Bình Định: Đề xuất mô hình điểm cấp nước sạch cho đồng bào dân tộc thiểu số
UBND tỉnh Bình Định đã đề xuất đến Bộ Nông nghiệp và PTNT; Văn phòng điều phối NTM Trung ương về Mô hình thí điểm sản xuất nước sạch cấp cho hộ gia đình thuộc đồng bào dân tộc thiểu số tại thôn O6, O10, xã Đăk Mang, huyện Hoài Ân.
Tính cấp thiết
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Thanh, Mô hình thí điểm sản xuất nước sạch cấp cho hộ gia đình thuộc đồng bào dân tộc thiểu số tại thôn O6, O10, xã Đăk Mang, huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định sẽ thay thế cho Mô hình sản xuất cấp nước sạch cho cụm dân cư thuộc đồng bào dân tộc thiểu số tại Làng Trà Hương, thôn Đại Khoan, xã Cát Lâm, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định đã được Bộ Nông nghiệp và PTNT cho dừng thực hiện tại Quyết định số 1497/QĐ-BNN-VPĐP ngày 31/5/2024.
Được biết, hệ thống cấp nước sinh hoạt tự chảy thôn O6, O10, xã Đăk Mang, huyện Hoài Ân được đầu tư xây dựng và hoàn thành đưa vào sử dụng năm 2005 và được nâng cấp, sửa chữa vào năm 2016 - 2017, năm 2022 - 2023. Qua thời gian sử dụng một số hạng mục hư hỏng, xuống cấp dẫn đến không đảm bảo cấp nước cho người dân đủ về số lượng cũng như chất lượng. Một số điểm dân cư mới chưa có bể chứa và đường ống dẫn đã gây khó khăn về nguồn nước sinh hoạt, đồng thời mô hình cấp nước trước đây (bể lấy nước tập trung) không phù hợp với điều kiện sống hiện nay của người dân.
Mặt khác do biến đổi khí hậu nên nhu cầu dùng nước sạch của người dân tăng cao, đặc biệt trong các giờ cao điểm trong ngày. Đó là những nguyên nhân chủ yếu cần thiết để xây dựng mô hình thí điểm sản xuất cấp nước sạch cho hộ gia đình thuộc đồng bào dân tộc thiểu số. Mô hình xử lý nước đạt tiêu chuẩn nước sạch (đảm bảo đạt QCĐP 01:2022/BĐ) và cấp nước đến hộ gia đình để phục vụ cho các hộ dân thôn O6, O10, nhằm góp phần nâng cao sức khỏe, từng bước ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế khu vực, tiết kiệm tài nguyên nước, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm thiểu các bệnh tật liên quan về nước và vệ sinh môi trường.
Trước mắt, khi được triển khai và hoàn thành, mô hình sẽ giải quyết nhu cầu nước sạch cho 196 hộ (khoảng 784 nhân khẩu) và cơ quan đoàn thể đóng trên địa bàn thôn O6, O10, xã Đăk Mang, huyện Hoài Ân. Đồng thời, hiện nay trên trên địa bàn tỉnh Bình Định còn rất nhiều làng dân tộc thiểu số sống biệt lập cách xa khu trung tâm, đặc biệt khó khăn về nguồn nước (Làng Gia Trung, xã Cát Sơn; làng O2, xã Vĩnh Kim; làng Canh Tiến, xã Canh Liên…). Do đó, việc đầu tư mô hình là rất cấp thiết, là cơ sở để kiểm chứng thực tiễn, để có thể nhân rộng mô hình này đối với các công trình cấp nước tập trung nông thôn có công nghệ không hoàn chỉnh trên địa bàn toàn tỉnh, đặc biệt tại các huyện vùng miền núi.
Đề xuất Trung ương bố trí 50% nguồn vốn
Dự kiến, tổng kinh phí thực hiện Mô hình sản xuất nước sạch cấp cho hộ gia đình thuộc đồng bào dân tộc thiểu số tại thôn O6, O10, xã Đăk Mang là hơn 1,924 tỷ đồng. Trong đó, 50% tổng kinh phí từ nguồn vốn sự nghiệp ngân sách trung ương thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2024 – 2025 theo quy định tại Khoản 12 Điều 4 Thông tư 55/2023/TT-BTC; 50% còn lại từ nguồn vốn đối ứng từ ngân sách tỉnh và vốn huy động hợp pháp khác.
