Chất lượng nước các lưu vực sông miền Bắc: Đảm bảo mục đích cấp nước sinh hoạt

Trong các đợt quan trắc năm 2021 đối với LVS Hồng - Thái Bình kết quả cho thấy, chất lượng nước đa phần khá tốt, nước sông sử dụng được cho mục đích cấp nước sinh hoạt, nuôi trồng thủy sản, tưới tiêu và các mục đích tương đương khác. Trên sông Đà, sông Lô, sông Thái Bình, chất lượng môi trường nước sông vẫn duy trì trạng thái sạch và chưa có dấu hiệu bị ô nhiễm. Tuy nhiên, tại một số đoạn sông như đoạn Cầu Phố Lu (Lào Cai); đoạn từ Quy Mông đến Cầu Yên Bái (Yên Bái) chất lượng nước sông chỉ ở mức trung bình giá trị chỉ số chất lượng nước (WQI: 51 - 75).

Đối với LVS Mã - Chu, chất lượng môi trường nước duy trì ở mức trung bình đến mức tốt, nước sông sử dụng được cho mục đích cấp nước sinh hoạt, nuôi trồng thủy sản, tưới tiêu và các mục đích tương đương khác, giá trị WQI >64. Các phụ lưu sông Chu và sông Bưởi, chất lượng nước sông tốt hơn dòng chính sông Mã, nước sông sử dụng được cho mục đích nuôi trồng thủy sản và cấp nước sinh hoạt.

Chất lượng môi trường nước trên các LVS ở khu vực miền Bắc khá tốt. Ảnh: Hoàng Minh

LVS Lam, sông La và các sông phụ lưu qua 5 đợt quan trắc chất lượng nước đều duy trì ở mức khá tốt, đa phần tại các điểm quan trắc chất lượng nước có giá trị WQI >76, đạt mức tốt đến rất tốt, nước sông sử dụng tốt cho mục đích tưới tiêu, nuôi trồng thủy sản và cấp nước sinh hoạt.

Đối với thượng lưu LVS Cầu, chất lượng môi trường nước sông duy trì mức tốt đến rất tốt trong cả 5 đợt quan trắc, giá trị chỉ số chất lượng nước (WQI) dao động từ 77 - 93, nước sông sử dụng được cho mục đích nuôi trồng thủy sản, cấp nước sinh hoạt nhưng cần có biện pháp xử lý. Tuy nhiên, chất lượng môi trường nước sông bị suy giảm khi chảy qua địa phận tỉnh Thái Nguyên, tại đây thời điểm quan trắc đợt 2, 3 ghi nhận chất lượng nước sông ở mức trung bình, WQI: 51 - 75 và suy giảm xuống mức kém khi chảy qua địa phận tỉnh Bắc Ninh - Bắc Giang (WQI: 41 - 50), nước sông chỉ có thể sử dụng được cho giao thông thủy và các mục đích tương đương khác. Nguyên nhân một phần do tiếp nhận nguồn nước sông bị ô nhiễm từ sông Ngũ Huyện Khuê và nước thải công nghiệp, làng nghề, dân sinh trên đoạn sông.

So với thời điểm quan trắc đợt 2, 3 đến thời điểm quan trắc đợt 4, 5 (5, 7), chất lượng nước sông đã được cải thiện trên cả tuyến sông, nước sông đã có thể sử dụng được cho mục đích tưới tiêu, nuôi trồng thủy sản, cấp nước sinh hoạt và các mục đích tương đương khác.

Trên các phụ lưu sông Cầu, hạ lưu sông Công, sông Nghinh Tường, sông Thương tại Hải Dương, mặc dù có sự biến động giữa các đợt quan trắc song nhìn chung chất lượng nước sông luôn duy trì ở mức trung bình đến mức tốt, WQI: 60 - 95, nước sông sử dụng được cho mục đích cấp nước sinh hoạt, tưới tiêu, giao thông thủy và các mục đích tương đương khác.

Các điểm Cầu Đào Xá trên sông Ngũ Huyện Khuê; điểm cầu Bóng Tối trên suối Bóng Tối là các điểm nóng ô nhiễm môi trường nước trên LVS Cầu. Trong đó, tại điểm Cầu Đào Xá, nước sông bị ô nhiễm nặng trong cả 5 đợt quan trắc và chưa có dấu hiệu được cải thiện (WQI: 10 - 25), tại các điểm quan trắc còn lại (cầu Song Thát, Văn Môn) trên sông Ngũ Huyện Khê chất lượng nước sông cũng ở mức kém, nước sông chỉ sử dụng được cho hoạt động giao thông thủy. Đối với điểm cầu Bóng Tối đợt 4, 5 chất lượng nước sông được cải thiện so với thời điểm quan trắc đợt 1, 2 và 3, môi trường nước sông đã tạm thời thoát khỏi tình trạng bị ô nhiễm nặng, nước sông có thể sử dụng được cho mục đích giao thông thủy và các mục đích tương đương khác.

LVS Nhuệ - Đáy, chất lượng nước sông liên tục ở mức ô nhiễm nặng và chưa có dấu hiệu được cải thiện (WQI: 10 - 18) và cần có các biện pháp xử lý.

Trên dòng chính sông Nhuệ, chất lượng nước sông thường xuyên ở mức ô nhiễm, trên cả tuyến sông từ Phúc La đến Nhật Tựu, chất lượng nước sông bị ô nhiễm nặng (WQI: 10 - 16), các điểm qua Hà Nam, chất lượng nước sông được cải thiện hơn song cũng chỉ ở mức kém hoặc mức trung bình (WQI: 26 - 55). Do phải tiếp nhận nước ô nhiễm từ sông Tô Lịch và nước thải từ các làng nghề của TP. Hà Nội.

Trên sông Đáy, đoạn qua TP. Hà Nội, kết quả quan trắc 5 đợt năm 2021 cho thấy chất lượng nước sông thường ở mức trung bình và mức kém (WQI: 26 - 58). Chất lượng nước sông Đáy được cải thiện dần về phía địa phận tỉnh Hà Nam, Ninh Bình (WQI: 63 - 94), nước sông đã sử dụng được cho mục đích cấp nước sinh hoạt, nuôi trồng thủy sản, tưới tiêu và các mục đích tương đương khác.

Riêng sông Châu Giang, do ảnh hưởng của nước ô nhiễm từ sông Nhuệ và nước thải của các cơ sở sản xuất, nước thải sinh hoạt, khu vực Đầm Tái và Cầu Sắt chất lượng nước sông chỉ ở mức trung bình, một vài thời điểm ghi nhận nước sông bị ô nhiễm nặng.

Như vậy, trong số 5 LVS thực hiện quan trắc, có 3 LVS là LVS Hồng, Mã và Lam, sông La có chất lượng nước sông duy trì từ mức trung bình đến mức tốt trong cả 5 đợt quan trắc. Chất lượng môi trường nước sông ở mức xấu đến ô nhiễm, tập trung tại các điểm nóng về ô nhiễm môi trường nước trên LVS Nhuệ Đáy: đoạn sông Nhuệ chảy qua địa phận TP. Hà Nội, các sông nội thành Hà Nội; LVS Cầu: đoạn sông Ngũ Huyện Khuê; đoạn suối Loàng, cầu Bóng Tối.