Bà Rịa – Vũng Tàu: Căng thẳng việc xử lý rác sinh hoạt

(TN&MT) - Bà Rịa – Vũng Tàu (BR-VT) mỗi ngày phát sinh khoảng 760 tấn chất thải rắn sinh hoạt (sau đây gọi tắt là rác sinh hoạt). Dịp Tết vừa qua, lượng rác thải này tăng lên đột biến khoảng 3.000 tấn/ngày (ngày 29 và 30 Tết). Trong khi nhiều tỉnh, thành trong cả nước đã sử dụng công nghệ đốt - thu hồi năng lượng, tái chế… thì BR-VT vẫn sử dụng công nghệ chôn lấp - vừa tốn diện tích đất vừa không bảo đảm vệ sinh môi trường.

Được biết, trước đây, toàn bộ rác sinh hoạt phát sinh hàng ngày trên địa bàn tỉnh (trừ huyện Xuyên Mộc và Côn Đảo) được đưa về xử lý tại Công ty TNHH Kbec Vina (Khu xử lý chất thải tập trung 100ha xã Tóc Tiên, huyện Tân Thành). Tháng 8-2017, bãi rác Bưng Riềng nơi chôn lấp rác sinh hoạt của huyện Xuyên Mộc bị quá tải, vỡ bờ bao gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Tháng 9-2017, UBND tỉnh có quyết định chuyển toàn bộ lượng rác thải phát sinh trên địa bàn huyện Xuyên Mộc (khoảng 20 tấn/ngày) về Kbec Vina xử lý. Theo đó, bãi chôn lấp chất thải sinh hoạt của Kbec Vina đang xử lý khoảng 500-550 tấn/ngày, từ tháng 9-2017 buộc tăng công suất lên 700 tấn/ngày để xử lý cho cả lượng rác phát sinh hàng ngày của huyện Xuyên Mộc. Theo lãnh đạo Công ty TNHH Kbec Vina cho biết, cuối tháng 12-2017, công ty đã tăng công suất nhà máy xử lý nước thải từ 400m3/ngày đêm lên 800m3/ngày đêm để đưa lượng rác thải từ bãi rác Bưng Riềng về nhà máy xử lý từ từ. Trong khi chờ rác được đưa về Kbec Vina xử lý hết thì hơn 16.000 tấn rác tại bãi rác Bưng Riềng đang tiếp tục đe dọa môi trường sống xung quanh. Theo báo cáo của Công ty TNHH Kbec Vina thì bãi chôn lấp 1 (diện tích 5ha) tỷ lệ lấp đầy đã đạt 75%. Công ty hiện đang xây dựng bãi chôn lấp 2 với diện tích hơn 7ha dự kiến giữa năm 2018 mới hoàn thành.

Ông Nguyễn Văn Đặng, Phó Giám đốc Sở KH-ĐT cho biết, phương pháp chôn lấp tạm thời hiện nay là đào một hố sâu khoảng 5-6m, lót bạt, sau đó phun chế phẩm vi sinh chống muỗi, chống ô nhiễm rồi lấp đất lên trên. Quy trình lạc hậu như vậy khiến rác thải sinh hoạt được xử lý rất chậm và nhiều nguy cơ tác động ngược trở lại môi trường, đời sống.

Tại buổi làm việc của Bộ trưởng Bộ TN-MT Trần Hồng Hà với lãnh đạo tỉnh BR-VT (diễn ra ngày 29-11-2017), Bộ trưởng Trần Hồng Hà đã nói: “Trong khi nhiều địa phương khác trong cả nước như Đồng Nai, Bình Dương, TP. Hồ Chí Minh… đã xử lý rác sinh hoạt bằng công nghệ tái chế hoặc đốt thu hồi năng lượng thì BR-VT vẫn đang sử dụng công nghệ chôn lấp vừa tốn đất, vừa có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, lại không tận dụng được nguồn tài nguyên từ rác thải”. Bộ trưởng Trần Hồng Hà đã yêu cầu tỉnh BR-VT cần rà soát, tính toán lại phương án xử lý rác, nghiên cứu đưa vào sử dụng công nghệ hiện đại hơn. 

Theo ông Phan Văn Mạnh, Phó Giám đốc Sở TN-MT, trước đây, Kytakyushu (Nhật Bản) là thành phố chuyên về sản xuất sắt thép và hóa chất, bị ô nhiễm rất trầm trọng. Năm 1997, Chính phủ Nhật đã quyết định biến nơi đây thành KCN sinh thái rộng 200ha. Từ năm 2001 đến năm 2010, chính quyền thành phố Kitakyushu đã điều chỉnh chính sách quản lý chất thải rắn sinh hoạt từ việc chú trọng xử lý sang mô hình tuần hoàn; triển khai nguyên tắc 3R (Reduce: giảm lượng rác thải, Reuse: tái sử dụng rác thải và Recycle: Tái chế rác thải). Bằng cách làm này, tỉ lệ rác thải của thành phố được tái chế tăng 20-30%. Mô hình này có thể áp dụng cho việc xử lý rác sinh hoạt trên địa bàn tỉnh BR-VT. Do đó, Sở TN-MT đã kiến nghị UBND tỉnh có chủ trương giao các ngành, địa phương liên quan phối hợp với JICA, Cơ quan Nghiên cứu Chiến lược Môi trường Toàn cầu (IGES) thực hiện thí điểm 3 giải pháp BVMT trên địa bàn tỉnh. Giải pháp thứ nhất là cải thiện cơ chế phối hợp về môi trường, trong đó sẽ xây dựng cơ chế thúc đẩy hiệu quả nỗ lực thân thiện với môi trường qua sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý của tỉnh và KCN. Giải pháp thứ hai là nâng cao năng lực thanh tra, kiểm tra cho các cơ quan quản lý của tỉnh. Giải pháp thứ ba là đẩy mạnh 3R đối với chất thải rắn sinh hoạt, trước mắt sẽ thực hiện thí điểm đối với rác thải sinh hoạt tại huyện Côn Đảo.

Tuy nhiên, đến nay các giải pháp trên vẫn chưa được thực hiện, bài toán về xử lý rác sinh hoạt tiếp tục căng thẳng. Và sẽ càng căng thẳng hơn vào những dịp lễ Tết như những ngày vừa qua.