Việt Nam ban hành Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu (NAP) cập nhật

Cùng với 59 quốc gia đã hoàn thành và công bố NAP, đây là bước tiến quan trọng của Việt Nam trong xây dựng các giải pháp nâng cao khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu (BĐKH) cho cả hệ thống tự nhiên, kinh tế và xã hội và con người. Sự kiện do Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp cùng Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tổ chức, đã thu hút sự tham gia của các nhà lãnh đạo chính phủ, chuyên gia khí hậu, các quỹ đa phương và các đối tác phát triển.

Phát biểu khai mạc sự kiện, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành cho biết: Thích ứng BĐKH là một phần quan trọng trong nỗ lực toàn cầu ứng phó với BĐKH nhằm bảo vệ con người, sinh kế và hệ sinh thái, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển.

Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách và thực hiện nhiều biện pháp để tăng cường khả năng chống chịu trước tác động của BĐKH. Theo hướng dẫn của Công ước Khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC), Việt Nam đã xây dựng và triển khai Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu (NAP) vào năm 2020, triển khai Hệ thống giám sát và đánh giá hoạt động thích ứng với BĐKH ở cấp quốc gia. NAP xác định các nhiệm vụ, giải pháp ưu tiên cụ thể cho 7 lĩnh vực dễ bị tổn thương do BĐKH.

Sau một thời gian triển khai thực hiện, Việt Nam đã tiến hành rà soát, cập nhật NAP trên cơ sở thực tiễn, các kết quả đạt được trong giai đoạn từ năm 2020 - 2023 và các cam kết mới của Việt Nam về BĐKH. Quá trình xây dựng Kế hoạch cập nhật đã có sự tham gia tích cực của nhiều bộ, ngành, địa phương, cơ quan nghiên cứu, tổ chức phi chính phủ và các đối tác phát triển.

Việt Nam đã chủ động huy động mọi nguồn lực trong nước để thực hiện NAP hiệu quả. Tuy nhiên, cũng như nhiều quốc gia đang phát triển, công nghệ, năng lực, kinh nghiệm và kinh phí cho thích ứng với BĐKH chủ yếu huy động từ ngân sách Nhà nước còn hạn chế, chưa đáp ứng kịp thời nhu cầu cấp bách của cộng đồng.

“Các nhiệm vụ ưu tiên xác định trong Kế hoạch cập nhật đều mang tính liên ngành, liên vùng; yêu cầu nguồn lực kỹ thuật và tài chính rất lớn để triển khai hiệu quả. Do đó, Việt Nam kêu gọi sự hợp tác, hỗ trợ của các quốc gia, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp nhằm chuyển giao công nghệ tiên tiến, tiếp cận nguồn vốn ưu đãi; đặc biệt là việc triển khai các biện pháp cụ thể nhằm tăng cường tính chống chịu với tác động của BĐKH cho các cộng đồng, lĩnh vực dễ bị tổn thương ở Việt Nam” - Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh.

Trong Kế hoạch cập nhật, Việt Nam điều chỉnh mục tiêu cụ thể và các nhóm nhiệm vụ, giải pháp để phù hợp với nội dung về thích ứng với BĐKH trong Chiến lược quốc gia về BĐKH giai đoạn đến năm 2050, Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) cập nhật và các chiến lược, kế hoạch phát triển của các ngành, lĩnh vực có liên quan.

Kế hoạch xác định 162 nhiệm vụ, giải pháp ưu tiên theo 3 mục tiêu chính: Nâng cao khả năng chống chịu và năng lực thích ứng của hệ thống tự nhiên, kinh tế và xã hội, bảo đảm sinh kế bền vững (76 nhiệm vụ); Giảm nhẹ rủi ro thiên tai, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai và khí hậu cực đoan gia tăng, góp phần giảm thiểu tổn thất và thiệt hại do biến đổi khí hậu (33 nhiệm vụ); Hoàn thiện thể chế, phát huy tiềm năng và nguồn lực nhằm thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu (53 nhiệm vụ).

Các nhiệm vụ cụ thể được xác định nhằm giảm mức độ dễ bị tổn thương, nâng cao khả năng chống chịu và năng lực thích ứng, ưu tiên theo các lĩnh vực chịu nhiều tác động của BĐKH như: tài nguyên và môi trường; nông nghiệp, phòng chống thiên tai, xây dựng, giao thông vận tải, công thương, văn hóa thể thao du lịch, thông tin và truyền thông, lao động và xã hội. Kế hoạch cũng đặt ra các nhiệm vụ nhằm giảm thiểu thiệt hại do thiên tai và khí hậu cực đoan gia tăng do BĐKH, góp phần giải quyết vấn đề tổn thất và thiệt hại do BĐKH. Đồng thời, hoàn thiện thể chế, phát huy tiềm năng và nguồn lực nhằm thích ứng hiệu quả với BĐKH.

NAP cập nhật cũng bổ sung các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể về áp dụng các mô hình phát triển sinh kế bền vững, mô hình thích ứng dựa vào tự nhiên (NbA), dựa vào hệ sinh thái (EbA), dựa vào cộng đồng (CbA); cùng với các nhiệm vụ, giải pháp góp phần giải quyết vấn đề tổn thất và thiệt hại do BĐKH. Bên cạnh đó, bổ sung các nhiệm vụ, giải pháp nhằm thu hút sự tham gia và đầu tư của khối tư nhân cho thích ứng với BĐKH, phát huy vai trò của thanh thiếu niên, phụ nữ và cộng đồng trong thích ứng với BĐKH.

Phát biểu tại sự kiện, bà Rohini Kohli, Cố vấn kỹ thuật cấp cao về Chính sách và Kế hoạch thích ứng với BĐKH, UNDP cho biết: Thích ứng nhanh chóng và hiệu quả là cần thiết đối với Việt Nam, vì tác động của BĐKH làm gia tăng tính dễ bị tổn thương trong các cộng đồng vốn đã có nguy cơ. NAP cập nhật đánh dấu một cột mốc quan trọng, mở ra cơ hội để giải quyết các tổn thất và thiệt hại tiềm ẩn, đồng thời giúp huy động các nguồn lực cần thiết cho một tương lai có khả năng chống chịu, bảo vệ các cộng đồng và hệ sinh thái dễ bị tổn thương. Theo bà Rohini Kohli: “Là một quốc gia dễ bị tổn thương, Việt Nam cần đóng vai trò chủ động trong các cuộc đàm phán quốc tế về tổn thất và thiệt hại, góp phần vào việc xây dựng các giải pháp giảm thiểu tổn thất và thiệt hại công bằng và hiệu quả thông qua hợp tác đa phương. UNDP cam kết hỗ trợ hợp tác để thu hút các cơ chế tài chính quốc gia”.

Tại sự kiện các diễn giả và đại biểu đã cùng thảo luận về chiến lược của Việt Nam về thích ứng với BĐKH, những vấn đề ưu tiên và đặc biệt về đảm bảo tài chính bền vững, giải quyết những thách thức quan trọng trong việc bảo vệ các đối tượng dễ bị tổn thương.

Trung Nguyên