Cách loại bỏ chì khỏi những vật dụng hàng ngày

Các hạt chì gây ô nhiễm không khí, nước và đất, làm giảm năng suất cây trồng và gây hại cho đa dạng sinh học. Chì cũng gây hại cho những người ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.

Các chuyên gia cho biết, sự hợp tác mới giữa chính phủ và khu vực tư nhân để tăng cường hoạch định chính sách, thúc đẩy nghiên cứu và xác định các giải pháp thay thế không chứa chì có thể hạn chế số người tử vong do chì gây ra.

Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) đóng vai trò quan trọng trong sáng kiến “Quan hệ đối tác vì tương lai không chì”. Được phát động tại Đại hội đồng Liên hợp quốc vào tháng 9/2024, sáng kiến ​​này nhằm mục đích chấm dứt tình trạng ngộ độc chì ở trẻ em vào năm 2040. Động thái này dựa trên chiến dịch thành công kéo dài 20 năm của UNEP nhằm chấm dứt sử dụng nhiên liệu chì và vai trò lãnh đạo của tổ chức này trong Liên minh toàn cầu về loại bỏ sơn chì.

Bà Jacqueline Alvarez, Trưởng phòng Hóa chất và Sức khỏe của UNEP cho biết: “Bằng chứng về mối nguy hiểm của chì từ lâu đã rất rõ ràng. Không thể chấp nhận được khi chúng ta sống trên một hành tinh mà cứ ba trẻ em thì có một trẻ bị ngộ độc chì. Chúng ta đã cùng nhau đạt được những bước tiến lớn trong việc giảm ô nhiễm chì và ngộ độc chì từ nhiên liệu và sơn, nhưng như vậy vẫn chưa đủ. Nếu muốn bảo vệ sức khỏe con người và môi trường, chúng ta cần tăng cường các quy định, thúc đẩy nghiên cứu các giải pháp thay thế và đảm bảo các quy trình công nghiệp và chuỗi cung ứng lành mạnh”.

Khi thế giới kỷ niệm Tuần Lễ Quốc Tế Phòng Chống Nhiễm Độc Chì 2024 lần thứ 12, sau đây là 4 đồ dùng và mặt hàng phổ biến có thể chứa chì và cách loại bỏ chất độc hại này.

Sơn

Có thể thêm chì vào sơn để chống ẩm tốt hơn. Trước đây, chì được sử dụng trong các sân chơi, đồ chơi và đồ nội thất, khiến trẻ nhỏ đặc biệt dễ bị tổn thương.

Tuy nhiên, thế giới đang đạt được tiến bộ trong việc loại bỏ sơn chì. Khoảng 48% các quốc gia có các biện pháp kiểm soát ràng buộc về mặt pháp lý đối với sơn chì.

Liên minh toàn cầu loại bỏ sơn chì tập hợp các chính phủ, học viện, tổ chức phi chính phủ và các công ty sơn để tăng số lượng luật điều chỉnh vấn đề này trên toàn cầu. UNEP và các đối tác đã xây dựng một luật mẫu và hướng dẫn để hỗ trợ các quốc gia trong việc quản lý sơn chì, cũng như hướng dẫn cải tiến sơn chì để giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Khung toàn cầu về hóa chất, một thỏa thuận quốc tế quan trọng được thông qua vào năm 2023, cũng có thể giúp hạn chế việc sử dụng chì. Khung này nêu ra 28 mục tiêu để giải quyết các hóa chất trong suốt vòng đời của chúng, bao gồm ngăn chặn hoạt động buôn bán và vận chuyển hóa chất bất hợp pháp và thực hiện các khuôn khổ quản lý pháp lý.

Gia vị

Từ nghệ đến cúc vạn thọ, chì rất phổ biến trên thị trường gia vị toàn cầu. Người bán có thể cố tình thêm chì cromat vào các loại gia vị thường dùng để tăng độ tươi và giá trị kinh tế của chúng. Mặc dù một số quốc gia đã giảm việc sử dụng chì trong gia vị thông qua các chiến dịch và quy định nâng cao nhận thức, nhưng việc giám sát và thực thi thường bị chậm trễ.

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc và Tổ chức Y tế Thế giới có bộ quy định để giảm sự tồn tại của chì trong gia vị và các loại thực phẩm khác. Chính phủ có thể sử dụng kiến ​​thức này để thông tin và củng cố mạng lưới giám sát chì và các chính sách quốc gia. Họ cũng có thể hợp tác với các cơ quan y tế để đầu tư vào việc xét nghiệm máu thường xuyên hơn - đặc biệt là ở trẻ em - để xác định xu hướng và hạn chế các nguồn chì.

Đồ nấu ăn và đồ dùng trên bàn ăn

Đồ nấu ăn bằng nhôm có thể chứa hàm lượng chì và các kim loại khác nguy hiểm có thể ngấm vào thực phẩm. Chì có thể có trong quá trình sản xuất do kiểm soát chất lượng không đầy đủ. Một số đồ gốm cũng có lớp men chứa chì để chúng không thấm nước.

Khi ăn phải thực phẩm bị ô nhiễm, chì sẽ phân phối đến các cơ quan và tích tụ theo thời gian trong xương và răng. Trẻ nhỏ đặc biệt dễ bị tổn thương và có thể hấp thụ lượng chì gấp 4-5 lần so với người lớn. Mặc dù tồn tại những rủi ro này, đồ nấu ăn bằng nhôm vẫn được sử dụng rộng rãi do giá cả phải chăng và trọng lượng nhẹ.

Các chuyên gia cho biết việc cải thiện việc thử nghiệm đồ nấu ăn và các sản phẩm gia dụng khác theo các quy định chặt chẽ hơn có thể giúp giảm thiểu tình trạng tiếp xúc với chì. Chính phủ cũng có thể hợp tác với khu vực tư nhân để xác định và cải thiện khả năng tiếp cận các giải pháp thay thế an toàn hơn, chẳng hạn như đồ nấu ăn bằng thép không gỉ.

Pin

Ngành công nghiệp pin là ngành sử dụng lượng chì lớn nhất. Pin chì-axit cung cấp năng lượng cho nhiều phương tiện, hệ thống năng lượng tái tạo và cơ sở hạ tầng, như mạng dữ liệu. Khi nhu cầu về những phương tiện, hệ thống và cơ sở này tăng lên, việc sản xuất và quản lý pin không đúng cách cũng tăng theo.

Người lao động và cộng đồng làm việc không chính thức ở nhiều nơi tại Châu Á, Châu Phi cận Sahara và Châu Mỹ Latinh có thể có nguy cơ cao tiếp xúc với chì và khí thải do tiêu chuẩn quản lý ô nhiễm không đầy đủ.

Các chuyên gia cho biết, để giảm thiểu tình trạng phơi nhiễm chì trong pin và các sản phẩm khác, các quốc gia có thể xây dựng các quy định an toàn chặt chẽ hơn và tăng nguồn tài trợ cho các thiết bị và cơ sở phù hợp.

Là quan hệ đối tác công tư toàn cầu đầu tiên về tình trạng phơi nhiễm chì ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, Quan hệ đối tác vì tương lai không chì có thể đưa ra các khuyến nghị về chính sách và quản lý cho các chính phủ để hướng tới một tương lai không chì.

Khánh Linh