Phát động Cuộc thi “Sáng tác bài hát về phòng, chống tác hại của thuốc lá”

Cuộc thi nhằm sáng tạo các ca khúc tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, tác hại của hút thuốc thụ động, kêu gọi mọi người không hút thuốc, bỏ thuốc để cùng nhau xây dựng môi trường sống trong lành không khói thuốc; kêu gọi sự ủng hộ, tham gia của các nhạc sĩ cho công tác phòng, chống tác hạ thuốc lá bảo vệ sức khoẻ cộng đồng.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Y tế - GS.TS Trần Văn Thuấn, Uỷ viên thường trực Hội đồng quản lý Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) cho biết, theo Tổ chức Y tế Thế giới, thuốc lá đã cướp đi sinh mạng của 8 triệu người mỗi năm trên toàn cầu và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Ước tính có hơn 84.500 ca tử vong do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá trực tiếp và 18.800 ca tử vong vì các bệnh gây ra do hút thuốc thụ động, như vậy có tới hơn 103.000 người tử vong hàng năm do tác hại của thuốc lá gây ra.

Hút thuốc lá chủ động và thụ động là yếu tố đứng thứ 2 gây ra tử vong và bệnh tật. Ước tính năm 2022, thiệt hại kinh tế đối với xã hội do hút thuốc lá chủ động và thụ động gồm chi phí khám chữa bệnh, tổn thất năng suất lao động do mắc bệnh và tử vong sớm bởi hút thuốc lá chiếm 1,14% GDP (tương đương 108,7 nghìn tỷ đồng). Chi phí này cao gấp 5 lần so với nguồn thu từ thuế thuốc lá mang lại.

Cùng với đó, sự xuất hiện tràn lan của thuốc lá mới, điển hình là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong khoảng thời gian gần đây tại Việt Nam đã gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là ở giới trẻ.

Các sản phẩm này không chỉ tiềm ẩn nguy cơ gây nghiện cao mà còn chứa nhiều hóa chất độc hại, ảnh hưởng xấu đến hệ hô hấp, tim mạch và nhiều cơ quan khác trong cơ thể. Ngoài ra, sự quảng bá mạnh mẽ và thiếu kiểm soát của các sản phẩm này qua mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến đã khiến chúng trở nên hấp dẫn đối với thanh thiếu niên, tạo ra xu hướng sử dụng ngày càng gia tăng.

Đứng trước những thách thức đó, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã thống nhất thông qua Nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, cùng các loại khí và chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khoẻ con người, bắt đầu từ năm 2025.

Nghị quyết này không chỉ nhằm bảo đảm sức khoẻ cộng đồng mà còn góp phần duy trì trật tự, an toàn xã hội. Quốc hội cũng giao Chính phủ tổ chức triển khai thực hiện các quy định cụ thể, đồng thời yêu cầu tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, đặc biệt đối với thanh thiếu niên, về tác hại của rượu, bia, thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các chất gây hại khác.

Bên cạnh đó, các hoạt động văn hoá nghệ thuật, đặc biệt là âm nhạc, là một phương pháp đặc biệt hiệu quả trong nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của thuốc lá. Âm nhạc có khả năng truyền tải thông điệp, cảm xúc và tạo sự thay đổi trong suy nghĩ, hành động của mỗi người. Năm 2005, Bộ Y tế cũng đã tổ chức cuộc vận động sáng tác ca khúc về PCTHTL, thu hút 300 bài dự thi từ tác giả chuyên và không chuyên trên toàn quốc.

Các ca khúc này không chỉ phản ánh tác hại của thuốc lá mà còn kêu gọi bỏ thuốc, xây dựng cộng đồng không khói thuốc và đã được sử dụng rộng rãi trong truyền thông thời gian qua, góp phần thay đổi nhận thức và hành vi cộng đồng, tạo nên nhiều tác phẩm âm nhạc giàu giá trị nghệ thuật.

Thiếu tướng, Nhạc sĩ Nguyễn Đức Trịnh - Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam nhấn mạnh, Cuộc thi này vượt ra khỏi khuôn khổ sáng tác của những cuộc thi khác, bởi, hành trình sáng tác này không chỉ cổ vũ cho tinh thần, mà còn nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc PCTHTL. Mỗi nhạc sĩ viết nên một nốt nhạc trong tác phẩm của mình, sẽ góp phần bảo vệ cho sức khoẻ cộng đồng, và cỗ vũ và lan toả tinh thần mạnh mẽ cho những ngành nghề khác trong cuộc chiến chống thuốc lá.

TS.BS Hà Anh Đức - Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế chính thức phát động Cuộc thi sáng tác bài hát về PCTHTL theo thông điệp “Cuộc sống không khói thuốc”. Theo đó, thể lệ cuộc thi yêu cầu các ca khúc sáng tác về PCTHTL, cần hướng đến việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của hút thuốc và hút thuốc thụ động và các quy định của Luật PCTHTL.

Đồng thời, các bài hát cũng cần hướng đến nội dung cổ vũ, nâng cao ý thức của người không hút thuốc về việc lên tiếng nhắc nhở người hút thuốc không hút tại các địa điểm có quy định cấm; Kêu gọi bỏ thuốc, xây dựng cuộc sống văn minh, khỏe mạnh không khói thuốc; Phản ánh về các hoạt động, phong trào, tấm gương, mô hình tốt trong hoạt động phòng chống tác hại của thuốc lá.

Các tác phẩm dự thi phải là ca khúc hoàn thiện giai điệu đẹp, dễ nghe, dễ hát, dễ phổ biến, giàu cảm xúc và tính thẩm mỹ âm nhạc, có sức lan tỏa cao, phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc Việt Nam; Lời ca bằng tiếng Việt, trong sáng, mang tính cộng đồng, nằm trong khuôn khổ cho phép của pháp luật và bám sát chủ đề sáng tác. Trong đó, các tác phẩm phải là sáng tác mới, chưa tham gia bất kỳ cuộc thi nào và không có sự tranh chấp về bản quyền tác phẩm và quyền tác giả.

Hoài Thu