Chia sẻ dữ liệu không gian địa lý: Cần nâng cấp nhiều công nghệ mới

Dữ liệu không gian địa lý - vai trò then chốt của nền kinh tế quốc dân

Chia sẻ tại Hội nghị, ông Trần Anh Tuấn - Trưởng phòng Công nghệ đo đạc, bản đồ và thông tin địa lý (Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam) cho biết, dữ liệu không gian địa lý đóng một vai trò rất quan trọng trong tất cả các nền kinh tế quốc dân, đặc biệt là trong thời đại 4.0, với việc phát triển các chương trình số hóa, dữ liệu địa không gian là dữ liệu đầu vào cho các lĩnh vực, các ngành, các cấp trong quản lý nhà nước, quản lý xã hội, phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu, đảm bảo quốc phòng - an ninh.

Đối với ngành TN&MT, dữ liệu không gian địa lý là cơ sở để hỗ trợ công tác đánh giá tác động môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, hiện trạng môi trường các cấp, quản lý các hệ sinh thái, bảo tồn và phát triển bền vững cảnh quan tự nhiên; hỗ trợ xác lập các trạng thái khí hậu, khí tượng, các quá trình thời tiết trong không gian và vùng lãnh thổ. Có dữ liệu không gian địa lý sẽ giúp cho việc xác định phạm vi tác động ở từng địa phương, vùng lãnh thổ do biến đổi khí hậu, phạm vi nước biển dâng, đánh giá rủi ro thiên tai, tính dễ bị tổn thương của các hệ thống sinh thái...

Ở nước ta, Chính phủ và các cơ quan quản lý Nhà nước đã sớm nhận thấy tầm quan trọng và những lợi ích to lớn từ dữ liệu không gian địa lý mang lại. Vì vậy, nhiều năm qua, các bộ, ngành nói chung và ngành TN&MT nói riêng đã tập trung đầu tư xây dựng hệ thống dữ liệu không gian địa lý phục vụ nhu cầu quản lý Nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh.

Việt Nam đã xây dựng một khung pháp lý và chính sách quan trọng để thúc đẩy phát triển hạ tầng dữ liệu không gian địa lý (SDI), như: Luật Đo đạc và bản đồ, Nghị định hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Đo đạc và bản đồ và Chiến lược phát triển ngành đo đạc và bản đồ Việt Nam và xây dựng hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Cùng với đó, hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin đang được đầu tư và nâng cấp. Các cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức liên quan đã và đang triển khai nhiều dự án để xây dựng các cơ sở dữ liệu không gian địa lý, hệ thống thông tin địa lý (GIS) và các dịch vụ liên quan. Cụ thể, thực hiện Quyết định số 40/QĐ-TTg ngày 09/01/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia”, Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam đã tổ chức xây dựng CSDL nền địa lý quốc gia tỷ lệ 1:25.000, 1:100.000, 1:250.000, 1:500.000 và 1:1.000.000 để phục vụ cho việc xây dựng hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia. Đồng thời, hiện nay, tại một số địa phương cũng đang tích cực triển khai xây dựng, cập nhật CSDL nền địa lý quốc gia tỷ lệ 1:2.000, 1:5.000.

Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả SDI tại Việt Nam, ông Trần Anh Tuấn cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện và hoàn thiện khung pháp lý, đảm bảo sự phối hợp giữa các cơ quan, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc triển khai SDI trong thực tiễn.

Sẵn sàng vận hành Cổng thông tin không gian địa lý Việt Nam

Đề xuất giải pháp SDI tại Việt Nam, ông Trần Tuấn Anh cho rằng, chúng ta cần đẩy mạnh ứng dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) nhằm tạo ra nhiều giải pháp sáng tạo cho xây dựng và vận hành SDI. Cùng với đó, việc tăng cường sự phối hợp và chia sẻ thông tin giữa các cơ quan, tổ chức liên quan sẽ giúp quá trình triển khai SDI hiệu quả hơn. Đặc biệt, cần tập trung đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật và đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn. Đây sẽ là nền tảng vững chắc cho sự phát triển SDI tại Việt Nam.

Bên cạnh các giải pháp về đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến, tăng cường đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong việc xây dựng và vận hành SDI, ông Trần Duy Hạnh – Giám đốc Trung tâm Thông tin dữ liệu đo đạc và bản đồ (Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam) cho rằng, việc chia sẻ, tích hợp dữ liệu không gian địa lý quốc gia dùng chung phục vụ cho nhu cầu quản lý nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh là rất quan trọng.

Hiện nay, Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam đã hoàn thiện việc xây dựng, vận hành thử nghiệm Cổng thông tin không gian địa lý Việt Nam để hỗ trợ việc quản lý, lưu trữ, chia sẻ và khai thác dữ liệu, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước của các Bộ, ngành, địa phương phục vụ quy hoạch, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu và các nhu cầu của xã hội.

Theo ông Trần Duy Hạnh, Cổng thông tin không gian địa lý Việt Nam được triển khai và vận hành nhằm đảm bảo việc truy cập dễ dàng, thuận tiện của các tổ chức, cá nhân. Đồng thời, dữ liệu không gian địa lý quốc gia được kết nối và có sẵn để sử dụng. Đây là một phương tiện điện tử cho phép truy cập dữ liệu không gian địa lý quốc gia và cung cấp thông tin, dịch vụ liên quan. Các dịch vụ được thực hiện thông qua Cổng thông tin không gian địa lý Việt Nam bao gồm việc chia sẻ, chuyển đổi, phân tích, tích hợp, tra cứu và tải dữ liệu về địa lý quốc gia đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước của các Bộ, ngành, địa phương và các nhu cầu của xã hội.