Giám đốc vận hành PRO Việt Nam Chu Thị Kim Thanh: Truyền thông là cánh tay nối dài tạo nên sự cộng hưởng xanh

Nói về dấu ấn, mối quan hệ giữa truyền thông và quá trình phát triển của PRO, Giám đốc vận hành PRO Việt Nam Chu Thị Kim Thanh bày tỏ: Với tầm nhìn “Trở thành một trong các nhân tố chính góp phần xây dựng Việt Nam xanh, sạch, đẹp” và khát vọng “Tất cả bao bì sản phẩm của các thành viên sản xuất và phân phối ra thị trường Việt Nam, sẽ được tái chế hoàn toàn tại Việt Nam vào năm 2030”, PRO Việt Nam đã xác định, một trong các chiến lược ưu tiên, đặc biệt trong giai đoạn 5 năm đầu tiên, là truyền thông để tăng cường nhận thức cộng đồng thông qua tuyên truyền và giáo dục.

“Chúng tôi cũng đặc biệt cho rằng vai trò của truyền thông là vô cùng quan trọng trong việc tạo nhận thức để thay đổi hành vi tiêu dùng, ý thức phân loại rác tại nguồn… đồng thời tạo ra sự cộng hưởng của toàn xã hội góp phần nâng cao hiệu quả trong vấn đề thu gom và tái chế”, bà Kim Thanh nhận định rõ.

“

“PRO Việt Nam là đơn vị tiên phong trong việc triển khai trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) tại Việt Nam. Thường những người tiên phong luôn là những người làm công việc khó khăn nhất. Hành trình thực hiện EPR tại Việt Nam chắc chắn sẽ còn nhiều thách thức. Để có được sự đồng lòng, cộng hưởng từ các cơ quan chính phủ, các doanh nghiệp, các tổ chức hoạt động phi lợi nhuận như PRO Việt Nam tới từng người dân với các trình độ nhận thức khác nhau thì không thể thiếu sự tham gia của các cơ quan truyền thông”.

Theo chia sẻ của bà Kim Thanh, trong hành trình 5 năm qua, PRO đã may mắn có sự cộng tác, đồng hành từ các cơ quan truyền thông lớn và uy tín như báo Tuổi Trẻ, Báo Tài nguyên và môi trường, Câu lạc bộ báo chí phát triển xanh - Green Media Hub hay Đài truyền hình Việt Nam VTV. Sự thay đổi nhận thức bộc lộ rõ rệt trong những năm gần đây trong cộng đồng doanh nghiệp cũng như trong cộng đồng dân cư đó là về EPR, sản xuất xanh, về phân loại rác tại nguồn, tiêu dùng xanh...

Một trong những yếu tố quan trọng tạo ra sự thay đổi này là nhờ công tác truyền thông. “Nhờ các cơ quan truyền thông, PRO Việt Nam được cộng đồng doanh nghiệp biết đến và tin tưởng đồng hành. Từ 9 thành viên sáng lập vào năm 2019, đến nay Liên minh của PRO đã có 30 thành viên đều là các doanh nghiệp hàng đầu trong các ngành hành tiêu dùng, sản xuất bao bì, bán lẻ, tái chế tạo chung tay trên cơ sở đồng kiến tạo vì một Việt Nam xanh sạch đẹp. Từ những dự án thử nghiệm giáo dục cộng đồng, nhờ sự đồng hành của các địa phương và các cơ quan báo chí, PRO Việt Nam hiện nay đã có được sự tin tưởng trong cộng đồng để thực hiện các dự án truyền thông có thể tiếp cận khán giả, độc giả cả nước như dự án “Tăng trưởng Xanh” với VTV hay “Việt Nam Xanh” với báo Tuổi trẻ. PRO cũng nhận được sự tin tưởng từ các địa phương để triển khai các dự án thu gom trên quy mô toàn tỉnh để hỗ trợ cho việc thực thi EPR cũng như giáo dục, tuyên truyền về phân loại rác tại nguồn cho các thế hệ tương lai”.

Từ thực tiễn quá trình phát triển của PRO Việt Nam với sự góp sức, đồng hành của truyền thông, bà Chu Thị Kim Thanh khẳng định vai trò của truyền thông là vô cùng quan trọng trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng. Thời gian qua, các cơ quan truyền thông đã làm tương đối tốt công tác này.

