Các loài đang đứng trước bờ vực tuyệt chủng quá nhanh

Danh sách đỏ của IUCN hiện nay bao gồm 87.967 loài; trong đó có 25.062 loài bị đe dọa tuyệt chủng.

Ông Inger Andersen – Giám đốc IUCN cho biết, hoạt động của con người đang đẩy các loài đến bờ vực tuyệt chủng quá nhanh, đến nỗi các nhà bảo tồn không thể đánh giá được thời gian thực của sự suy giảm. Ngay cả những loài mà chúng ta cho là đa dạng và an toàn, chẳng hạn như linh dương ở châu Phi hoặc cây cọ ở Mỹ giờ đây cũng đang phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng.

Theo Giám đốc IUCN, hành tinh của chúng ta cần hành động khẩn cấp, toàn cầu theo hướng dẫn của Danh sách Đỏ để đảm bảo sự sốt sót của của các loài và tương lai bền vững của chúng ta.

Blue Ash (Fraxinus quadrangulata) - một trong 6 loài cây đe dọa tuyệt chủng ở Bắc Mỹ. Ảnh: IUCN

Cây cối ở Bắc Mỹ trên bờ vực của sự tuyệt chủng

Năm trong số 6 loài cây nổi tiếng nhất ở Bắc Mỹ ghi danh vào Danh lục Đỏ của IUCN là Nguy cấp đang bị đe dọa tuyệt chủng; trong đó, loài thứ sáu được đánh giá là Nguy cấp. 

Ba trong số đó là Green Ash (Fraxinus pennsylvanica), White Ash (Fraxinus americana) và Black Ash (Fraxinus nigra). White Ash – tần bì trắng là một trong những cây gỗ có giá trị nhất của Bắc Mỹ được sử dụng để sản xuất đồ gỗ. Chúng cung cấp môi trường sống và thức ăn cho chim, sóc, côn trùng, và hỗ trợ các loài thụ phấn quan trọng như bướm và bướm đêm.

White Ash (Fraxinus americana) là một trong những cây gỗ có giá trị nhất của Bắc Mỹ. Ảnh: IUCN

Murphy Westwood, thành viên của Nhóm chuyên gia về cây cối toàn cầu của IUCN và Giám đốc Bảo tồn cây toàn cầu cho biết: Cây cọ là thực vật phổ biến được trồng dọc các con đường và trong các khu vườn ở Hoa Kỳ. Sự suy giảm của loài cây này có thể ảnh hưởng đến hơn 80% cây cối và làm thay đổi đáng kể thành phần của cả rừng hoang dã cũng như rừng đô thị. Do giá trị sinh thái và kinh tế của cây cọ rất lớn, hiện nay nhiều nghiên cứu đang được tiến hành để ngăn chặn sự suy giảm.

Các chuyên gia của IUCN cho rằng, Bọ cánh cứng Emerald Ash Borer (Agrilus planipennis) là nguyên nhân phá hoại cây cối ở Hoa Kỳ. Chúng xâm nhập đến Michigan từ châu Á vào cuối những năm 1990 đã phá huỷ hàng chục triệu cây trên khắp Hoa Kỳ và Canada. Nó có khả năng phá hủy hơn tám tỉ cây khi lan rộng nhanh chóng và có thể giết chết gần như toàn bộ diện tích rừng cọ trong vòng sáu năm.

Trong khi đó, do khí hậu ấm lên nên những khu vực mà trước đây quá lạnh đối với bọ cánh cứng, giờ đây lại phù hợp cho sự phát triển của nó. Điều này khiến cho bọ cánh cứng còn lan rộng hơn nữa trong tương lai.

Năm loài linh dương đang suy giảm

Năm loài linh dương châu Phi đang giảm đáng kể do sự săn bắt, suy thoái môi trường sống và cạnh tranh với vật nuôi gia súc.

Theo David Mallon, đồng Chủ tịch của Nhóm chuyên gia về chống suy giảm các loài thuộc nhóm IUCN, linh dương châu Phi đang giảm dần khi dân số tiếp tục phát triển khiến cho diện tích đất nông nghiệp bị thu hẹp, việc mở rộng các khu định cư, khai thác tài nguyên và xây dựng các con đường mới.

Loài Southern Lechwe (Kobus leche) đang bị đe dọa. Ảnh: IUCN

Theo đánh giá, loài linh dương lớn nhất thế giới, Giant Eland (Tragelaphus derbianus) - trước đây được đánh giá là Mối quan ngại ít nhất - bây giờ lại dễ bị tổn thương. Loài này đang suy giảm do nạn săn trộm, xâm lấn vào các khu bảo tồn và mở rộng chăn nuôi gia súc. Trong khi, bất ổn chính trị và xung đột vũ trang ở Cộng hòa Trung Phi là những rào cản lớn trong việc bảo vệ loài này.

Hay loài Mountain Reedbuck (Redunca fulvorufula) hiện nay được liệt kê là Nguy cấp vì sự suy giảm nghiêm trọng, mà nguyên nhân chính cũng xuất phát từ việc mở rộng các khu định cư, gia tăng săn bắn, tình trạng hạn hán do BĐKH. Cần có thêm dữ liệu quan trắc; đặc biệt là từ các khu vực bảo vệ bên ngoài để định lượng đầy đủ sự suy giảm của loài này.

Loài Mountain Reedbuck (Redunca fulvorufula). Ảnh: IUCN

Ngoài ra, các loài khác cũng đang bị đe doạ gồm Gazelle Heuglin (Eudorcas tilonura); Southern Lechwe (Kobus leche) và Grey Rhebok (Pelea capreolus).

"Để đảo ngược xu hướng nguy hiểm này, bảo tồn đa dạng sinh học phải được ưu tiên như là một phần quan trọng trong nỗ lực đạt được sự phát triển kinh tế bền vững của quốc gia. Các luật hiện hành về bảo vệ động vật hoang dã cũng phải được thực thi hiệu quả hơn", David Mallon nhấn mạnh.

Tuyết Chinh