Chính sách giao đất, giao rừng cho đồng bào dân tộc: Phải tạo động lực cho bà con làm kinh tế

Trên thực tế, hiện đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 14,3% dân số, nhưng tỷ lệ nghèo đói chiếm khoảng 59,2%. Thời gian qua, chính sách giao đất, giao rừng được triển khai nhằm giúp dân tộc thiểu số có sinh kế từ rừng, góp phần giải quyết việc làm tại chỗ và tăng thu nhập, từ đó tạo động lực và sự chủ động cho người dân tham gia trồng và bảo vệ rừng.

Chính sách giao đất, giao rừng mang lại công việc ổn định cho đồng bào dân tộc

Tuy nhiên, việc triển khai chính sách giao đất, giao rừng vẫn chưa có chuyển biến lớn về xóa đói giảm nghèo và phát triển sinh kế cho dân tộc thiểu số. Tỷ lệ lao động trong nông nghiệp vẫn chiếm trên 90% và thu nhập từ doanh nghiệp chiếm khoảng 65%, trong khi thu nhập từ lâm nghiệp chỉ chiếm 8,5%. Nhu cầu sinh hoạt hằng ngày của người dân tộc thiểu số vẫn chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp. Ngành lâm nghiệp đầu tư cao, chậm mang lại thu nhập nên nếu đầu tư hiệu quả sẽ mang lại thu nhập trung và dài hạn cho các khoản chi lớn, tiết kiệm, tái đầu tư phát triển lâm nghiệp... Đồng bào dân tộc thiểu số muốn cải thiện sinh kế thì phải dựa vào các nguồn sinh kế khác mà chủ yếu là trồng trọt, chăn nuôi hoặc nghề nghiệp khác như cán bộ, giáo viên, xuất khẩu lao động...

Tại Diễn đàn thường niên về phát triển dân tộc thiểu số do Hội đồng Dân tộc, Ủy ban Dân tộc và các Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam tổ chức mới đây, nhiều ý kiến cho rằng, nghề rừng có tiềm năng phát triển đối với một số nhóm dân tộc thiểu số nhất định có thể góp phần xóa đói giảm nghèo, cải thiện đời sống. Song đây không phải là giải pháp căn cơ để giải quyết vấn đề xóa đói giảm nghèo cho đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt trong bối cảnh quỹ đất lâm nghiệp giới hạn. Bởi nếu lấy toàn bộ đất lâm nghiệp của cả nuớc chia cho dân tộc thiểu số chỉ được trung bình l,2ha/người, trong khi dân số dân tộc thiểu số sẽ tiếp tục tăng. Thay vào đó, phải có hệ thống chính sách toàn diện và dài hạn được thiết kế phù hợp với từng nhóm dân tộc thiểu số.

Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Danh Út cho rằng, các chính sách về giao đất, giao rừng cần đề cao hơn nữa vấn đề tham vấn và sự tham gia của người dân, thay đổi nhận thức, nhất là về hiệu quả sinh kế của chính sách này đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Trong đó, các chính sách đưa ra phải phù hợp với đặc tính kinh tế, văn hóa xã hội, môi trường, năng lực và trình độ phát triển của từng nhóm dân tộc thiểu số. Phải có chính sách phát triển sinh kế đa dạng, dài hạn khác cho người nghèo dân tộc thiểu số để có cuộc sống ổn định hơn.

Bên cạnh đó, chính quyền địa phương khuyến khích, hỗ trợ phát triển các hoạt động phi nông nghiệp như thu hút các doanh nghiệp đầu tư phát triển các hoạt động dịch vụ gắn với rừng như du lịch sinh thái, mạo hiểm, văn hóa, nghỉ dưỡng... đào tạo chuyển đổi nghề gắn với tái định cư, xây dựng nông thôn mới, tạo cơ hội xuất khẩu lao động đối với nhóm dân tộc thiểu số thích hợp.