Cụ thể, quy mô dự án sẽ gồm lắp đặt hệ modull lắng - lọc với công suất xử lý 100m3/ngày – đêm. Hệ thống ứng dụng công nghệ lắng Lamella, thiết bị lọc nhanh từ trên xuống. Bể lắng Lamella sử dụng các tấm lắng Lamella nhựa lắp đặt dễ dàng, thiết bị lọc được thiết kế để có thể tự rửa (hoàn nguyên vật liệu lọc) mà không cần dùng bơm rửa lọc. Thiết bị được thiết kế sẵn, chế tạo đồng bộ tại nhà máy, được lắp đặt nhanh chóng tại hiện trường, có thể di chuyển dễ dàng.
Xây dựng mới nhà hóa chất, lắp đặt cụm hệ thống pha hóa chất PAC keo tụ, xút, hệ thống khử trùng, thiết bị điện được thiết kế đồng bộ cùng hệ thống. Xây dựng mới đường dây 0,4kV chiều dài L=50m. Cải tạo, chống thấm bể lọc hiện có thành bể chứa nước sạch. Lắp đặt đường ống dẫn nước rửa lọc, xả cặn bể lắng bằng vật liệu HDPE dẫn nước ra hố thu nước công cộng hiện hữu L=50m. Xây dựng mới 1 tuyến đường ống nước sạch chuyển tải dẫn nước trực tiếp đến hộ gia đình bằng ống HDPE, đường kính ống D90 - D100, chiều dài L = 3.100m; đường ống phân phối nước sạch từ D32 đến D50 chiều dài L= 2.730m và và đường ống dịch vụ D20 vào nhà dân (dự kiến 5m/1 hộ). Trên tuyến bố trí các hố van chặn, xả cặn, xả khí.
Cung cấp cụm đồng hồ đo nước sạch (hệ thống van, đồng hồ, hộp đồng hồ) cho các hộ dân và 5 cơ quan đoàn thể đóng trên địa bàn 2 thôn O6, O10, xã Đăk Mang, huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định.
Theo đề xuất, mô hình sẽ được giao cho Ban Quản lý đầu tư xây dựng và phát triển quỹ đất huyện Hoài Ân quản lý vận hành. Đơn vị tư vấn, thiết kế và thi công tổ chức tập huấn, hướng dẫn quản lý vận hành hệ thống cụm xử lý, hệ thống mạng đường ống và cụm đồng hồ hộ dân. Cán bộ vận hành trực tiếp (người có uy tín trong làng) vận hành trực tiếp theo quy định hàng ngày,…
Mô hình cấp nước cộng đồng thường được đánh giá trên cơ sở các tác động tích cực đối với y tế cộng đồng và sức khoẻ người dân. Cung cấp nước sạch có thể làm giảm các bệnh liên quan đến nguồn nước như tiêu chảy, giun sán và bệnh ngoài da. Những người mắc bệnh bị mất thu nhập do không thể làm việc và phải tốn tiền khám, chữa bệnh. Nhìn từ góc độ xã hội, nước sạch có thể giúp tiết kiệm chi phí cho y tế cộng đồng.
Việc đảm bảo nguồn nước an toàn và bền vững cho người dân là góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ sức khỏe cho người dân thông qua cải thiện các dịch vụ cấp nước sạch, cải thiện hành vi vệ sinh, bảo vệ môi trường, từng bước ổn định cuộc sống, nâng cao sản xuất và phát triển kinh tế - xã hội cho vùng dự án. Mô hình này được nhân rộng mang lại lợi ích rất thiết thực cho bà con dân tộc thiểu sổ, nâng cao điều kiện sống cho người dân trong vùng dự án thông qua cải thiện các dịch vụ cấp nước sạch.