Hội An là thành phố du lịch, hàng ngày có khoảng 75 tấn rác thải sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, nhà hàng, khách sạn, chợ, trường học, cơ quan và đường phố, nơi công cộng. Rác thải sinh hoạt được nhìn nhận theo 3 loại cơ bản, gồm rác tái chế được thu gom bởi người thu mua ve chai và bán lại cho cơ sở thu mua phế liệu; rác khó phân hủy sinh học và rác dễ phân hủy sinh học. Trước đây, hầu như toàn bộ rác thải phát sinh không được tách loại thành từng nhóm riêng biệt mà bị trộn lẫn nhau.
Việc thu gom rác thải chủ yếu do công ty công trình công cộng của TP. Hội An, các tổ thu gom tự quản và đội ngũ những người thu mua ve chai của địa phương đảm nhiệm. Ngoài ra, rác thải sinh hoạt tại Hội An vẫn còn một lượng đáng kể phát tán không kiểm soát được một cách tự do ngoài môi trường chung quanh như tại các bãi đất “hoang”, sông ngòi, bãi biển...
GEF đã hỗ trợ Hội An dự án “Xây dựng mô hình xã hội hóa công tác quản lý rác thải sinh hoạt tại thành phố Hội An”, nhằm mục đích đáp ứng được phần nào mục tiêu lâu dài trong chiến lược quản lý rác thải tại TP. Hội An, góp phần tăng cường hiệu quả công tác quản lý rác thải sinh hoạt, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững di sản văn hóa thế giới ở Hội An.
GEF đã đưa ra các giải pháp cụ thể để thực hiện dự án, gồm: Tham vấn ý kiến của các biên liên quan, dự án phối hợp với Phòng TNMT, công ty CTCC Hội An xây dựng hướng dẫn thu gom, xử lý và PLR sinh hoạt tại cơ quan công sở; Thử nghiệm PLR tại 5 đơn vị; Hỗ trợ trang bị thiết bị phục vụ PLR; Theo dõi, đánh giá, đề xuất khuyến nghị.
Lồng ghép truyền thông về QL RSH trong các sự kiện văn hóa của địa phương; Truyền thông trên truyền hình/truyền thanh; Tổ chức 01 hội thi sáng kiến thu gom, xử lý và PLR; Tổ chức ngày thứ 6 xanh (1 giờ vì Hội An sạch hơn); Tổ chức 04 lớp tập huấn về kỹ năng thu gom, phân loại và xử lý RSH; Tổ chức 04 cuội đối thoại giữa các bên liên quan của thành phố về QL RSH và môi trường.
Bên cạnh đó, điều tra khảo sát tập hợp đội ngũ những người thu mua ve chai trên địa bàn Hội An; Thành lập 5 nhóm thu gom, PRL, xử lý rác với hỗ trợ tổ chức của HPN và kỹ thuật, tài chính của Dự án; Xây dựng kế hoạch hành động cho các nhóm.
Ngoài ra, thiết lập cơ chế tổ chức, quản lý cho các nhóm tham gia Dự án; tổ chức 06 lớp tập huấn kỹ năng truyền thông về thu mua, PLR, xử lý RSH; tổ chức 4 cuộc đối thoại với các bên liên quan (TN-MT, CTCC, đại lý); tổ chức mua sắm trang thiết bị (xe đạp, xe đẩy); xây dựng và triển khai vay vốn sản xuất cho các thành viên của nhóm.
GEF cũng đã tổ chức họp định kỳ hàng tháng của 4 tổ tham gia Dự án; theo dõi và hỗ trợ kỹ thuật cho các nhóm; thu thập thông tin, đánh giá kết quả mô hình; xây dựng báo cáo khuyến nghị về chính sách hỗ trợ cho các nhóm thu mua ve chai; tập huấn giới thiệu côn vg nghệ, hỗ trợ kỹ thuật thu gom, chế biến rác tái chế và xử lý môi trường cho cơ sở thu gom rác; 6. Biên soạn, nghiệm thu và phổ biến tài liệu kỹ thuật; xây dựng báo cáo khuyến nghị về các vấn đề liên quan đến chính sách để tăng cường công tác QL RSH tại Hội An.
