Cần thiết ban hành Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất cần thiết ban hành dự án Luật. Theo dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở thì hơn 126.000 Công an xã, thị trấn bán chuyên trách dôi dư tiếp tục tham gia bảo vệ an ninh, trật tự trên địa bàn.

Sắp xếp, thống nhất 3 lực lượng

Báo cáo Dự thảo luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, các lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, Công an xã bán chuyên trách kết thúc nhiệm vụ Công an xã được sắp xếp thống nhất thành một lực lượng với tên gọi chung là lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, được bố trí ở thôn, tổ dân phố, đơn vị dân cư tương đương thuộc địa bàn cấp xã.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại phiên làm việc sáng 11/9. Ảnh: quochoi.vn

Đến nay, các địa phương trong toàn quốc đã hoàn thành xong việc bố trí Công an xã chính quy tại 100% các xã, thị trấn với con số gần 30.000. Điều đó làm phát sinh thực tế là có 126.084 Công an bán chuyên trách đang dôi dư và phải bố trí tiếp tục tham gia bảo vệ an ninh, trật tự trên địa bàn xã.

Do đó, dự thảo luật ra đời sẽ kịp thời tạo cơ sở pháp lý để tiếp tục sử dụng lực lượng này tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở theo quy định của Luật Công an nhân dân năm 2018.

Hơn nữa, nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở có tác động đến quyền con người, quyền công dân. Vì vậy, xây dựng Luật vừa bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc thực thi nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng, vừa bảo đảm tốt hơn quyền con người, quyền công dân theo đúng tinh thần của Hiến pháp.

Nhất trí với sự cần thiết ban hành dự án luật, Uỷ ban Quốc phòng – An ninh của Quốc hội – cơ quan thẩm tra dự án luật đề nghị quy định cụ thể hơn phạm vi, phương thức thực hiện nhiệm vụ và xác định trách nhiệm của các chủ thể khi tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT, tránh xảy ra “lạm quyền”, xâm phạm quyền con người, quyền công dân khi thi hành luật.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm báo cáo tại phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Đồng thời, rà soát các quy định về chế độ, chính sách cho lực lượng này bảo đảm tinh gọn tổ chức, giảm số lượng người tham gia hoạt động không chuyên trách ở cơ sở để giảm chi ngân sách nhà nước nhưng không làm giảm chế độ, chính sách đối với họ, đúng với chủ trương và quy định liên quan.

Cần đặt ra mối liên hệ với các tổ tự quản

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, dự thảo luật chỉ điều chỉnh 3 lực lượng mà chưa đề cập các mô hình tổ chức tự quản của quần chúng trong bảo đảm an ninh trật tự như “hiệp sĩ đường phố”, công nhân tự quản... mà thực tế cho thấy có hiệu quả. Luật này cần phải đặt ra mối liên hệ với các tổ tự quản đã có, phát huy hiệu quả để đúng với mục tiêu và tên gọi của dự luật là Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân yêu cầu, phải xác định rõ hơn tính chất phối hợp, hỗ trợ của lực lượng này với công an xã chính quy để không chồng lấn, làm thay nhiệm vụ của lực lượng công an mà chắc chắn là không làm thay được.

Bên cạnh đó, cần có quy định những chính sách, điều kiện phải đúng tính chất của tổ chức tự nguyện quần chúng để đảm bảo khả thi với sức chịu đựng của ngân sách; rà soát kỹ để đảm bảo sự thống nhất của hệ thống pháp luật.

Quang cảnh phiên làm việc. Ảnh: quochoi.vn

Báo cáo giải trình thêm, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, quá trình xây dựng luật có khảo sát toàn bộ tổ chức tự quản quần chúng song cuối cùng thống nhất 3 lực lượng trên vì đây là những lực lượng được thành trên phạm vi toàn quốc, ra đời từ rất lâu và được điều chỉnh trong nhiều văn bản luật, có mối quan hệ chặt chẽ với cơ cấu bộ máy chính quyền, có sự hỗ trợ, được đánh giá là hoạt động hiệu quả.

Các lực lượng tự quản khác khác hoạt động với mô hình khác nhau, đơn lẻ ở địa phương, không bao trùm toàn quốc nên cần nghiên cứu đánh giá thận trọng cả về lý luận và thực tiễn. Tuy nhiên, không có chuyện luật ra đời sẽ làm giảm vai trò tham gia của các lực lượng này mà còn được phát huy.

Về phạm vi, quyền hạn, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, lực lượng nào cũng phải tham gia bảo đảm an ninh, an toàn trật tự nhưng ở mức độ phân công, phân cấp khác nhau và lực lượng này cũng được phân công phân cấp cụ thể. Bộ sẽ trình Chính phủ xây dựng nghị định về hoạt động của công an xã chính quy và cụ thể mối quan hệ với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.