Cần có những chính sách ngăn chặn sản phẩm thuốc lá mới

Đó là thông tin được đưa ra tại Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông phòng, chống tác hại của thuốc lá do Bộ Thông tin Truyền thông vừa phối hợp với Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá Bộ Y tế tổ chức.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Hồ Hồng Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Thông tin và Truyền thông chia sẻ, đứng trước nguy cơ những tổn thất về sức khỏe do tác hại của thuốc lá gây nên, nhất là những nguy cơ, hiểm họa từ các sản phẩm thuốc lá mới đối với giới trẻ hiện nay, Bộ Thông tin và Truyền thông nhận thấy rằng, việc nâng cao năng lực truyền thông về công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá là biện pháp quan trọng để thực hiện mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong cộng đồng.

Theo ông Hải, kết quả điều tra sử dụng thuốc lá ở thanh thiếu niên (GYTS 2022) cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở nhóm tuổi 13-15 là 3,5%, người trưởng thành là 52%.

Qua các số liệu điều tra này, nếu không quyết liệt ngăn chặn các sản phẩm thuốc lá mới thì tỷ lệ sử dụng sẽ gia tăng trở lại. “Việt Nam phải gánh chịu những hậu quả nặng nề hơn rất nhiều trong tương lai gần và các kết quả đạt được sẽ bị phá bỏ. Đứng trước nguy cơ những tổn thất về sức khoẻ do tác hại của thuốc lá mới gây nên, Bộ TT&TT nhận thấy, việc nâng cao năng lực truyền thông về công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá mới là biện pháp quan trọng để đạt mục tiêu giảm tỉ lệ sử dụng thuốc lá trong cộng đồng”, ông Hải nhấn mạnh.

Th.S Đào Thế Sơn, Tổ chức Y tế cộng đồng toàn cầu (Vital Strategies) cho biết, hiện nay, những nước đang phát triển như Việt Nam vốn có tỷ lệ thuốc lá truyền thống vẫn cao, các tập đoàn thuốc lá đa quốc gia sẽ luôn nhắm vào thế hệ trẻ để quảng cáo. Các sản phẩm thuốc lá điện tử thực chất là những sản phẩm độc hại mới, nếu không ngăn chặn sớm thì sẽ tạo ra một đại dịch mới đối với giới trẻ, tạo ra gánh nặng rất lớn cho Việt Nam.

Theo điều tra thuốc lá người trưởng thành toàn cầu PGATS 2020, 52% người trong độ tuổi 15-24 từng nghe tới thuốc lá điện tử; 7,3% người trong độ tuổi 15-24 hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử và nơi mua thuốc lá điện tử nhiều nhất là trên Internet (25%).

Điều tra thuốc lá thanh thiếu niên GYTS 2022 (13-15 tuổi) thì tỷ lệ học sinh sử dụng thuốc lá điện tử là 3,5%, trong đó học sinh nam là 4,3%, học sinh nữ là 2,8%. Mạng Internet là nơi có tỷ lệ học sinh mua thuốc lá điện tử nhiều nhất (22,1%). Và kênh quảng cáo thuốc lá điện tử nhiều nhất là mạng xã hội.

Cũng tại hội nghị, ông Lê Thanh Hải, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá cho biết, hiện nay, đã xuất hiện các sản phẩm thuốc lá mới, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là các sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Các sản phẩm này có nguy cơ cao tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội, nhất là sử dụng ma túy và các chất gây nghiện.

Một số loại ma túy sử dụng cùng thuốc lá điện tử khi thử test không phát hiện được ngay mà phải cần rất nhiều xét nghiệm chuyên sâu mới phát hiện được.

Theo thống kê sơ bộ tại Trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai, từ năm 2020 đến nay, Trung tâm tiếp nhận khoảng 100 ca ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử.

Theo Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành tại 34 tỉnh năm 2020, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành tăng 18 lần (từ 0,2% năm 2015 lên 3,6% năm 2020), đặc biệt tập trung cao ở nhóm tuổi 15 - 24 tuổi với tỉ lệ là 7,3% so với các nhóm tuổi 25 - 44 tuổi (3,2%), 45 - 64 tuổi (1,4%).

Điều tra năm 2019 của Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 15-17 tuổi tại Việt Nam là 2,6%. Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh năm 2022 cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử học sinh độ tuổi 13 -15 là 3,5%.

"Có thể thấy, chỉ sau 3 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh đã gia tăng một cách đáng kể. Điều này cho thấy những thành tựu Việt Nam đã đạt được trong việc giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong gần 10 năm qua có nguy cơ bị phá bỏ bởi việc gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử đang nhắm vào giới trẻ. Nếu chúng ta không quyết liệt ngăn chặn các sản phẩm thuốc lá mới này tại Việt Nam thì tỷ lệ sử dụng thuốc lá sẽ gia tăng trở lại. Việt Nam sẽ phải gánh chịu những hậu quả nặng nề hơn rất nhiều trong tương lai gần và các kết quả đạt được sẽ bị phá bỏ", ông Lê Thanh Hải nhấn mạnh.

Trước đó, trong phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương trước Quốc hội vào sáng 7/11, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã nhấn mạnh, Bộ đã có 2 tờ trình báo cáo Thủ tướng về chính sách thí điểm đối với các loại hình thuốc lá thế hệ mới, chủ yếu là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng có hương liệu.

Trước đề xuất thí điểm kinh doanh thuốc lá mới, quan điểm của Bộ Y tế là không thí điểm các sản phẩm có hại cho sức khỏe. Bộ Y tế đề nghị cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá mới (bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng) vì đều là các sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Trước quan điểm của Bộ Y tế là yêu cầu cấm thuốc lá thế hệ mới, Bộ Công Thương xây dựng theo hướng tiệm cận nhất với ý kiến của Bộ Y tế để trình Thủ tướng phù hợp với Hiến pháp, Luật Đầu tư, các biện pháp khác có liên quan, bảo đảm chặt chẽ với chiến lược quốc gia về giảm thiểu tác hại của thuốc lá, an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng, dung hòa quyền lợi với các chủ thể liên quan của thông lệ quốc tế và các cam kết của Việt Nam với quốc tế.

Theo đó, Bộ Công Thương dự kiến sẽ đưa sản phẩm thuốc lá thế hệ mới vào đối tượng điều chỉnh của Nghị định thay thế Nghị định số 67/2013/NĐ-CP về kinh doanh thuốc lá để có hình thức quản lý phù hợp, dự kiến sẽ trình Thủ tướng vào quý 4.