Công nghệ mới trong lĩnh vực thông tin địa lý

Phát biểu tại Hội nghị, ông Đỗ Công Chung, Giám đốc phát triển Chiến lược kinh doanh của Esri tại Việt Nam cho biết, với chủ đề “GIS – Uniting Our World”, Hội nghị người dùng GIS 2024 là diễn đàn để giới thiệu và cập nhật những công nghệ hệ thống thông tin địa lý (GIS) mới nhất như: bản sao song sinh số (Digital Twin), trí tuệ nhân tạo (AI), IoT,… nhằm nâng cao ứng dụng GIS trong quản lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh.

Tại Hội nghị, các đại biểu tham dự đã được nghe các bài trình bày về ứng dụng công nghệ, thiết bị trong thông tin địa lý của các chuyên gia, doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Chia sẻ về hiện trạng xây dựng và định hướng phát triển hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia, ông Trần Anh Tuấn, Trưởng phòng Công nghệ đo đạc, bản đồ và thông tin địa lý (Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam) cho biết, hạ tầng dữ liệu không gian địa lý (SDI) phát triển ở một quốc gia dưới dạng hạ tầng dữ liệu không gian quốc gia (NSDI) là công cụ trợ giúp trực tiếp vào xây dựng chính phủ điện tử và cải cách hành chính, phát triển kinh tế, ổn định xã hội, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Theo đó, việc sản xuất, khai thác dữ liệu không gian địa lý trên cơ sở một hạ tầng chung tạo nên một môi trường hợp tác và chia sẻ thông tin, cung cấp nền tảng kỹ thuật nhằm đảm bảo sự thống nhất trong mỗi quốc gia, đáp ứng nhu cầu người dùng trong bối cảnh phát triển bền vững. Đặc biệt, hạ tầng dữ liệu không gian địa lý (SDI) được đánh giá như một sự phát triển tất yếu của các cuộc cách mạng 4.0 với hiệu quả và lợi ích đáng ghi nhận tại các nước phát triển.

Tuy vậy, trải qua hơn ba thập niên phát triển SDI tại nhiều nước trên thế giới, cho thấy luôn có sự khác biệt đáng kể về mô hình SDI của từng quốc gia. Không có một mô hình tốt nhất, duy nhất về SDI cho mọi quốc gia mà đòi hỏi những sự cải tiến nhất định phù hợp với điều kiện cụ thể của từng quốc gia. Điều này đem lại những cơ hội và thách thức trước những cố gắng để phát triển SDI đối với từng quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Theo ông Trần Anh Tuấn, Việt Nam đã xây dựng một khung pháp lý và chính sách quan trọng để thúc đẩy phát triển và SDI, như: Luật Đo đạc và bản đồ, Nghị định hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Đo đạc và bản đồ và Chiến lược phát triển ngành đo đạc và bản đồ Việt Nam và xây dựng hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Cùng với đó, hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin đang được đầu tư và nâng cấp. Các cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức liên quan đã và đang triển khai nhiều dự án để xây dựng các cơ sở dữ liệu không gian địa lý, hệ thống thông tin địa lý (GIS), và các dịch vụ liên quan.

Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả SDI tại Việt Nam thì phải cần tiếp tục cải thiện và hoàn thiện khung pháp lý, đảm bảo sự phối hợp giữa các cơ quan, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc triển khai SDI trong thực tiễn.

Về định hướng phát triển hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia, ông Tuấn cho biết, Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam đã và đang tập trung vào việc xây dựng và quản lý hạ tầng dữ liệu không gian quốc gia đảm bảo tích hợp, chia sẻ dữ liệu không gian địa lý giữa các cơ quan, ban ngành, giữa Trung ương với địa phương phục vụ xây dựng Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số, nền kinh tế số, xã hội số; tham gia, kết nối vào mạng lưới hạ tầng dữ liệu không gian địa lý khu vực.

Theo đó, thực hiện Quyết định số 40/QĐ-TTg ngày 09/01/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu nền địa lý quốc gia”, Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam đã tổ chức xây dựng CSDL nền địa lý quốc gia tỷ lệ 1:25.000, 1:100.000, 1:250.000, 1:500.000 và 1:1.000.000 để phục vụ cho việc xây dựng hạ tầng dữ liệu không gian địa lý quốc gia. Cùng với đó, hiện nay, tại một số địa phương cũng đang tích cực triển khai xây dựng, cập nhật CSDL nền địa lý quốc gia tỷ lệ 1:2.000, 1:5.000.

Đề xuất giải pháp thúc đẩy phát triển SDI tại Việt Nam, ông Trần Tuấn Anh cho rằng, chúng ta cần đẩy mạnh ứng dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) sẽ tạo ra nhiều giải pháp sáng tạo cho xây dựng và vận hành SDI. Cùng với đó, việc tăng cường sự phối hợp và chia sẻ thông tin giữa các cơ quan, tổ chức liên quan sẽ giúp quá trình triển khai SDI hiệu quả hơn. Đặc biệt, cần tập trung đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật và đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn. Đây sẽ là nền tảng vững chắc cho sự phát triển SDI tại Việt Nam.

Bên cạnh các giải pháp về đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến, tăng cường đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong việc xây dựng và vận hành SDI, ông Trần Duy Hạnh – Giám đốc Trung tâm Thông tin dữ liệu đo đạc và bản đồ (Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam) cho rằng, việc chia sẻ, tích hợp dữ liệu không gian địa lý quốc gia dùng chung phục vụ cho nhu cầu quản lý nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh là rất quan trọng.

Hiện nay, Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam đã hoàn thiện việc xây dựng, vận hành thử nghiệm Cổng thông tin không gian địa lý Việt Nam để hỗ trợ việc quản lý, lưu trữ, chia sẻ và khai thác dữ liệu, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước của các Bộ, ngành, địa phương phục vụ quy hoạch, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu và các nhu cầu của xã hội.

Theo ông Trần Duy Hạnh, Cổng thông tin không gian địa lý Việt Nam được triển khai và vận hành nhằm đảm bảo việc truy cập dễ dàng, thuận tiện của các tổ chức, cá nhân. Đồng thời, dữ liệu không gian địa lý quốc gia được kết nối và có sẵn để sử dụng. Đây là một phương tiện điện tử cho phép truy cập dữ liệu không gian địa lý quốc gia và cung cấp thông tin, dịch vụ liên quan. Các dịch vụ được thực hiện thông qua Cổng thông tin không gian địa lý Việt Nam bao gồm việc chia sẻ, chuyển đổi, phân tích, tích hợp, tra cứu và tải dữ liệu về địa lý quốc gia.

Trong khuôn khổ của Hội nghị, các đại biểu tham dự cũng được giới thiệu các tính năng và công nghệ nổi bật của phần mềm thu thập, quản lý, phân tích và hiển thị thông tin địa lý (GIS) do hãng Esri nghiên cứu và phát triển (Phần mềm ArcGIS).

Đặc biệt, Hội nghị còn có sự tham gia của các gian hàng triển lãm, nơi giới thiệu các công nghệ và giải pháp liên quan từ các đối tác, mang đến cơ hội trao đổi trực tiếp với các chuyên gia trong lĩnh vực không gian địa lý.

Thuỷ Nguyễn