khăn nên ông Trung đã bán lại 600m2 cho 2 hộ dân khác làm nhà ở từ 7 năm nay. Khi áp giá đền bù, toàn bộ 1.550m2 của 3 hộ dân đang sinh sống nằm cách QL7 chỉ chừng 200m này chỉ được đền bù 210 triệu đồng. “Dân bản tui sẵn sàng nhường đất cho thủy điện và đã chờ đợi 2 năm rồi, nhưng với giá đền bù ni thì sau khi dời nhà, tui không thể đủ tiền để mua mảnh đất khác. Vì sao tui vừa mất đất, cuộc sống bị xáo trộn vì phải di dời nhưng lại phải chịu thiệt thòi như rứa?”, ông Trung bức xúc.

Ông Phạm Ngọc Thành, Tổng Giám đốc Công ty CP Năng lượng AGRITA-Nghệ Tĩnh, đại diện đơn vị chủ đầu tư Nhà máy thủy điện Chi Khê khẳng định nhà máy việc đền bù giải phóng mặt bằng là đúng theo quy định: “Giá cả là theo quy định. Các hộ dân đã di chuyển đã thống nhất và ký thỏa thuận. Còn họ xây dựng nhà không đủ như thế nào thì chúng tôi làm sao biết được. Còn đền bù sai thì cậu Đức người của nhà máy có ý định làm sai, chúng tôi đã xử lí cho nghỉ việc rồi. Không có chuyện tính sai đâu”.(?)

Nhà máy thủy điện Chi Khê dù đã sắp xây dựng xong nhưng việc đền bù GPMB vẫn đang còn nhiều vướng mắc

Sau gần 1 năm tự di dời nhà cửa, với 250 triệu đồng tiền bồi thường, ông La Văn Thi vào khu vực khe Hoi (bản Châu Sơn), cách nơi ở cũ khoảng 1,5km để sinh sống. Ông Thi mua một vạt đất rừng giá 25 triệu đồng, tiền công san ủi 25 triệu và 150 triệu để xây căn nhà nho nhỏ (chưa có nhà bếp và sân). Cuộc sống nơi ở mới của ông Thi không điện, không đường. Để có điện, ông Thi phải mất 5 triệu đồng mua dây điện để tự kéo điện từ bản vào. Ông Thi nói, số tiền còn lại không thể đủ để xây nhà bếp, sân, nghĩa là số tiền được bồi thường không đủ để ông dựng lại nhà cửa nơi ở mới dù phải chấp nhận sống cách biệt trong rừng. “Ở chỗ cũ, nước uống có giếng nhưng vào đây, giếng không có, nước khe thì đục, khổ lắm”, ông Thi than thở. Ông Thi là 1 trong số gần 30 hộ dân đã di dời khỏi xã Châu Khê để nhường đất cho thủy điện.

Phó chủ tịch UBND huyện Con Cuông Lô Văn Thao, thừa nhận, việc để cho người dân (phần lớn là đồng bào thiểu số) tự di dời nhà cửa như họ tự thỏa thuận mà phía chủ đầu tư thủy điện không bố trí tái định cư cho họ là một thiếu sót. Do tiền bồi thường ít nên các hộ dân phải vào rừng tự ý mua đất rừng rồi san lấp làm nhà. Theo ông Thao, qua kiểm tra các hộ đã di dời, một số hộ đã nhận tiền từ lâu, đã mua đất rừng của các hộ khác nhưng san mặt bằng rồi để đó, chưa dựng nhà ở. “Nói là đơn khiếu nại nhưng cho đến nay chúng tôi vẫn chưa nhận được bất kỳ đơn thư nào của dân, chỉ nghe nói thôi. Chúng tôi đang tiếp tục rà soát để đền bù giải phóng mặt bằng vì mới đánh giá lại tác động môi trường. Dự kiến còn 8 hộ nữa sẽ phát sinh phải di dời và chúng tôi sẽ đề nghị chủ đầu tư phải tái định cư cho dân chứ không thể để họ tự di dời nữa. Các thiếu sót sẽ phải kiểm tra kỹ và đền bù đúng, đủ cho dân”.

Theo ông Thao, đến nay, đã có hơn 300 hộ dân có đơn kiến nghị, khiếu nại gửi cơ quan chức năng đề nghị xem xét lại mức giá đền bù đất, kiểm đếm lại tài sản, áp lại giá đất. Ông Thao cho rằng, việc bồi thường đất Hội đồng BTGPMB thực hiện theo quyết định 54 năm 2014 và quyết định 58 năm 2015 của UBND tỉnh Nghệ An. Các hộ dân đã tự tách thửa để sang nhượng nhưng chưa tách bìa thì chỉ được bồi thường theo hồ sơ của bìa đất. Tuy nhiên, ông Thao cũng thừa nhận, qua kiểm tra, khiếu nại của nhiều hộ dân là có cơ sở. “Do lực lượng mỏng mà số hộ bị ảnh hưởng quá nhiều, diện tích lớn nên anh em bị rối và có sai sót khi kiểm đếm, áp giá đền bù. Còn giá và các loại đất thì không sai”.

Còn ông Vi Văn Sơn, Chủ tịch UBND huyện Con Cuông thì cho biết:  “Huyện đang thành lập tổ công tác để kiểm tra, rà soát lại diện tích bị thu hồi, kiểm đếm lại tài sản và áp lại giá đất cho các hộ dân. Chúng tôi đã có tờ trình kiến nghị UBND tỉnh có quyết định điều chỉnh lại giá đất phù hợp với thực tế hơn cho dân”.

P. Tuân – Q. Bách