Hình ảnh đó chẳng hề xa lạ với chúng ta, nhắc lại cũng chỉ để khẳng định dân tộc này không bao giờ lãng quên quá khứ nhưng cũng không kích hoạt hận thù. Kẻ thù một thời bây giờ là bạn. Đối phương trở thành đối tác. Thử hỏi, có dân tộc nào bao dung độ lượng như Việt Nam.
Điều kỳ diệu ấy, không phải muốn nói là được. Càng không thể nói hồ đồ. Nếu như chiến tranh do Mỹ gây ra ở Việt Nam đã tự ăn mòn nước Mỹ thì hậu quả của nó để lại trên non sông này cũng vô cùng lớn. Tôi là đứa trẻ lớn lên trong chiến tranh, tận mắt chứng kiến cảnh xóm mạc tan hoang, chết chóc sau những trận bom. Một đêm chiến tranh/ nhì nhằng ánh chớp/ mẹ không đi hết/ con đường vào ngõ nhà mình... Mẹ tôi chết vì bom bi Mỹ khi mới 33 tuổi. Nỗi căm thù giặc Mỹ hằn sâu trong trái tim đứa trẻ mồ côi là tôi. Tưởng chừng mối thù ấy sẽ muôn đời, muôn kiếp không tan.
Có một ngày thu Hà Nội, nắng mật vàng óng trên những con phố. Trời xanh và mây trắng thong thả bay trên Thành phố vì hòa bình. Tại Trụ sở Hội Nhà văn Việt Nam, lần đầu tiên tôi gặp gỡ các nhà văn cựu chiến binh Mỹ. Họ nói, họ phải đến Việt Nam để hy vọng chữa lành vết thương hội chứng chiến tranh Việt Nam. Những người lính trận đã từng có mặt ở Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Tây Nguyên, Đồng bằng sông Cửu Long... thấy mình rất có lỗi với nhân dân Việt Nam. Sự ăn năn làm họ triền miên mất ngủ và ám ảnh khủng khiếp, có người không dám bước ra khỏi nhà sau khi giải ngũ về nước.
 |
|
Người dân diễu hành mừng thành phố được giải phóng. Ảnh TTXVN |
Thế đấy, tôi tin họ nói thật về tính phi nghĩa của cuộc chiến tranh tàn khốc do chính nước Mỹ gây ra cho dân tộc Việt Nam. Và, chúng tôi bắt tay nhau. Những cựu binh cùng nhau đọc thơ, tặng hoa, tâm sự như những con người chưa từng “ngắm nhau qua nòng súng” vậy. Sự tốt lành dành cho tất cả, tưởng như cuộc chiến tranh tốn nhiều máu xương của hai phía chỉ là cơn ác mộng. Chỉ còn hoa hồng và thi ca. Chúng tôi và các bạn Mỹ đi bên nhau dưới bầu trời hòa bình trong sáng. Ngỡ đã như thế tự bao giờ. Chính vì vậy mà tôi phải biết ơn, muôn lần biết ơn Ngày 30/4/1975 - Ngày cánh cửa hòa bình được mở ra từ những cánh quân áo xanh màu lá, lấm bụi đường trường cuộc hành binh thần tốc nhất, táo bạo nhất trong lịch sử dân tộc.
Bầu trời. Mỗi lần đi qua cầu Hiền Lương, tôi cũng ngước mắt nhìn bầu trời Quảng Trị. Nghe đâu đây giọng ngâm thơ da diết năm xưa của nghệ sĩ Châu Loan, người con sinh ra từ mảnh đất một thuở là giới tuyến tạm thời: Trời vẫn xanh một màu xanh Quảng Trị/ Tận chân trời mây núi có chia đâu... Màu xanh Quảng Trị ra sao nhỉ? Mỗi người sẽ có một hình dung riêng nhưng chắc đều chung cảm nhận, đó là màu xanh của hòa bình, màu xanh đoàn tụ, yêu thương. Thời đất nước bị cắt chia, nhiều những ca khúc hay ra đời như Câu hò bên bờ Hiền Lương của Hoàng Hiệp, Tình ca của Hoàng Việt, Xa khơi của Nguyễn Tài Tuệ... Cung điệu da diết chính là tâm trạng đêm Nam ngày Bắc một thời. Hai mươi mốt năm, cả dân tộc ra trận, khi âm thầm lặng lẽ, khi ào ạt hào hùng, khi nước mắt nuốt vào trong, khi nụ cười rạng rỡ. Càng anh hùng gan góc, càng lãng mạn lạc quan. Bầu trời hòa bình chưa bao giờ khép lại trong đôi mắt những người đánh giặc. Chưa lúc nào thi ca lại có nhiều mầm xanh, tiếng chim, bông hoa như những ngày đánh Mỹ.
