Chuyện bảo vệ môi trường ở vịnh biển đẹp như “nàng công chúa say ngủ” của Nhà máy lọc dầu Dung Quất - Kỳ II
(TN&MT) - Tràn dầu là nguy cơ lớn nhất gây ảnh hưởng môi trường biển của một nhà máy lọc dầu.
Tràn dầu là nguy cơ lớn nhất gây ảnh hưởng môi trường biển của một nhà máy lọc dầu. Hơn 16 năm hoạt động, tương đương gần 6.000 ngày, những người kỹ sư lọc dầu tại Nhà máy lọc dầu Dung Quất “thất nghiệp” trong lĩnh vực ứng phó tràn dầu. Để đạt được kết quả “thất nghiệp” ấy, nghĩa là chưa một lần phải triển khai ứng phó tràn dầu ngoài thực tế, BSR đã rất kỹ lưỡng trong việc “phòng” hơn “chống” và chú trọng đến công tác diễn tập ứng phó sự cố tràn dầu.
Trong các tác nhân có thể gây ảnh hưởng đến môi trường biển của các nhà máy lọc hoá dầu, rò rỉ, tràn dầu ra biển là nguy hiểm nhất. Tràn dầu có thể gây ảnh hưởng đối với môi trường biển, hệ sinh vật phù du, tảo biển… Ô nhiễm do dầu tràn sẽ làm giảm khả năng chống đỡ, tính linh hoạt và khả năng khôi phục của các hệ sinh thái dưới biển. Trong đó, hàm lượng dầu trong nước tăng cao khiến việc trao đổi oxy bị hạn chế, khiến các hệ sinh thái bị đảo lộn. Ngoài ra, dầu tràn còn là tác nhân gây ảnh hưởng đến máy móc, thiết bị của các phương tiện lưu thông trên biển.
Để không có sự cố nào gây ảnh hưởng đến biển trong việc nhập nguyên liệu và xuất sản phẩm, Công ty cổ phần lọc hoá dầu Bình Sơn (BSR) đã đề ra hệ thống phòng ngừa tràn, rò rỉ dầu ra môi trường bên ngoài với các chương trình bảo dưỡng, phòng ngừa, kiểm tra khắc phục. Trong đó, phòng ngừa là các chương trình kiểm tra kỹ thuật theo các mốc thời gian ngày, tháng, năm được BSR xây dựng cho tất cả hệ thống, đặc biệt là kiểm soát tràn, rò rỉ dầu trong hoạt động nhập nguyên liệu và xuất sản phẩm. Chương trình bảo dưỡng, sửa chữa, khắc phục được đưa ra nhằm đảm bảo độ tin cậy, không có tràn dầu ra biển. Các chương trình ứng phó, xử lý, khắc phục liên quan đến tràn dầu cũng được BSR lên kế hoạch và được Ủy ban Quốc gia Ứng phó Sự cố, Thiên tai và Tìm kiếm Cứu nạn phê duyệt. Trên cơ sở đó, hàng năm, BSR cũng đã tổ chức bố trí nguồn lực gồm con người và các trang thiết bị để đảm bảo ứng phó sự cố tràn dầu. Đặc biệt là phối hợp với các lực lượng chức năng như Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ngãi để tổ chức diễn tập các tình huống tràn dầu.
Có thể nói, NMLD Dung Quất là nhà máy lọc dầu đầu tiên, là công trình quan trọng liên quan đến an ninh năng lượng quốc gia. Là đơn vị quản lý và vận hành NMLD Dung Quất, BSR luôn chú trọng đến công tác ứng phó sự cố tràn dầu. Và việc diễn tập ứng phó sự cố tràn dầu luôn được BSR tổ chức thường niên nhằm nâng cao kỹ năng phối hợp triển khai, sử dụng thành thạo các trang thiết bị ứng phó sự cố tràn dầu cho lực lượng ứng phó tình huống khẩn cấp của BSR.
Với sự quan tâm sát sao của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, của lãnh đạo BSR, Công ty đã trang bị nhiều thiết bị hiện đại cho công trình, sẵn sàng ứng phó sự cố tràn dầu tại NMLD Dung Quất. Hiện, Nhà máy có 3 bộ phao quây dầu, 12 thiết bị thu gom dầu, 9 bộ bơm thủy lực tạo nguồn cho thiết bị thu gom dầu, 12 bể chứa dầu tạm, 4 bộ thiết bị phun chất phân tán, 3 máy thổi khí, 1 máy xịt rửa thiết bị nhiễm dầu áp suất cao.
NMLD Dung Quất có chức năng chính là sản xuất các sản phẩm từ dầu thô, sản phẩm được khai thác từ nhiều mỏ dầu trong nước và quốc tế. Nhà máy được thiết kế với 1 phao rót dầu không bến (Phao SPM) nằm cách bờ biển khoảng 4km dùng để nhập dầu thô. Phao như “chiếc phễu”, có 2 đường ống mềm nổi, nối với tàu vận chuyển; 2 đường ống ngầm đưa dầu vào nhà máy. Để cung cấp dầu thô cho hoạt động của nhà máy, dầu thô chủ yếu được vận chuyển bằng tàu và bơm trực tiếp vào Phao SPM, đi theo đường ống vào đất liền.
