Công tác phòng, chống tham nhũng được thực hiện quyết liệt, lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội

Sáng 26/11, Quốc hội nghe Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2024.

Xử lý nhiều vụ, việc vi phạm tham nhũng tiêu cực

Trình bày báo cáo của Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, năm 2024, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thường xuyên được lãnh đạo Đảng, Nhà nước quan tâm chỉ đạo, nhất là Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống tham nhũng tiêu cực; các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan có chức năng phòng chống tham nhũng tiêu cực đã tổ chức thực hiện quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp, với quyết tâm chính trị rất cao, đạt nhiều kết quả quan trọng.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tập trung chỉ đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung, ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng về quản lý kinh tế - xã hội và Phòng chống tham nhũng tiêu cực, nhất là xử lý những sơ hở, bất cập, mâu thuẫn, vướng mắc trong các văn bản quy phạm pháp luật đã được chỉ ra qua kết quả chỉ đạo rà soát của Đảng đoàn Quốc hội và Kết luận kiểm tra của Ban Chỉ đạo.

Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, qua thanh tra phát hiện nhiều hành vi vi phạm, kiến nghị xử lý hành chính 7.629 tập thể và 8.714 cá nhân; chuyển cơ quan điều tra xử lý theo thẩm quyền 372 vụ việc. Qua giải quyết khiếu nại, tố cáo đã kiến nghị xử lý 392 người; chuyển cơ quan điều tra xử lý theo thẩm quyền 25 vụ việc. Cùng với đó, cơ quan Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính 48.670,38 tỷ đồng.

Đối với việc phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng, các Cơ quan điều tra trong lực lượng Công an Nhân dân đã thụ lý điều tra 1.538 vụ án với 3.897 bị can phạm tội về tham nhũng. Đã đề nghị truy tố 856 vụ án với 2.686 bị can. Cơ quan Điều tra hình sự Bộ Quốc phòng đã điều tra 23 vụ án với 70 bị can; đề nghị truy tố 11 vụ án với 57 bị can.

Viện kiểm sát Nhân dân các cấp đã thụ lý giải quyết 1.186 vụ với 3.869 bị can, đã giải quyết 1.006 vụ với 3.242 bị can. Tòa án Nhân dân các cấp đã giải quyết sơ thẩm 1.154 vụ với 3.201 bị cáo về các tội phạm tham nhũng; đã xét xử 917 vụ với 2.418 bị cáo. Tổng số việc phải thi hành án hình sự về tham nhũng, kinh tế là 12.877 việc, có điều kiện thi hành 10.944 việc, đã thi hành xong 9.211 việc.

Tuy nhiên, theo Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, việc khắc phục những sơ hở, bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật còn chậm so với yêu cầu thực tiễn đặt ra; Một số biện pháp phòng ngừa tham nhũng chưa được triển khai thực hiện toàn diện; tình trạng đùn đẩy, né tránh, sợ trách nhiệm, không dám làm chậm được khắc phục; Việc truy bắt đối tượng bỏ trốn ra nước ngoài còn gặp nhiều khó khăn; Giá trị tài sản phải thu hồi trong các vụ án tham nhũng, tiêu cực còn tồn đọng lớn.

Tình trạng tham nhũng trên một số lĩnh vực còn nghiêm trọng, phức tạp

Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2024, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, Ủy ban cơ bản tán thành với Báo cáo của Chính phủ, đồng thời nhận thấy, trong năm 2024, công tác phòng, chống tham nhũng tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, quyết liệt và hiệu quả hơn cả ở Trung ương và địa phương; nhiều chính sách, quy định mới về phòng, chống tham nhũng tiêu cực được ban hành, quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc. Tuy nhiên, tình trạng tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực vẫn còn nghiêm trọng, diễn biến phức tạp, nổi lên là các sai phạm lớn ở một số lĩnh vực như: quy hoạch, xây dựng, năng lượng, đấu thầu, quản lý tài sản công, quản lý, sử dụng đất đai, khai thác tài nguyên, khoáng sản...

Về thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho biết, năm 2024, nhiều biện pháp phòng ngừa tham nhũng tiếp tục được Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh như: thực hiện công khai, minh bạch trong hoạt động; về định mức, tiêu chuẩn, chế độ, quy tắc ứng xử; chuyển đổi vị trí công tác để phòng ngừa tham nhũng; kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn. Cải cách hành chính tiếp tục được quan tâm; tăng cường mở rộng ứng dụng khoa học trong quản lý, thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt. Chú trọng thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, xử lý trách nhiệm của người đứng đầu để xảy ra tham nhũng.

Tuy nhiên, Ủy ban Tư pháp nhận thấy, tình trạng vi phạm việc thực hiện công khai, minh bạch trong tổ chức và hoạt động, vi phạm việc thực hiện quy tắc ứng xử, thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ vẫn diễn ra ở nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị. Kết quả thực hiện chuyển đổi vị trí công tác để phòng ngừa tham nhũng ở một số địa phương còn thấp. Việc kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn còn hạn chế; còn nhiều trường hợp sau khi cơ quan điều tra khám xét thì mới phát hiện khối tài sản lớn không kê khai, không rõ nguồn gốc. Tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp vẫn chưa được khắc phục triệt để; tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm trong thực thi công vụ vẫn diễn ra.

Về kết quả thanh tra, kiểm toán nhà nước, giải quyết khiếu nại, tố cáo góp phần phát hiện, xử lý tham nhũng, năm 2024, công tác thanh tra, kiểm toán có nhiều chuyển biến tích cực. Qua thanh tra, kiểm toán đã kịp thời chấn chỉnh, xử lý vi phạm và kiến nghị thu hồi, xử lý tài chính, xử lý trách nhiệm đối với nhiều tập thể, cá nhân có sai phạm; chuyển các vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra. Chú trọng việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến phòng chống tham nhũng tiêu cực.

Tuy nhiên, còn trường hợp cán bộ thanh tra lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm trái công vụ, không thực hiện đúng trình tự, thủ tục thanh tra, kết luận thanh tra..., gây hậu quả nghiêm trọng, bị xử lý hình sự. Việc chậm ban hành kết luận thanh tra còn diễn ra. Vẫn còn nhiều đơn vị, địa phương chậm thực hiện kết luận thanh tra nhưng chưa có biện pháp để xử lý triệt để.

Năm 2024, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng tiếp tục được đẩy mạnh; xử lý dứt điểm, nghiêm minh các vụ việc tồn đọng, kéo dài hoặc vụ việc mới phát sinh, liên quan đến nhiều bộ, ngành, địa phương, trong đó có nhiều vụ án tham nhũng lớn, phức tạp, dư luận xã hội đặc biệt quan tâm; tích cực áp dụng các biện pháp nghiệp vụ để thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế; tài sản đã thu hồi tăng mạnh về việc và tăng cao hơn về tiền so với cùng kỳ năm 2023. Tuy nhiên, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng vẫn còn hạn chế. Công tác tự kiểm tra, tự phát hiện tham nhũng chưa chuyển biến. Tài sản phải thu hồi trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế vẫn còn tồn đọng lớn; nhiều tài sản có tranh chấp quyền sở hữu nhưng chưa được làm rõ về tình trạng pháp lý, gây khó khăn cho giai đoạn thi hành án.

Thanh Tùng - Khương Trung