Cần hiểu đúng về tác hại của thuốc lá điện tử

Hút thuốc lá điện tử sẽ an toàn hơn thuốc lá truyền thống?

Mới đây, WHO đã đưa ra các bằng chứng hiện tại cho thấy dung dịch có trong thuốc lá điện tử khi bị đốt nóng không hoàn toàn tạo ra chỉ là “hơi nước” như thường được quảng cáo. Ngoài ra, nó còn làm tăng nguy cơ phơi nhiễm nicotine và nhiều chất độc khác của người không hút thuốc và những người xung quanh.

Theo Bộ Y tế, hiện nay, Việt Nam đang xuất hiện nhiều sản phẩm thuốc lá mới. Trong đó, phổ biến nhất là thuốc lá điện tử (Electronic Nicotine Delivery systems- ENDs), thuốc lá nung nóng (Heated Tobacco Products - HTPs), shisha... WHO cho biết, để sản xuất các sản phẩm thuốc lá điện tử có khoảng 15.500 loại hương liệu được sử dụng. Trong đó, rất nhiều loại hương liệu độc hại và chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại đối với sức khỏe, các sản phẩm này đều có chất nicotine là chất gây nghiện. Các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha (gọi chung sản phẩm thuốc lá mới) rất có hại cho sức khỏe cả người hút và người xung quanh. Đây còn là nguyên nhân của nhiều trường hợp ngộ độc nicotine, gây các bệnh về tim mạch, hô hấp, tiêu hóa.

Theo nghiên cứu, ảnh hưởng của thuốc lá điện tử đến sức khỏe có thể gây viêm phổi, nhiễm trùng phổi; gây tổn hại các tế bào biểu mô ở đường hô hấp, khiến chúng bị nhiễm trùng do các chất lỏng chứa nicotine trong thuốc lá điện tử ức chế hệ miễn dịch tại phổi; gây tăng huyết áp và nhịp tim... Đặc biệt, phụ nữ hút thuốc lá điện tử trong quá trình mang thai không chỉ ảnh hưởng tới sự phát triển của phổi và não của thai nhi, mà các chất độc trong thuốc lá này còn gây sinh non, trẻ nhẹ cân và thậm chí là chết lưu.

Đáng lo ngại, nhiều người cho rằng hút thuốc lá điện tử sẽ an toàn hơn thuốc lá truyền thống hay thuốc lào, thậm chí có người quan niệm rằng hút thuốc lá điện tử có thể cai nghiện thuốc lá. Tuy nhiên, các nghiên cứu đều chỉ ra rằng hút thuốc lá điện tử vẫn gây nghiện và có hại. Thậm chí, nếu so sánh thuốc lá điện tử với thuốc lá điếu truyền thống thì nguy cơ bị ung thư do thuốc lá điện tử gây ra cao gấp 15 lần thuốc lá điếu.

Những công ty sản xuất loại thuốc lá điện tử thường quảng cáo rằng sản phẩm này giúp cai nghiện thuốc lá an toàn, tuy nhiên với hàm lượng nicotine chứa trong sản phẩm thì hoàn toàn không phải vậy.

Theo đại diện Trung tâm Hô hấp - Bệnh viện Bạch Mai, thuốc lá điện tử không thể giúp cai thuốc lá truyền thống thành công, vì trong thuốc lá điện tử cũng có nicotine là chất gây nghiện, và 1 lần hít nicotine thì sau 7-10s, nicotine đã xuất hiện trên não gây cảm giác sảng khoái, thoải mái và sẽ gây ra cảm giác nghiện.

Tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ tăng cao

Số liệu của Bộ Y tế cho thấy, sau nhiều năm phòng chống tác hại thuốc lá, tỉ lệ người hút thuốc lá ở Việt Nam có giảm từ trên 53% nam giới trưởng thành xuống còn trên 45%, ở nữ giới giảm từ 2% xuống còn 1,1%. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử lại tăng, đặc biệt trong giới trẻ, ở nhóm học sinh, sinh viên, thanh niên.

Năm 2019, kết quả điều tra sức khỏe học sinh toàn cầu của WHO thực hiện tại 21 tỉnh, thành cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử tăng lên 2,6% (năm 2015 tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 0,2%). Nghiên cứu do Viện Chiến lược và chính sách y tế tiến hành năm 2020 cho kết quả tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh lớp 8 - 12 là 8,35%, độ tuổi học sinh lớp 10 - 12 cao hơn với 12,6%.

Sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và lối sống của giới trẻ, nhất là hậu quả lâu dài như rối loạn nhận thức và cảm xúc, giảm khả năng học tập, rối loạn tâm thần. Những thay đổi do nicotine gây ra trong hệ thần kinh khiến người dùng ở nhóm tuổi này dễ bị nghiện nicotine hơn. Vì thế, ảnh hưởng đến sức khỏe sẽ đến sớm và trầm trọng hơn trong tương lai.

Do đó, việc cai nghiện thuốc lá cần sự tư vấn của chuyên gia, kết hợp sử dụng các loại thuốc đã được chứng minh an toàn và hiệu quả. Đặc biệt, không được sử dụng kép cả thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử. Ngoài ra, có thể sử dụng những phương pháp tự nhiên cai thuốc lá và thuốc lá điện tử là ăn yến mạch, gừng, uống nước ép củ cải, nước ép nho, mật ong, cam thảo. Những thực phẩm này sẽ giúp người hút thuốc lá giảm cơn thèm hút thuốc.

Các bác sĩ khuyến cáo không nên sử dụng thuốc lá bao gồm cả thuốc lá điện tử, thuốc lá truyền thống và thuốc lào. Chuyên gia y tế cũng cảnh báo người dùng thuốc lá điện tử có cử động chậm chạp, lơ mơ, có dấu hiệu ngộ độc hoặc các dấu hiệu bất thường về sức khỏe... cần đến cơ sở y tế sớm.