Doanh nghiệp - doanh nhân

Công nghiệp hỗ trợ - Còn nhiều tiềm năng

Tiến Trung • 28/11/2024 10:43

Các ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam hiện có tiềm năng đầy hứa hẹn, đặc biệt là các ngành trọng điểm như điện tử và ô tô.

Việt Nam - điểm đến của ngành công nghiệp hỗ trợ

Thời gian qua, ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam đã có những thay đổi đáng kể và đóng vai trò quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, ngành phát triển vẫn chưa xứng với tiềm năng.

Hiện tỷ lệ nội địa hóa của Việt Nam hiện mới chỉ ở mức 36% và tỷ lệ sử dụng linh kiện nội địa thấp. Hiện cả nước chỉ có khoảng 500 doanh nghiệp tham gia sản xuất công nghiệp phụ trợ, chiếm khoảng 0,2% trong tổng số khoảng 1 triệu doanh nghiệp. Đây là những con số thấp khi so sánh với các nước Đông Nam Á khác. Do đó, các ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam còn rất nhiều tiềm năng do lĩnh vực sản xuất đang phát triển và đà tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ.

*Công nghiệp hỗ trợ - Còn nhiều tiềm năng*

Bên cạnh đó, Việt Nam đã trở thành một bên tham gia hội nhập cao ở châu Á trong những năm gần đây, một phần nhờ vào việc tham gia vào nhiều hiệp định thương mại tự do. Do đó, việc tìm nguồn cung ứng linh kiện và vận chuyển đến Việt Nam để lắp ráp, hoặc vận chuyển các bộ phận và linh kiện từ Việt Nam đi nơi khác để lắp ráp ngày càng trở nên rẻ hơn và dễ dàng hơn. Các diễn đàn, hội thảo quảng bá Việt Nam là điểm đến của ngành công nghiệp hỗ trợ ngày càng phổ biến. Các vấn đề đối với sự phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam cũng là trọng tâm tại các sự kiện này.

Cơ khí - tạo động lực thúc đẩy ngành công nghiệp

Cơ khí – máy móc và thiết bị là ngành công nghiệp then chốt, là cơ sở, nền tảng, động lực cho sự phát triển công nghiệp của bất cứ thị trường nào, đặc biệt với đất nước đang trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa như Việt Nam.

Theo Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương), hiện nay cơ khí Việt Nam có thế mạnh tập trung ở 3 phân ngành chính, gồm xe máy và phụ tùng linh kiện xe máy; cơ khí gia dụng và dụng cụ và ô tô và phụ tùng ô tô. Doanh thu toàn ngành đạt hơn 1,7 triệu tỷ đồng và tạo việc làm cho trên 1,2 triệu lao động.

Theo Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI), lĩnh vực cơ khí cũng có thêm nhiều khách hàng mới do sự dịch chuyển về sản xuất. Năng lực của doanh nghiệp trong nước đã có những chuyển biến tích cực. Cùng với đó là nhiều công đoạn sản xuất doanh nghiệp Việt Nam đủ khả năng cạnh tranh với các doanh nghiệp Trung Quốc, Ấn Độ.

Giai đoạn vừa qua đã chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc của ngành cơ khí khi từng bước làm chủ và nâng cao tỷ lệ nội địa hoá, tạo động lực thúc đẩy ngành công nghiệp và kinh tế phát triển, qua đó trực tiếp và gián tiếp tạo việc làm cho hàng triệu lao động. Các sản phẩm trước đây phải nhập khẩu hoàn toàn thì nay đã từng bước được thay thế bằng sản phẩm do chính ngành cơ khí trong nước chế tạo. Các doanh nghiệp sản xuất linh kiện ngành cơ khí trong nước đã thể hiện rõ năng lực tốt tại một số lĩnh vực như khuôn mẫu các loại, linh kiện cơ khí, dây cáp điện, linh kiện nhựa, cao su kỹ thuật... Thêm vào đó, nhu cầu của thị trường công nghiệp hỗ trợ rất lớn nên nhiều doanh nghiệp đã đầu tư để nâng cao sản xuất, chú trọng phát triển các dòng sản phẩm chất lượng cao, phục vụ doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (FDI), hướng vào xuất khẩu sản phẩm cơ khí.