“Dự án đã góp phần tổ chức những người đại lý và thu mua ve chai thành tổ nghề nghiệp có năng lực phát triển trên cơ sở nâng cao lượng rác tái chế thu mua hàng ngày. Thông qua việc hỗ trợ trực tiếp cho các đối tượng hộ nghèo, khó khăn, hỗ trợ cho các chị buôn bán ve chai được vay vốn đã giúp kết hợp đươc sự hài hòa giữa lợi ích kinh tế với bảo vệ môi trường...”, một đại biểu GEF 6 cho biết tại buổi thực tế.
Dự án đã đạt nhiều kết quả khả quan. Dự án đã thành lập 4 tổ cộng đồng bao gồm Tổ đại lý thu mua ve chai có 7 người; Tổ xe đẩy thu mua ve chai có 26 người; Tổ vay vốn thu mua ve chai có 16 người; và Tổ xe đạp thu mua ve chai có 37 người.
Thực tế khi những người thu mua ve chai được nâng cao năng lực thì lượng rác tái chế thu được nhiều hơn và thu nhập của họ cũng tăng lên. Khi những người thu mua ve chai kết hợp truyền thông với quá trình thu mua thì số lượng bạn hàng trung bình một ngày tăng 39.93% lượng rác thu mua đã tăng 56.1% và thu nhập tăng 41.87%.
Rác sinh hoạt được phân loại tại nguồn thành 3 nhóm chính bao gồm rác dễ phân hủy được dung làm nguyên liệu sản xuất phân compost, rác thải tái chế được các cơ sở thu mua phế liệu thu gom bán cho các nhà máy, rác thải khó phân hủy được đưa lên bãi rác. Lượng rác tại bãi rác đã giảm hơn 70%, tránh được việc quá tải, đốt như trước đây, và như vậy giảm được khí thải nhà kính, góp phần giảm biến đổi khí hậu ở mức độ toàn cầu.
Hỗ trợ các mô hình cộng đồng tại các chi hội phụ nữ nhằm mục đích tăng cường công tác thu gom, phân loại và xử lý rác thải sinh hoạt.
Qua các mô hình “3 sạch” tại 13 xã, phường; “Sọt rác nhà ta” bảo vệ môi trường tại Tân An và Cẩm Thanh; “Tổ phân loại rác tại nguồn” tại Cẩm Kim; “tổ phụ nữ xách giỏ đi chợ” ở Minh An, đã vận động người dân tích cực tham gia thực hiện tốt mô hình phân loại rác và thu gom phế liệu tại nguồn và vận động giảm thiểu sử dụng và tiến đến không sử dụng túi nylon.
Bên cạnh đó, các cấp Hội còn tổ chức sinh hoạt lồng ghép tuyên truyền các nội dung có liên quan đến bảo vệ môi trường như tổ chức hội thi, hái hoa dân chủ, tọa đàm trao đổi rác thải ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe cộng đồng...
Cùng ngày 29/6, đoàn đại biểu của GEF đã có chuyến thăm khu công nghiệp (KCN) Hòa Khánh (TP. Đà Nẵng), một trong những KCN sinh thái của Việt Nam.
Các đại biểu GEF cho rằng, trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể về tăng trưởng và phát triển, cải thiện đời sống của người dân, giảm tỷ lệ hộ nghèo trên cả nước. Đóng góp vào quá trình phát triển này có thể kể đến vai trò to lớn của các khu công nghiệp với khoảng hơn 300 khu công nghiệp được thành lập, trong đó hơn 220 khu công nghiệp đang hoạt động tại cả 3 vùng kinh tế trọng điểm Bắc Trung và Nam.
Sự phát triển nhanh chóng của sản xuất công nghiệp và phát triển các khu công nghiệp đặt ra yêu cầu phải có một mô hình khu công nghiệp mới theo những tiêu chuẩn tiên tiến về mức phát thải khí nhà kính, xử lý chất thải và không gian xanh, khuyến khích công nghệ tái chế, tái sử dụng năng lượng và chất thải. Vì vậy, Khu công nghiệp sinh thái là một hướng đi đúng đắn hướng tới một nền sản xuất quan tâm đến môi trường, xã hội và đảm bảo phát triển bền vững.