Bà Kim Thanh cũng chỉ ra rằng, vẫn còn khoảng cách giữa nhận thức và hành vi. Ở cộng đồng các doanh nghiệp, chuyển đổi xanh, sản xuất xanh vẫn được nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (chiếm đa số trong các doanh nghiệp tại Việt Nam) coi là cuộc chơi của các “ông lớn” và họ chưa thấy cần thiết phải đầu tư vào sự chuyển đổi này. Hoặc việc thực thi EPR vẫn được đa số các doanh nghiệp coi là một gánh nặng chi phí và chỉ làm khi bắt buộc.

Theo bà Kim Thanh, để cộng đồng doanh nghiệp thấy việc chuyển đổi xanh hay việc thực thi EPR là một sự đầu tư cho chuỗi cung ứng của tương lai, là cơ hội để tham gia các sân chơi lớn hơn, rất cần sự vào cuộc tích cực của các đơn vị truyền thông với việc khai thác các chính sách của Nhà nước và ý kiến của các nhà khoa học, các cơ quan nghiên cứu. Vì thế, bà Kim Thanh đề xuất: “Lãnh đạo các cơ quan báo chí nói riêng và các cơ quan truyền thông nói chung cần vào cuộc mạnh mẽ hơn để các doanh nghiệp cũng như cộng đồng nói chung biến nhận thức thành hành vi cụ thể”.

Ngoài tuyên truyền các quy định chính sách, các cơ quan truyền thông phải khai thác sâu hơn ý nghĩa của các chính sách này, phân tích các cơ hội khi thực hiện và các nguy cơ nếu không tham gia cũng như chia sẻ câu chuyện của các doanh nghiệp thành công để tạo cảm hứng và niềm tin cũng như để các doanh nghiệp chưa bắt đầu học hỏi kinh nghiệm và cách triển khai. Cũng cần phải tuyên truyền để cộng đồng doanh nghiệp hiểu bên cạnh những cơ hội về lâu dài, trước mắt chúng ta sẽ đối mặt không ít các thách thức về tài chính trong đầu tư và chi phí, sẽ làm tăng giá thành sản phẩm ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp; các thách thức về chuyển đổi mẫu mã sản phẩm, công nghệ… để phù hợp với xu thế hội nhập và tiêu dùng ngày càng thay đổi theo xu thế phát triển xanh và bền vững.

Trong triển khai chuyển đổi xanh hay thực thi EPR cũng sẽ không tránh khỏi các thách thức về chính sách chưa đồng bộ, phù hợp và kịp thời và khi đó, các cơ quan truyền thông cũng cần phản ánh tiếng nói của doanh nghiệp cũng như các bên liên quan để có các khuyến nghị cũng như phản biện chính sách, đóng góp cho việc hoàn thiện chính sách của các cơ quan quản lý nhà nước. EPR là một công cụ quản lý nhà nước hiệu quả góp phần bảo vệ môi trường một các bền vững nhưng cũng là một chính sách phức tạp, cần sửa đổi, cập nhật để phù hợp với tình hình kinh tế xã hội và các xu hướng trên thị trường quốc tế. Theo bà Kim Thanh, thực tế triển khai ở các quốc gia khác cũng như vậy chứ không chỉ ở Việt Nam.

“PRO Việt Nam chúng tôi sẽ kiên định đồng hành cùng Chính phủ, cùng Bộ Tài nguyên và Moi trường hoàn thiện và thực thi EPR. Để làm việc này, chúng tôi hiểu rõ vai trò quan trọng của truyền thông và chúng tôi mong muốn cùng các cơ quan truyền thông phát triển các chiến lược truyền thông hiệu quả trong dài hạn, nhằm thúc đẩy phát triển nền kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh tại Việt Nam nói chung cũng như góp phần thực thi EPR hiệu quả nói riêng hướng tới xây dựng được các mô hình thu gom tái chế bao bì hiệu quả, bền vững và dễ tiếp cận” - Giám đốc vận hành PRO Việt Nam Chu Thị Kim Thanh bày tỏ.

Minh Tuấn (lược ghi)