Đề xuất Chính phủ hỗ trợ xây dựng 200 mô hình HTX kiểu mới

(TN&MT) - Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải vừa chủ trì cuộc họp với Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và các Bộ, ngành Trung ương về tình hình kinh tế tập thể, kết quả triển khai, thực hiện Kết luận số 56-KL/TW và Luật Hợp tác xã năm 2012.

Báo cáo của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho biết, đến nay cả nước có 18.016 hợp tác xã (HTX), trong đó 10.052 HTX nông nghiệp, 1.424 HTX thương mại dịch vụ, hơn 3.000 HTX xây dựng, công nghiệp, 965 HTX vận tải, 1.137 Quỹ tín dụng nhân dân, 332 HTX môi trường. Bên cạnh đó, cả nước hiện có gần 150.000 tổ hợp tác với 1,95 triệu thành viên, hoạt động ở tất cả các lĩnh vực, ngành nghề, vùng miền, nhiều nhất ở khu vực Nam Bộ.

Ngày 18/7, ông Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban TW MTTQ Việt Nam cùng đoàn công tác Trung ương đã có chuyến khảo sát mô hình hợp tác xã nông nghiệp tại Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp - dịch vụ công bằng Ea Kiết (xã Ea Kiết, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk).

Theo Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Võ Kim Cự, hiện có khoảng 40% số HTX hoạt động hiệu quả, 40% đạt mức thu nhập trung bình còn 20% yếu kém. Khối HTX nông nghiệp chiếm đa số với 6,7 triệu hộ gia đình, cá nhân đang phải đẩy mạnh đổi mới về phương thức hoạt động, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, thực hiện liên kết với doanh nghiệp. Số HTX thương mại, vận tải, công nghiệp... có hiệu suất kinh doanh cao hơn, nhiều điển hình có thương hiệu như Liên hiệp HTX Saigon Co.op, doanh thu hàng tỉ USD, giải quyết việc làm cho 17.000 lao động trên 36 tỉnh, thành phố.

Theo đánh giá, tuy đạt được những kết quả quan trọng nhưng hoạt động của khối kinh tế tập thể (KTTT) chưa tương ứng với tiềm năng, lợi thế và so với mục tiêu yêu cầu. KTTT đang phát triển còn chậm cả về số lượng và chất lượng.

Các vấn đề mà Kết luận số 56-KL/TW về việc đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về kinh tế tập thể chỉ ra vẫn chậm được khắc phục: Nhận thức về phát triển KTTT của nhiều cấp ủy, chính quyền, đặc biệt là người đứng đầu chưa đầy đủ, chưa thống nhất, đánh giá về KTTT chưa toàn diện, chưa thấy hết vai trò quan trọng của khu vực KTTT trong phát triển kinh tế-xã hội, năng lực của các tổ chức KTTT còn yếu, công tác quản lý còn hạn chế, bộ máy phân tán, kém hiệu quả. Hệ thống cơ chế chính sách thiếu đồng bộ, chưa hấp dẫn, còn nhiều bất cập để khuyến khích phát triển các mô hình KTTT.

Đặc biệt, việc thực hiện Luật Hợp tác xã năm 2012 với yêu cầu chuyển đổi, đăng ký lại các HTX theo luật định còn cao, bình quân cả nước còn 45%, cá biệt có địa phương còn hơn 60% HTX chưa chuyển đổi, trong khi thời hạn thực hiện quy định này chỉ còn đến 30/6/2016.

Tại cuộc họp, ý kiến từ Liên minh HTX Việt Nam và các bộ, ngành đề cập tới một số vấn đề cần tháo gỡ về cơ chế chính sách, như việc ban hành Nghị định về HTX nông nghiệp, sửa đổi, bổ sung một số chính sách khuyến khích phát triển HTX gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông, lâm, hải sản; đề án thí điểm hoàn thiện và nhân rộng mô hình HTX kiểu mới tại vùng ĐBSCL...Cơ bản lãnh đạo các Bộ, ngành Trung ương đồng thuận cao với báo cáo của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và thống nhất sẽ phối hợp với Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cùng nhau tháo gỡ những tồn tại, hạn chế để khu vực kinh tế tập thể mà nòng cốt là các hợp tác xã phát triển.

Theo đó, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đã kiến nghị 10 điểm với Chính phủ. Một là, về cơ chế chính sách, Chính phủ sớm ban hành Nghị định về HTX nông nghiệp; Quyết định sửa đổi, bổ sung một số chính sách khuyến khích phát triển HTX gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông, lâm, hải sản. Đồng thời phê duyệt Đề án thí điểm hoàn thiện và nhân rộng mô hình HTX kiểu mới tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Hai là, đề nghị bổ sung vốn điều lệ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Việt Nam. Ba là, Hỗ trợ xây dựng mô hình. Bốn là, đề nghị làm rõ hơn chức năng, nhiệm vụ, tổ chức và hoạt động của Liên minh HTX các cấp trong tình hình mới. Năm là, thống nhất cơ chế quản lý Quỹ hỗ trợ Phát triển Hợp tác xã. Sáu là, Chính phủ và các Bộ tạo điều kiện cho Liên minh HTX mở rộng quan hệ ngoại giao với các tổ chức quốc tế nhằm tranh thủ học kinh nghiệm và các nguồn vốn ODA bao gồm viện trợ không hoàn lại và cả hoàn lại. Bảy là, xã hội hóa kết hợp công tư xây dựng khu nông nghiệp công nghệ cao. Dự kiến mỗi năm ngân sách hỗ trợ 200 – 300 tỷ trong 3 năm. Tám là, bố trí vốn triển khai Quyết định 2261/QĐ-TTg về phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2016-2020. Chín là, đẩy mạnh công tác phối hợp Tuyên truyền phát triển kinh tế tập thể. Mười là, cho phép Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tham dự cuộc họp Chính phủ thường kỳ.

Trong mười kiến nghị, ông Võ Kim Cự nhấn mạnh đề xuất Chính phủ hỗ trợ xây dựng 200 mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị hàng hóa quy mô lớn theo từng tỉnh, vùng, liên tỉnh, tạo tiền đề cho hợp tác xã phát triển bền vững và là cơ sở để kêu gọi đầu tư ngoài ngân sách, trước mắt tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của KTTT, mà nòng cốt là mô hình HTX yêu cầu các Bộ, Ban, ngành Trung ương và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phối hợp tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về việc phát triển KTTT là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, tìm và nhân rộng mô hình hiệu quả cho các thành viên, xã viên bảo đảm HTX là tổ chức KTTT, đồng sở hữu, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, do các thành viên tự nguyện thành lập nhằm tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản suất, kinh doanh, tạo việc làm, đáp ứng nhu cầu chung của các thành viên, trên cơ sở bình đẳng, dân chủ và cùng có lợi.

Chú trọng xây dựng, hoàn thiện thể chế, các chính sách tạo thuận lợi cho HTX phát triển, nhất là việc xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị hàng hóa quy mô lớn theo từng tỉnh, vùng, liên tỉnh. Liên minh HTX Việt Nam phải làm việc với các bộ, ngành liên quan để rà soát, có kế hoạch triển khai thí điểm các mô hình này.

Cẩm Tú