Phát triển du lịch cộng đồng hướng thoát nghèo bền vững của bà con người Dao
(TN&MT) - Những năm qua, bên cạnh việc khai thác danh thắng lịch sử nổi tiếng như Yên Tử, TP.Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh đã tập trung xây dựng, khai thác mô hình du lịch cộng đồng nhằm tạo ra sản phẩm du lịch mới, thu hút du khách, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho một bộ phận người dân, nhất là bà con đồng bào DTTS trên địa bàn.
Thượng Yên Công là xã miền núi duy nhất của TP.Uông Bí với gần 60% người dân tộc Dao sinh sống, trong đó tại thôn Khe Sú 2 với 100% người dân đều là đồng bào Dao Thanh Y. Với lợi thế cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp nằm ngay dưới chân non thiêng Yên Tử, địa phương còn mang đậm bản sắc văn hóa riêng có của dân tộc Dao. Đến nay, người Dao ở xã Thượng Yên Công vẫn giữ được nét văn hóa truyền thống đậm đà với những giá trị văn hoá đặc sắc như: Hội làng, lễ cấp sắc, tục cưới hỏi, ma chay, may thêu trang phục dân tộc, hát đối đáp giao duyên, trò chơi dân gian.
Để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương mở ra hướng đi mới nhằm tạo công ăn việc làm ổn định cho bà con người Dao, góp phần cao đời sống, giảm nghèo bền vững, TP.Uông Bí đã tập trung phát triển sản phẩm văn hoá du lịch mới bằng quyết định xây dựng Nhà trưng bày không gian văn hóa người Dao Thanh Y tại thôn Khe Sú 2 tổng kinh phí đầu tư gần 1 tỷ đồng.
Bà Phạm Thị Phương Thúy, Phó Chủ tịch UBND xã Thượng Yên Công cho biết: Du khách khi tham quan Nhà trưng bày không gian văn hóa người Dao Thanh Y tại xã Thượng Yên Công sẽ bị cuốn hút bởi những không gian văn hóa người Dao Thanh Y được tái hiện sinh động, với chú thích song ngữ Việt - Anh, cũng như được chiêm ngưỡng những hiện vật quý, hiếm mang đậm tính lịch sử và văn hóa của địa phương.
Cùng với đó, để bảo tồn văn hoá người Dao phải gắn chặt với đời sống của đồng bào dân tộc, tạo ra sản phẩm du lịch đặc trưng, nâng cao đời sống của bà con, xã Thượng Yên Công đã khuyến khích, tạo điều kiện cho du lịch cộng đồng người Dao Thanh Y trên địa bàn phát triển.
Là người con sinh ra lớn lên tại xã miền núi Thượng Yên Công, ngay từ nhỏ đã được tiếp xúc nên hiểu được giá trị văn hoá của địa phương và cộng đồng người Dao Thanh Y mình, chị Trương Thị Thanh Hương là một trong những người tiên phong xây dựng mô hình du lịch cộng đồng tại địa phương với tên gọi Tổ hợp tác cộng đồng dân tộc Dao Thanh Y.
Chị Hương cho biết: Đã từng đi nhiều nơi, thấy đồng bào dân tộc phát triển du lịch cộng đồng, trong khi địa phương mình cũng có nhiều giá trị văn hoá đặc sắc, tôi và gia đình đã quyết tâm xây dựng mô hình du lịch cộng đồng tại thôn Khe Sú 2, xã Thượng Yên Công. Đến nay, mô hình đã đi vào hoạt động được gần 1 năm và cho hiệu quả khá tốt.
Theo đó, Tổ hợp tác cộng đồng dân tộc Dao Thanh Y đầu tư trên diện tích khoảng 300m2 với kinh phí hơn 1 tỷ đồng. Mô hình có nhiều dịch vụ như: Khu nhà hàng phục vụ các món ăn đặc sắc của người Dao, dịch vụ ngâm chân, tắm thảo dược của đồng bào Dao Thanh Y. Đồng thời được trải nghiệm cuộc sống của người Dao Thanh Y, xem người phụ nữ Dao mặc trang phục truyền thống, giới thiệu cho du khách về nghệ thuật thêu thổ cẩm đặc sắc và xem các tiết mục văn nghệ, thể thao cộng đồng, cũng như thưởng thức những món ăn truyền thống mang đậm hương vị núi rừng đầy sức hấp dẫn.
Từ khi mô hình du lịch cộng đồng của chị Hương đi vào hoạt động đã tạo việc làm và thu nhập ổn định cho 4 lao động địa phương và một số lao động thời vụ, nhất là vào dịp lễ hội Yên Tử. Cùng với đó, bà con đồng bào dân tộc Dao Thanh Y cũng trực tiếp tham gia các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể thao cộng đồng theo nhu cầu của du khách khi đến thăm mô hình. Nhờ vậy, đã tạo công ăn việc làm và tăng thêm nguồn thu cho bà con trong thôn, góp phần nâng cao đời sống, vươn lên thoát nghèo bền vững.
Cùng với mô hình của chị Trương Thị Thanh Hương, bà con trên địa bàn xã Thượng Yên Công cũng đã biết tận dụng thế mạnh địa phương để phát triển các mô hình phục vụ du lịch như: Mô hình du lịch cộng đồng của gia đình ông Trương Văn Dương, tại xóm Gốc Đa, thôn Khe Sú 2, mô hình hầm rượu mơ Quang Vinh. Nhờ đó, bà con người Dao tại đây vừa giữ gìn, phát huy được văn hoá truyền thống, vừa phát triển được du lịch, góp phần nâng cao đời sống.
Với việc khuyến khích bà con phát triển các mô hình du lịch cộng động, cộng với việc đưa Nhà trưng bày không gian văn hóa người Dao Thanh Y vào khai thác từng bước hình thành những sản phẩm du lịch mới sẽ tạo thành những điểm nhấn du lịch đặc sắc, phong phú trong hành trình tham quan, du lịch quần thể Khu di tích và danh thắng Yên Tử, tạo thêm sức hút với du khách đến với xã Thượng Yên Công.
Ông Hoàng Việt Thành, Bí thư Đảng ủy xã Thượng Yên Công chia sẻ: Mô hình du lịch cộng đồng vừa giúp người dân bảo vệ môi trường sinh thái, mà còn là hình thức để bảo tồn, phát huy những nét văn hoá độc đáo của địa phương, lại vừa tạo việc làm ổn định, lâu dài, giúp bà con có thêm thu nhập, nâng cao đời sống. Để phát triển du lịch cộng đồng người Dao trên địa bàn, sắp tới địa phương sẽ mở lớp dạy nấu ăn và thêu thổ cẩm người Dao cho nhân dân tại xã với mục tiêu bảo tồn văn hoá bản địa và phát triển du lịch địa phương.