Coi nhẹ tiêm phòng, dịch bệnh gia tăng

Di chứng của bệnh viêm não Nhật Bản, viêm não - màng não, sởi, ho gà rất nặng nề, thậm chí nhiều trẻ nhỏ đã phải trả giá bằng tính mạng, nhưng rất nhiều người vẫn còn chủ quan, coi nhẹ không tiêm phòng bệnh hoặc tiêm không đầy đủ trong khi đây là những bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng tiêm chủng. 

Ho gà vẫn xuất hiện do không tiêm phòng

Ho gà, uốn ván, bại liệt… là những bệnh có vaccine phòng ngừa, tuy nhiên, một số phụ huynh cho rằng, Việt Nam đã thanh toán được bệnh ho gà nên chủ quan không tiêm phòng cho con. 

Những năm trước, rải rác vẫn có trường hợp ho gà nhập viện, nhưng năm nay tỷ lệ này tăng cao. Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Nội, ho gà vẫn tăng, từ đầu năm 2019 đến nay, thành phố ghi nhận 81 trường hợp mắc ho gà ở 26 quận, huyện, 68 xã phường và không có tử vong.

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, có gần 100 ca ho gà nhập viện từ đầu năm đến nay, trong đó có nhiều ca biến chứng viêm phổi nặng. Chứng kiến những đứa trẻ vật vã với cơn ho xé lòng, mặt tím tái, nước mắt giàn giụa, chúng tôi không khỏi thương cảm. Thế nhưng, dù ngay từ đầu năm, bác sĩ của bệnh viện đã khuyến cáo phụ huynh cho con tiêm phòng đầy đủ, nhưng đến nay vẫn tiếp tục có bệnh nhi vào nhập viện do mắc ho gà. 

Chia sẻ với chúng tôi, chị Nguyễn Thị M (Quảng Ninh) có con 1 tuổi phải nhập viện vì  ho gà đã vô cùng ân hận cho biết: “Em nghĩ bệnh ho gà không còn nên cũng chủ quan chưa tiêm cho con, ai ngờ con lại mắc, biến chứng sang phổi ngày càng nặng. Nhìn con ho rũ rượi em thật đau lòng, vô cùng hối hận”.

Chia sẻ với phóng viên, PGS.TS Trần Minh Điển, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, tỷ lệ mắc ho gà ở trẻ nhỏ thời gian gần đây xuất hiện nhiều với mức độ bệnh nặng. Hiện có 14 bệnh nhân đang điều trị. 

Mỗi năm Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận điều trị cho từ 200-250 bệnh nhân ho gà, trong đó bệnh nhân nặng rất nhiều, với tình hình này thì vẫn có tỷ lệ tử vong do ho gà. Ngoài bệnh nhân chưa tiêm phòng thì còn có bệnh nhi dưới 3 tháng tuổi (chưa đến độ tuổi tiêm phòng) mắc ho gà. PGS.TS Trần Minh Điển đánh giá: Do miễn dịch trong cộng đồng giảm, đặc biệt là miễn dịch của các bà mẹ không đủ truyền sang con. 

Một trong những lý do khiến bệnh ho gà tăng trong thời gian gần đây là nhiều phụ huynh ngần ngại không tiêm vaccine 5 trong 1 trong chương trình tiêm chủng mở rộng cho con, bỏ lỡ thời gian phòng bệnh cho trẻ. 

“Tôi nghĩ với những bệnh đã có chiến lược sử dụng vaccine thì phụ huynh cho con em đi tiêm phòng. Tiêm phòng tạo miễn dịch đặc hiệu cho con chúng ta, không có lý do gì chúng ta e ngại vì tỷ lệ phản ứng ở mức độ nặng rất ít xảy ra, hầu hết phản ứng sau tiêm phòng đều ở mức độ nhẹ như sốt. 

Để đảm bảo an toàn cho con, các bà mẹ khi con tiêm xong thì theo dõi theo chặt chẽ theo hướng dẫn của bác sĩ xem con có phản ứng với vaccine hay không. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường phải đưa con đến cơ sở y tế ngay, thông báo cho bác sĩ để bác sĩ phân loại, xử lý kịp thời”- ông Điển cho biết.