Tổng trọng lượng của Phao SPM là 360 tấn, phao có 2 đường ống nối mềm, nổi, được thiết kế với đường kính 16 inch, chiều dài 242m; 2 đường ống ngầm dẫn dầu thô có chiều dài 3,2km. Các đường ống dẫn dầu của Phao SPM có lưu lượng bơm 6.000m3/giờ.
Ông Tôn Tịnh Biên – Phó Trưởng ban Quản lý Cảng biển BSR cho biết, trong quy trình nhập dầu thô của NMLD Dung Quất, phao SPM được thiết kế theo tiêu chuẩn mặt bích ANSI 150. Đây là tiêu chuẩn Tiêu chuẩn mặt bích do Viện Tiêu chuẩn Quốc gia Hoa Kỳ (American National Standards Institute) cùng các tổ chức tiêu chuẩn khác phát triển. Đối với đường ống nhập dầu thô tại SPM, việc đảm bảo đạt tiêu chuẩn ANSI sẽ góp phần đảm bảo kiểm soát chặt chẽ việc rò rỉ dầu, tràn dầu từ việc nhập dầu thô tại phao SPM. Việc này giúp đảm bảo tính kinh tế trong hoạt động sản xuất và hơn hết là đảm bảo an toàn môi trường biển.
Một mối nguy đối với môi trường biển khác cũng được BSR kiểm soát chặt chẽ, đó là công tác xuất sản phẩm trên biển. Đối với công tác xuất sản phẩm thông qua Cảng xuất sản phẩm (Jetty), dòng sản phẩm của NMLD Dung Quất sẽ được chuyển theo đường ống và thông qua hệ cần xuất. Hệ cần xuất này cũng đáp ứng tiêu chuẩn ANSI 300. Do đó, quá trình xuất sản phẩm được đảm bảo hoàn toàn không bị rò rỉ, tràn dầu ra bên ngoài môi trường. Đồng thời, BSR cũng phối hợp với PTSC Quảng Ngãi tổ chức Đội ứng phó sự cố với 1 tàu ở Jetty và 1 tàu ở phao SPM.
Bên cạnh các hệ thống, chương trình đảm bảo kiểm soát chặt chẽ việc tràn dầu, Ban An toàn Môi trường BSR, Ban Quản lý Cảng biển BSR cùng các đơn vị như Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Dung Quất… cũng lên các kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu NMLD Dung Quất. Các kế hoạch này hướng đến mục tiêu nâng cao năng lực trong công tác phòng ngừa, chuẩn bị sẵn sàng nguồn lực và tổ chức, phối hợp ứng phó kịp thời, hiệu quả khi có sự cố tràn dầu xảy ra, giảm thiểu đến mức thấp nhất về con người, môi trường, tài sản, tác động đến kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân do sự cố tràn dầu gây ra.
Thiếu tá Hà Quốc Vương - Phó Bí thư Đảng ủy, Đồn trưởng Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Dung Quất chia sẻ: “Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Dung Quất và BSR thường xuyên có các hoạt động phối hợp như diễn tập ứng phó sự các sự cố như tràn dầu, rò rỉ nhiên liệu. Đồng thời, 2 bên cũng cùng nhau dọn dẹp, thu gom rác thải từ biển tấp vào bờ. Bên cạnh việc nâng cao tình đoàn kết giữa hai đơn vị, còn góp phần giữ gìn môi trường biển, đảm bảo an toàn. Tất cả các hoạt động đó đều hướng đến mục đích cao nhất là đảm bảo an toàn, bảo vệ môi trường biển luôn xanh, sạch, đẹp”.
Việc kiểm soát tràn dầu, hướng đến bảo vệ môi trường biển luôn được BSR đặt lên hàng đầu. Với những quy định, chương trình, kế hoạch cụ thể, BSR luôn nỗ lực không ngừng trong việc nâng cấp, cập nhật hệ thống, công nghệ, đội ngũ nhân viên để đảm bảo an toàn môi trường, đặc biệt là môi trường biển. BSR cũng hướng đến mục tiêu trở thành nhà máy thông minh, thân thiện môi trường, phát triển bền vững trong ngành Dầu khí.
“Đối với việc giữ cho không bị rò rỉ dầu ra môi trường, BSR đã thực hiện các chương trình kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ để chắc chắn đường ống không bị rò rỉ, hư hại. Trong công tác nhập nguyên liệu và xuất sản phẩm, sẽ có quy trình kết nối ống để không một giọt dầu nào được tràn ra biển”, ông Nguyễn Quang Hưng – Trưởng ban An toàn Môi trường BSR cho biết.
16 năm trước, những người kỹ sư lọc dầu Dung Quất đã giữ lời hứa với Đảng, Nhà nước và nhân dân khi đưa NMLD Dung Quất đi vào hoạt động đúng thời gian, giúp sớm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Trong suốt khoảng thời gian 16 năm ấy, những người kỹ sư lọc dầu cũng âm thầm thực hiện một lời hứa khác, đó là lời hứa giữ gìn môi trường đối với nhân dân địa phương, giữ gìn vịnh Việt Thanh luôn xanh sạch, luôn đẹp như “nàng công chúa say ngủ” như cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã từng nhận xét.
Thanh Hiếu – Thành Linh