Ai đó cho rằng, chúng ta thi vị hóa cuộc chiến theo kiểu “Đường ra trận mùa này đẹp lắm” như nhà thơ Phạm Tiến Duật viết giữa Trường Sơn. Tôi tin câu thơ của Phạm Tiến Duật như tin tình yêu hòa bình của dân tộc mình dẫu thấm thía rằng chiến tranh không phải trò đùa. Ngày 30/4 hàng năm, Quảng Trị tổ chức Ngày hội non sông tại đôi bờ Hiền Lương. Ý nghĩa vượt lên ngày kỷ niệm chiến thắng là tình yêu hòa bình của dân tộc ta. Bài ca hòa bình là giai điệu không bao giờ tắt trong tâm hồn và khí phách Việt Nam. Vì thế, tôi biết ơn, muôn lần biết ơn Ngày 30/4/1975.
Chúng ta chắc hẳn chưa quên, những ngày cuối tháng 2/2019, Hà Nội - Việt Nam trở thành tâm điểm thu hút thông tin của nhân loại. Tôi chưa quên những ngày Thủ đô rộn ràng chuẩn bị cho Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên lần thứ hai. Hai nhân vật chủ chốt của sự kiện quan trọng này đã chọn điểm đến là Việt Nam. Gần 3.000 phóng viên của những hãng tin nổi tiếng trên thế giới có mặt tại nước ta trong những ngày đó. Hà Nội lộng lẫy, xanh sạch và ngăn nắp. Hà Nội, Việt Nam đẹp và đáng yêu trong mắt bạn bè. Cây cảnh, hoa tươi, ánh mắt, nụ cười, tiếng đàn, lời ca, món ăn Việt... tất cả nói lên tình cảm của người Việt Nam dành cho bạn bè, dù họ là Nguyên thủ quốc gia hay quan chức, nhân viên. Đâu chỉ đơn thuần là ứng xử xã giao, mà tôi nghĩ tới chiều sâu của văn hóa dân tộc, thân thiện, hiếu khách. Ai yêu hòa bình, chán ghét chiến tranh, tôn trọng con người đều là bạn của người Việt Nam.
Xưa, khách đến nhà miếng trầu đầu câu chuyện, chia tay có khúc Người ở đừng về níu náu tiễn đưa. Nay, dẫu có khác cách tiếp đón, tiễn biệt bạn bè, nhưng cái sự ấm áp, chân thành vẫn vẹn nguyên như muôn thuở. Hòa hiếu là một phần tính cách Việt. Mới có chuyện những người chiến thắng chìa tay ra cho kẻ bại trận, thương đao súng ống không còn nhằm chĩa vào nhau. Sau cuộc chiến mỏi mong hòa bình, câu chuyện “tắm máu người” ở phía bên kia là sự đe dọa, bịa đặt thô bỉ. Việt Nam không nuôi dưỡng hận thù, không kích hoạt xung khắc. Đấy chính là câu chuyện tiếp theo của Ngày 30/4/1975. Người chiến thắng không hề tàn độc, người chiến thắng yêu hòa bình mới xứng đáng được tôn vinh.
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân. Muốn yên dân phải gìn giữ hòa bình. Bài học sau Ngày 30/4/1975 là bài học gìn giữ hòa bình, không chỉ cho một mà nhiều thế hệ, không chỉ cho nước mình mà cho cả nước bạn, cho thế giới. Tôi tin rằng từ sau Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên lần thứ hai, nhân loại sẽ hiểu Việt Nam hơn nhiều. Việt Nam trở thành điểm hẹn lý tưởng cho những hàn gắn và kiến tạo hòa bình. Việt Nam là Bản giao hưởng hòa bình trong lòng thế giới đang còn lắm bất ổn. Lòng yêu hòa bình của nhân dân Việt Nam, đó là điều không thể nghi ngờ. Nhân loại đang bước lên những tầm cao mới hết sức kỳ diệu của nền khoa học kỹ thuật công nghệ. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ Tư đang dần trở thành hiện thực. Nhưng, trong thế giới loài người hôm nay cũng đang ẩn chứa những chia rẽ, xung đột, chiến tranh. Giữ hòa bình cho mỗi quốc gia và cả nhân loại là nghĩa vụ của mỗi dân tộc và thế giới.
Từ ngày Chiến thắng 30/4, tôi càng thấm thía hơn cái giá của hòa bình, thống nhất đất nước. Tôi tin dân tộc Việt Nam sẽ quyết giữ hòa bình trên nền độc lập tự do đích thực của giang sơn tổ tiên, ông cha để lại. Chúng ta không lấy của ai một tấc đất, thước biển; nhưng cũng không cho phép ai xâm phạm tới chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc. Tôi đã có hai lần ra Trường Sa, lòng không khỏi xúc động khi đọc bài thơ Thần được coi như bản “Tuyên ngôn độc lập” lần thứ nhất của dân tộc Việt Nam trên các đảo nổi, đảo chìm: Nam quốc sơn hà Nam đế cư/ Tiệt nhiên định phận tại Thiên thư/ Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm/ Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư”. Chiến thắng Ngày 30/4/1975 chính là sự tiếp nối tinh thần yêu nước, yêu hòa bình ấy của dân tộc Việt Nam.
Tôi luôn nghĩ tới điều đó, chính vì thế càng biết ơn, muôn lần biết ơn Ngày 30/4/1975. Ngày CHIẾN THẮNG cũng là ngày HÒA BÌNH của đất nước Việt Nam yêu dấu.