Theo tìm hiểu, Khu công nghiệp sinh thái là một cộng đồng doanh nghiệp sản xuất và cung cấp dịch vụ nằm ở cùng một địa điểm. Các doanh nghiệp thành viên tìm cách nâng cao hiệu quả kinh tế, môi trường, xã hội thông qua sự cộng tác về quản lý các vấn đề môi trường và tài nguyên. Việc phát triển mô hình khu công nghiệp sinh thái gắn chặt giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường được xem như hướng đi mới trước thực trạng phát triển cụm, khu công nghiệp diễn ra mạnh mẽ tại nước ta hiện nay.
Hiện nay, Bộ KH&ĐT đang phối hợp với Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hiệp Quốc (UNIDO), GEF và Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ thực hiện dự án “Triển khai sáng kiến khu công nghiệp sinh thái hướng tới mô hình khu công nghiệp bền vững tại Việt Nam” với tổng vốn viện trợ không hoàn lại hơn 5 triệu USD. Dự án được triển khai thí điểm tại khu công nghiệp Khánh Phú (tỉnh Ninh Bình), khu công nghiệp Hòa Khánh (TP. Đà Nẵng) và khu công nghiệp Trà Nóc 1,2 (Cần Thơ).
Một trong những đóng góp của UNIDO đối với các mục tiêu phát triển bền vững là tạo điều kiện cho việc thành lập các khu công nghiệp sinh thái.
“Một khu công nghiệp sinh thái là một cộng đồng của các doanh nghiệp nằm ở trong cùng một địa điểm. Các thành viên mong muốn tăng cường hiệu quả môi trường, kinh tế và xã hội thông qua hợp tác quản lý các vấn đề môi trường và tài nguyên, và nhờ vậy, tìm kiếm cơ hội và cuối cùng tham gia vào các hoạt động cộng sinh trong hoặc ngoài khu công nghiệp sinh thái…”, một đại biểu GEF chia sẻ.
KCN Hòa Khánh (TP. Đà Nẵng) là một thí điểm thành công của dự án chuyển đổi sang Khu công nghiệp sinh thái. Đánh giá sơ bộ của đoàn chuyên gia dự án đối với nhóm 8 doanh nghiệp đang hoạt động tại đây cho thấy, toàn bộ các công ty chọn thí điểm chuyển đổi đã tiết kiệm được năng lượng điện từ 5-10%, nước tiết kiệm được 3-5%, giảm thải CO2: 510,1 tấn/năm; COD: 95 kg/năm; Teq PCDD/F: 51,1 µg/năm.
Tại buổi thực tế, doanh nghiệp đã giới thiệu về họ cũng như sản phẩm và những lợi ích đạt được khi tham gia dự án Khu công nghiệp sinh thái. Các đại biểu GEF đã đánh giá cao những gì mà các doanh nghiệp tại Đà Nẵng đạt được và mong muốn các doanh nghiệp tại đây sẽ phát triển hơn trong tương lai...
Đại diện KCN Hòa Khánh cho biết sẽ phối hợp với Dự án tổ chức hội thảo, tập huấn cho các doanh nghiệp trong KCN về sản xuất sạch hơn, phát thải ít cácbon và quản lý hóa chất; chú trọng đào tạo cán bộ quản lý, nhất là cán bộ trong lĩnh vực quản lý chất thải, hóa chất trong KCN và xử lý ứng phó sự cố môi trường.
Bên cạnh đó, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong các KCN được tiếp cận với phương thức sản xuất tiên tiến, cải thiện công nghệ để sản xuất sạch hơn, hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi để đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất, giảm thiểu tới mức thấp nhất những ảnh hưởng đối với môi trường, kinh tế và xã hội.
Đồng thời sẽ tích cực đôn đốc, nhắc nhở doanh nghiệp triển khai thực hiện các nội dung của Dự án, huy động các nguồn lực để xây dựng có hiệu quả mô hình KCN xanh, lựa chọn các DN điển hình trong việc sản xuất sạch hơn để nhân rộng, kết hợp có hiệu quả việc nâng cao năng lực sản xuất gắn với bảo vệ môi trường và báo cáo về Bộ KH&ĐT kết quả triển khai...
Sự phát triển của khu công nghiệp sinh thái đã góp phần tích hợp tốt hơn các ngành công nghiệp trong xã hội thông qua việc tạo ra các cơ hội kinh tế được chia sẻ, hệ sinh thái được cải thiện và con đường sáng tạo cho doanh nghiệp có trách nhiệm...
.jpg "Hoàn thiện quy định về chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt")