*Các ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam hiện có tiềm năng đầy hứa hẹn*

Tại Việt Nam cũng đã có những doanh nghiệp tiên phong phát triển công nghiệp hỗ trợ như Công ty Tập đoàn Công nghiệp Trường Hải - Thaco Industries (Tập đoàn thành viên của Thaco) tại Khu công nghiệp Thaco Chu Lai, Quảng Nam. Thaco Industries sản xuất rất nhiều sản phẩm cơ khí phục vụ cuộc sống như máy móc nông nghiệp, đường ống cấp thoát nước, bồn chứa nước, linh kiện và phụ tùng ô tô... Những sản phẩm đó đã giúp Thaco Industries đạt doanh thu hàng trăm triệu USD mỗi năm và tăng trưởng liên tục trong các năm gần đây.

Còn nhiều dư địa cho công nghiệp ô tô

Hiện nay tỷ lệ sở hữu ô tô của Việt Nam ở mức 23 chiếc/1.000 người dân, chỉ bằng 1/10 của Thái Lan và 1/20 của Malaysia. Tuy nhiên, thị trường ô tô Việt Nam lại có tốc độ tăng trưởng xếp thứ hai Đông Nam Á. Vì vậy, ngành Công nghiệp ô tô nước ta được nhận định vẫn còn nhiều dư địa, tiềm năng để phát triển.

Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp nước ta cũng mới sản xuất, gia công chưa được 300 chi tiết trong khi cả chiếc xe có khoảng 30.000 chi tiết linh kiện. Không chỉ vậy, hàm lượng công nghệ và giá trị các chi tiết linh kiện, phụ tùng này cũng chưa cao khi mới chỉ là những linh kiện cồng kềnh, cần nhiều nhân công như ghế, bộ dây điện, vành bánh xe, ốp cửa, lốp không săm... và một số doanh nghiệp đầu tư dây chuyền dập thân, vỏ xe. Doanh nghiệp nội địa chưa sản xuất được những chi tiết quan trọng về động cơ, hệ truyền động, hộp số, hệ thống an toàn, hệ thống điện tử trên xe, nhất là chip bán dẫn nên vẫn phải phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu.

Để phát triển mạnh ngành công nghiệp này, Bộ Công Thương đang lấy ý kiến dự thảo về "Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" để lấy ý kiến đóng góp rộng rãi.

Trong đó, về công nghiệp hỗ trợ, dự thảo Chiến lược định hướng sẽ tiếp cận và ứng dụng công nghệ để chế tạo được các chi tiết, linh kiện quan trọng như bộ truyền động, hộp số, động cơ, thân vỏ xe... cho một vài chủng loại xe; tăng cường hợp tác với các hãng ô tô lớn, lựa chọn chủng loại phụ tùng, linh kiện mà Việt Nam có thể sản xuất để đảm nhận vai trò mắt xích trong chuỗi sản xuất - cung ứng toàn cầu. Trên cơ sở đó, đầu tư công nghệ tiên tiến, sản xuất phục vụ xuất khẩu.

Để đạt được các mục tiêu trên, dự thảo chiến lược đưa ra các định hướng cụ thể như xác định và thiết lập đối tác chiến lược, khuyến khích đầu tư các dự án đủ lớn để tạo dựng thị trường cho công nghiệp hỗ trợ; khuyến khích sản xuất dòng xe thân thiện môi trường (xe tiết kiệm nhiên liệu, xe hybrid, xe sử dụng nhiên liệu sinh học, xe chạy điện...), đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn khí thải theo lộ trình đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Đồng thời tập trung cải tiến để nâng cao chất lượng sản phẩm bảo đảm hợp chuẩn quốc tế. Đồng thời, hình thành một số trung tâm/cụm liên kết công nghiệp ô tô tập trung trên cơ sở tổ chức, sắp xếp lại sản xuất; đẩy mạnh hợp tác - liên kết giữa các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô, các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, các cơ sở nghiên cứu - triển khai và các cơ sở đào tạo thuộc mọi thành phần kinh tế để nâng cao hiệu quả đầu tư và tăng cường khả năng chuyên môn hoá...