PV: Đợt bão, lũ, sạt lở đất dồn dập ở miền Trung đã gây thiệt hại nghiêm trọng về nhà cửa. Hiện nay, còn bao nhiêu ngôi nhà không an toàn trước bão, lũ ở khu vực này, thưa ông?
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp:
Năm 2020 là năm thời tiết dị thường. Lịch sử chưa khi nào ở Quảng Bình ngập sâu trong nước lũ kéo dài đến 15 ngày, nhưng vừa qua đã có.
Theo Báo cáo của các địa phương, các cơn bão, lũ từ cuối tháng 9 đến giữa tháng 11/2020 đã làm 1.531 ngôi nhà bị sập đổ; 239.341 ngôi nhà bị hư hỏng, tốc mái. Tổng thiệt hại kinh tế ước tính trên 30.000 tỷ đồng. Đây là thiệt hại rất lớn đối với khu vực miền Trung còn nhiều khó khăn, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người dân và phát triển kinh tế - xã hội của khu vực.
.jpg) |
|
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp |
Hiện nay, các địa phương và người dân đã sửa chữa xong số nhà bị hư hỏng, tốc mái. Tuy nhiên, hiện có hơn 1.500 ngôi nhà bị sập đổ hoàn toàn và khoảng 150.000 ngôi nhà nằm trong diện “lúc nào cũng sẵn sàng di dời” đang đặt ra vấn đề đảm bảo nhà ở an toàn cho người dân, nhất là sắp đến Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021.
Đặc biệt, trong tổng số 1.500 ngôi nhà bị sập đổ, vẫn còn gần một nửa chưa được xây dựng lại do nằm ở những vùng sạt lở ở xã Trà Leng, Trà Vân (huyện Nam Trà My, Quảng Nam), địa phương chưa quy hoạch được đất để làm nhà; hoặc là do người dân đang tính toán, vận động thêm kinh phí để cùng với khoản hỗ trợ của Nhà nước sẽ làm nhà tốt hơn.
PV: Hiện nay, việc hỗ trợ người dân xây dựng nhà ở chống bão, lũ đang được triển khai ra sao, thưa ông?
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp:
Hiện đang có rất nhiều cơ chế để hỗ trợ người dân, như Quyết định 48 của Thủ tướng Chính phủ, từ năm 2014, mỗi hộ gia đình ở 14 tỉnh miền Trung từ Thanh Hóa đến Bình Thuận được hỗ trợ từ 12 - 16 triệu đồng/hộ để xây nhà chống bão lũ, đồng thời được vay tối đa 15 triệu đồng/hộ trong 10 năm.
Nhờ chính sách hỗ trợ này, đến tháng 10/2020 đã xây dựng được hơn 15.000 nhà. Các nhà hiện nay vẫn khá tốt. Tuy nhiên, mức hỗ trợ này còn thấp nên Bộ NN&PTNT đang đề nghị là Thủ tướng Chính phủ xem xét tính toán nâng mức hỗ trợ lên 40 triệu đồng/hộ.
Đồng thời, từ hỗ trợ của các tổ chức quốc tế khoảng 1.700 USD, đối ứng theo mức hỗ trợ của Quyết định 48 và kinh phí của người dân, đã có hơn 3.440 nhà được xây dựng và các tổ chức xã hội xây dựng được gần 800 nhà.
Trong thống kê của chúng tôi, hiện nay một nhà để đảm bảo chống bão, lũ, tối thiểu là 2 triệu/m2. Như vậy, với gia đình có 4 người thì chúng ta phải xây nhà từ 30 - 35 m2, tính ra tối thiểu là từ 60 - 70 triệu đồng. Đây là vấn đề mà Nhà nước, nhân dân, cộng đồng và xã hội phải cùng tham gia.
PV: Chúng ta có nhiều dự án nhà chống bão, theo ông, mô hình nào hiệu quả và phát huy tác dụng trong thời gian qua?
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp:
Hiện nay có hai mô hình nhà chống bão chủ yếu. Đó là nhà nổi và nhà cố định có thêm một số bộ phận để đảm bảo trong bão, lũ. Thực ra, chúng ta không có mô hình nào hoàn hảo, bởi mỗi mô hình đều có thể thích ứng với điều kiện cụ thể của từng địa phương và điều kiện kinh tế của hộ gia đình cũng như phù hợp với văn hoá.
 |
|
Những căn nhà phao giúp người dân an toàn trong lũ |
Với vùng ngập lụt sâu thì nhà nổi rất phù hợp nhưng phải làm sao để công năng sử dụng được thường xuyên và trong bất kỳ trường hợp nào cũng đảm bảo an toàn. Còn nhà cố định sử dụng được thường xuyên nhưng trong điều kiện các cột mốc lũ lịch sử ngày càng thay đổi và ngày càng cao lên lại cần phải thay đổi cho phù hợp.
Với hai loại hình như vậy, chúng ta phải lựa chọn và tính toán loại hình nào cho phù hợp với điều kiện địa phương, từng gia đình và văn hóa. Trên tinh thần làm thế nào tái thiết sau thiên tai, xây dựng lại tốt hơn, nhà chống bão, lũ phải đảm bảo các yếu tố: dễ thi công, chi phí rẻ, thích ứng với địa phương, vùng miền và văn hoá; được nghiên cứu một cách khoa học, bài bản và được kiểm chứng.
PV: Trước tình hình thiên tai ngày càng cực đoan, Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương cần làm gì để hướng đến phát triển bền vững và an toàn trước thiên tai, thưa ông?
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp:
Để phát triển bền vững và an toàn trước thiên tai, các Bộ, ngành phải tính toán, đặc biệt là trong bối cảnh đang xây dựng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030, phải đưa các quy chuẩn, tiêu chuẩn phòng tránh thiên tai vào trong công việc của Bộ, ngành mình. Đồng thời, coi đây là việc làm thường xuyên của các Bộ, ngành và chính quyền địa phương.
Thống kê của Tổng cục Phòng chống thiên tai (Bộ NN&PTNT) cho thấy, trong năm 2020 các loại hình thiên tai đã khiến hàng trăm nghìn ngôi nhà đã bị hư hỏng, sập đổ. Cụ thể, có 3.427 ngôi nhà bị sập; 288.297 nhà bị hư hỏng và 511.228 nhà bị ngập. Đáng chú ý, hiện nay có tới 223.008 nhà không an toàn trước bão và 152.820 nhà không an toàn trước lũ.
Về quản lý Nhà nước, cần sự chỉ đạo tập trung, tránh “mạnh ai nấy làm”. Tính toán mở rộng tiêu chuẩn nhà ở không chỉ để tránh lũ, đảm bảo an toàn tính mạng trong bão, lũ mà còn đảm bảo tài sản, đời sống trước, trong và sau lũ.
Bên cạnh đó, nên khuyến khích doanh nghiệp sản xuất vật liệu và các doanh nghiệp khác tham gia vào. Để đạt được mục tiêu nhà ở an toàn trước bão, lũ không thể thiếu bàn tay doanh nghiệp sản xuất vật liệu, bàn tay các nhà khoa học nghiên cứu chất liệu thân thiện môi trường. Cuối cùng, Nhà nước phải thay đổi bằng được thói quen và nhận thức của người dân về xây dựng nhà ở an toàn trong bão, lũ.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
