Bảo vệ Rùa biển trước nguy cơ tuyệt chủng

Hội thảo “Quản lý hiệu quả mạng lưới khu bảo tồn biển tại Việt Nam”

Rùa biển có mặt trên trái đất hàng trăm triệu năm trước, hiện đang là nạn nhân của rất nhiều hoạt động đánh bắt của con người. Nước ta hiện còn 5 loài rùa biển được đưa vào trong Sách đỏ gồm: Rùa da, Rùa xanh (hay còn gọi là Vích), Đồi mồi, Quản đồng và Đồi mồi dứa.

Theo các chuyên gia, rùa biển đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng từ việc đánh bắt ngẫu nhiên khi rùa biển vô tình lọt vào lưới và các phương tiện đánh bắt hải sản của người dân, cho đến các hoạt động đánh bắt chủ yếu mang tính chất hủy diệt. Từ việc người dân xả rác thải ra biển làm rùa nhầm với thức ăn, nuốt phải dẫn đến cái chết, cho đến các hoạt động phát triển quy mô lớn của con người như xây dựng kè chống xói mòn, các công trình ven biển, khai thác cát ở quy mô tận kiệt làm mất các bãi đẻ. Thậm chí ánh sáng nhân tạo từ các khu du lịch ven biển cũng gây tác động lớn đến các hoạt động đẻ trứng, di chuyển và kiếm ăn của rùa biển.

Để bảo vệ các loài trước nguy cơ tuyệt chủng, Việt Nam đã ban hành kế hoạch hành động bảo tồn rùa biển giai đoạn 2016 -2025 nhằm có cơ sở dữ liệu về rùa biển ở Việt Nam; tuyên truyền và nâng cao ý thức của cộng đồng và xây dựng cơ chế pháp lý cho các khu bảo tồn biển trong công tác bảo vệ rùa biển.

Từ những năm 1990, được sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, tại Vườn Quốc gia Côn Đảo đã hình thành các khu vực bảo tồn rùa biển và bãi đẻ của rùa. Tổ chức Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) phối hợp với Ban Quản lý Vườn quốc gia Côn Đảo triển khai hệ thống gắn thiết bị vệ tinh theo dõi đường di cư của rùa biển. Nơi đây hiện đã hình thành 16 khu vực để rùa đẻ trứng, với hơn 2.400 tổ, số rùa nở đã được kiểm soát và thả về biển hơn 197.000 con. Qua thống kê cho thấy, số lượng rùa mẹ lên bãi đẻ trứng, số tổ trứng và số rùa con thả về biển tăng dần dần qua các năm.

Rùa biển được bảo tồn tại Cù Lao Chàm

Cùng với Côn Đảo, nhiều địa phương cũng đã hình thành khu bảo tồn biển, trong đó có việc bảo tồn và phát triển các cá thể rùa biển như: Khu Bảo tồn biển Vườn Quốc gia Núi Chúa ở tỉnh Ninh Thuận, với tổng diện tích hơn 7.300 héc ta. Hằng năm có 3 loài rùa biển đến sinh sản gồm: Rùa xanh, Đồi mồi và Đồi mồi dứa. Tại Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm đã lập Trạm bảo tồn và cứu hộ rùa biển tại khu vực, giảm thiểu các tác nhân ảnh hưởng và gây tử vong cho rùa biển, cũng là nơi đầu tiên thực hiện bảo tồn chuyển vị rùa biển.

PGS. TS Nguyễn Chu Hồi, nguyên Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam cho biết, rùa biển là sinh vật trải qua nhiều sinh cảnh và hệ sinh thái khác nhau trong quá trình di cư phát triển và sinh sản. Vì vậy, giá trị của rùa biển là giá trị toàn cầu. Rùa biển được coi là một trong những chỉ số về sự khỏe mạnh của môi trường biển. Hiện nay rùa biển cũng được các ngành quân sự lợi dụng đặc tính di cư để làm cầu nối di dộng cho hệ thống định vị vệ tinh.

“Một trong những cách bảo tồn rùa biển là bảo vệ nơi di trú của chúng, nâng cao kỹ thuật ấp trứng rùa. Hai là nâng cao nhận thức của cộng đồng về tình yêu với biển với động vật biển. Cuối cùng hình thành mạng lưới liên kết giữa WWF, IUCN, TRAFFIC và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn”- PGS. TS Nguyễn Chu Hồi đề xuất.

Tin, ảnh:Lan Anh