Theo Tổng cục Quản lý đất đai, có nhiều nguyên nhân gây ra việc chậm cấp sổ đỏ cho người mua nhà tại các khu đô thị, từ phía chủ đầu tư, từ cơ quan Nhà nước và từ người dân. Trong đó, nguyên nhân từ chủ đầu tư là lớn nhất. Nhiều dự án vi phạm pháp luật đất đai, pháp luật xây dựng như xây dựng không đúng quy hoạch, chưa xây xong đã bán…
Đơn cử, tại Hà Nội, tính đến cuối năm 2014, trên địa bàn có 112.150 căn hộ xây dựng xong và bàn giao cho người mua nhà. Hiện, ngoài 35.518 sổ đỏ Sở TN&MT đã hướng dẫn thủ tục và triển khai cấp sổ đỏ cho người mua nhà còn lại hơn 76.000 căn chủ đầu tư chưa làm các thủ tục cấp sổ đỏ cho người mua nhà theo quy định. Quận Long Biên năm 2014 được giao cấp 3.000 sổ đỏ tại các dự án phát triển nhà, nhưng tới nay quận mới tiếp nhận từ Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội 253 hồ sơ, chỉ đạt 8,4% kế hoạch.
Nguyên nhân chính của việc số hồ sơ được cấp sổ đỏ quá ít trong thời gian qua đến từ phía chủ đầu tư, trong đó, vướng mắc chủ yếu là về giấy tờ hoặc các nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Vì vậy, người mua nhà đang phải gánh mọi hậu quả từ sai phạm của chủ đầu tư.
 |
| Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành nỗ lực cải cách hành chính, đồng thời tăng cường chế tài xử phạt. Ảnh: Hoàng Minh |
Bên cạnh đó, việc các chủ đầu tư liên tục thất hứa và phá vỡ cam kết giao sổ đỏ cho khách hàng mua nhà trong nhiều năm, hoặc tìm cách thu phí trái định của nhà nước diễn ra ở nhiều nơi. Ví dụ như, gần đây, cư dân sinh sống tại Tòa nhà CT2A – Khu Đô Thị mới Tân Tây Đô, xã Tân Lập (Đan Phượng, Hà Nội) bức xúc trước việc chủ đầu tư là Công ty CP Đầu tư Hải Phát đã thu của người dân khoảng 2 triệu đồng/1 hộ phí đo trích lục bản đồ để làm sổ đỏ cho căn hộ đã mua. Ông Lê Anh Sở, một hộ dân ở đây cho biết, Công ty không có sự bàn bạc, thỏa thuận trước mà chỉ niêm yết và gửi thông báo tới từng hộ về việc nộp số tiền nêu trên. Đại diện Công ty khẳng định, họ không hề tư lợi và khoản phí này là đúng theo quy định của pháp luật mà người dân phải đóng. Đồng thời, nếu hộ dân nào không chấp nhận khoản phí đo trích lục bản đồ thì tự rút hồ sơ đi làm sổ đỏ nhưng Công ty không cung cấp bản vẽ trích lục.
Trong khi đó, tại điều 6 Hợp đồng mua bán căn hộ về nghĩa vụ bên bán quy định: Bên bán phải bàn giao căn hộ cho bên mua đúng thời hạn hợp đồng kèm theo bản vẽ mặt bằng kỹ thuật và điện nước có liên quan tới căn hộ. Đồng thời, có trách nhiệm hướng dẫn bên mua hoàn thiện hồ sơ pháp lý và làm thủ tục để cơ quan có thẩm quyền cấp sổ đỏ cho bên mua và bàn giao các giấy tờ liên quan đến căn hộ cho bên mua theo quy định của pháp luật. Đó là chưa kể, theo quy định của điểm d, khoản 1, Điều 72, Nghị định 43/2014 của Chính phủ đã quy định: Sau khi hoàn thành công trình, Chủ đầu tư dự án phát triển nhà ở có trách nhiệm gửi Sở TN&MT các giấy tờ này.
 |
| Các chủ đầu tư liên tục thất hứa và phá vỡ cam kết giao sổ đỏ cho khách hàng mua nhà trong nhiều năm. Ảnh: Hoàng Minh |
Theo Tổng cục Quản lý đất đai, thời gian qua, Tổng cục đã rà soát hoàn thiện thể chế, chính sách trong lĩnh vực quản lý đất đai theo hướng cải cách, đơn giản hóa các thủ tục hành chính. Cụ thể, đã xây dựng và công bố bộ thủ tục hành chính về đất đai, với 41 thủ tục đối với nơi đã thành lập Văn phòng Đăng ký đất đai một cấp (giảm 30 thủ tục so với bộ thủ tục đã công bố trước đây), 62 thủ tục đối với nơi chưa thành lập Văn phòng Đăng ký đất đai một cấp (giảm 9 thủ tục so với bộ thủ tục đã công bố trước đây), tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
Đối với cấp sổ đỏ cho người mua nhà tại các dự án phát triển nhà ở thì Nghị định 43/CP quy định, Sở TN&MT có trách nhiệm kiểm tra hiện trạng sử dụng đất, nhà ở và công trình đã xây dựng, và điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất, bán nhà ở của chủ đầu tư. Trường hợp đủ điều kiện theo quy định, chủ đầu tư thực hiện thủ tục cấp sổ thay cho người nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua nhà ở hoặc cung cấp hồ sơ để cho bên mua tự đi đăng ký.
Đồng thời, theo Nghị định số 102 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai có hiệu lực từ ngày 25/12/2014, đã quy định rất rõ mức phạt đối với các tổ chức, cá nhân chậm làm thủ tục cấp sổ đỏ cao nhất lên đến 1 tỷ đồng.
Một động thái mới đây nhất về vấn đề này là Bộ Xây dựng đã xây dựng Dự thảo Hợp đồng mua bán nhà hướng dẫn chi tiết theo Luật Kinh doanh bất động sản 2014. Trong đó, dự kiến sẽ quy định trong mọi trường hợp khi bên mua, bên thuê mua chưa được cấp sổ đỏ thì bên bán, bên cho thuê mua không được thu quá 95% giá trị hợp đồng. Giá trị còn lại của hợp đồng được thanh toán khi cơ quan Nhà nước đã cấp sổ đỏ cho bên mua, bên thuê mua…
Mặc dù hệ thống chế tài được ban hành đã tháo gỡ, xử lý nhiều bất cập về vấn đề trên, tuy nhiên, muốn đẩy nhanh việc cấp sổ đỏ cho dân cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính trong lĩnh vực đất đai các cấp theo hướng minh bạch, chuyên nghiệp và đặc biệt là phải tăng cường hoạt động giám sát nhằm phát hiện và xử lý các sai phạm kịp thời.
Trường Tuyết