Chủ quan chết người

Hiện đang là thời gian cao điểm của bệnh viêm não Nhật Bản B, viêm màng não nhưng nhiều gia đình vẫn chủ quan không tiêm phòng cho con. Tới Khoa điều trị tích cực, Trung tâm Y học lâm sàng các bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương, chứng kiến những cháu bé bị viêm não Nhật Bản và viêm màng não đang điều trị, mới thấy hết được hậu quả khôn lường của việc các cháu không được tiêm phòng vaccine. 

Có cháu bé 3-4 tháng tuổi đã mắc viêm màng não rơi vào hôn mê, co giật, tiên lượng rất xấu. Thậm chí, có cháu 14 tuổi đang đi học thì sốt cao, đau đầu, co giật, khi được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương đã rơi vào tình thế nặng, hôn mê, phải thở máy, tổn thương thần kinh. 

Đứng nhìn con ở ngoài phòng bệnh, mẹ cháu không cầm được nước mắt cho biết: “Cháu nằm đó gần 1 tháng mới có phản xạ nhưng vẫn chưa nhận biết được xung quanh. Tôi sợ sau này cháu có tỉnh lại thì cũng ảnh hưởng nặng nề tới thần kinh”.

Theo TS Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Y học lâm sàng các bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương, viêm màng não do vi khuẩn là một trong những bệnh nhiễm trùng nặng nhất ở trẻ vì tỷ lệ tử vong cao và để lại nhiều di chứng, hậu quả nặng nề các chức năng vận động, kiểm soát tư thế, nhận thức không gian, thời gian, cảm xúc và rối loạn các giác quan… Từ đầu năm đến nay, bệnh viện điều trị cho hơn 20 ca viêm màng não, trong đó có 7 ca viêm não Nhật Bản B và hầu hết bệnh nhân chưa tiêm phòng. 

“Đây là bệnh phòng ngừa được bằng vaccine. Hiện đã có các loại vaccine phòng bệnh viêm màng não mủ do vi khuẩn HIB, phế cầu, viêm não Nhật Bản B và viêm màng não do não mô cầu. Do vậy, cha mẹ phải chủ động đưa trẻ đi tiêm vaccine phòng bệnh đầy đủ và đúng lịch để làm giảm nguy cơ mắc viêm màng não và ngăn chặn các bệnh lây truyền nhiễm do virus cúm, thủy đậu, sởi, quai bị… có thể gây viêm màng não”- TS Lâm khuyến cáo. 

Đánh giá về tỷ lệ người dân không tiêm ngừa vaccine, PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, tuy là mùa hè nhưng bệnh nhân bị sởi vào Trung tâm rất đông và hầu hết đều không tiêm phòng đầy đủ. 

Nhiều phụ nữ mang thai bị sởi vào nhập viện rất hối hận vì không nghe theo khuyến cáo của bác sĩ tiêm phòng trước khi mang thai. Hiện, nhiều ông bố, bà mẹ không cho con tiêm chủng mở rộng mà chờ tiêm vaccine dịch vụ, thậm chí còn lặn lội từ quê lên Hà Nội để tiêm dịch vụ hay chen chúc xếp hàng từ 2h sáng để chờ tiêm dịch vụ. 

Chính vì kéo dài thời gian chờ đợi nên đã bỏ lỡ “thời gian vàng” phòng bệnh cho trẻ. Đặc biệt, còn một bộ phận cha mẹ có tư tưởng “bài trừ vaccine” dẫn tới con mắc bệnh, thậm chí trẻ phải trả giá bằng tính mạng về quan niệm sai lầm này. 

Để phòng chống bệnh và không để dịch bệnh lây lan, Bộ Y tế khuyến cáo các gia đình đưa trẻ đi tiêm chủng đúng lịch, thực hiện đúng các hướng dẫn của cán bộ y tế về chắm sóc, theo dõi các phản ứng sau tiêm chủng. Tuy nhiên, để không còn tình trạng đau lòng như trên, chính quyền và y tế phường, xã phải chịu trách nhiệm giám sát, theo dõi tỷ lệ trẻ tiêm đủ mũi lý để quản lý, không bỏ lọt trẻ chưa tiêm phòng, tránh lây lan dịch bệnh.