Quản lý rủi ro bệnh truyền nhiễm trong chuỗi giá trị động vật hoang dã

Cuộc họp do ông Vũ Thanh Liêm, Trưởng ban thư ký Khung đối tác Một sức khỏe (MSK), Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) và ông Pawin Padungtod, Điều phối cao cấp của Trung tâm khẩn cấp về các bệnh truyền nhiễm từ động vât xuyên biên giới (ECTAD, FAO) đồng chủ trì.

Phát biểu tại Cuộc họp, ông Vũ Thanh Liêm nhấn mạnh: Việt Nam, cùng nhiều quốc gia, đã thực thi triển khai các cam kết quốc tế về kiểm soát bệnh dịch từ động vật hoang dã, đặc biệt là hoang dã gây nuôi.
Trong đó, Việt Nam đang nỗ lực phối hợp cùng cộng đồng quốc tế phối hợp để triển khai các biện pháp giải quyết các động cơ tiêu thụ thịt động vật hoang dã và đảm bảo cân bằng hệ sinh thái, thương mại và tăng cường quản lý bền vững các trang trại động vật hoang dã gây nuôi, tăng cường nhận thức của cơ quan quản lý cấp Trung ương, cơ sở và nhận thức cộng đồng về mối nguy từ việc tiêu thụ động vật hoang dã.

Nhận thức được tính cấp thiết của việc giải quyết những thách thức này, Nhóm Công tác Kỹ thuật Đối tác Một Sức khỏe về Phòng chống Đại dịch (PWG) đã được thành lập để hỗ trợ các nỗ lực của chính phủ và xã hội nhằm ngăn chặn các đại dịch trong tương lai bằng cách quản lý mối tương tác giữa con người-động vật-hệ sinh thái, tập trung vào việc hạn chế buôn bán và tiêu thụ động vật hoang dã vì mục đích thương mại.

Theo ông Vũ Thanh Liêm, Nhóm công tác phòng chống đại dịch là nhóm được thành lập đầu tiên và sớm nhất của Đối tác MSK giai đoạn 2021-2025, dưới sự hỗ trợ rất tích cực của tổ chức FAO-Việt Nam thông qua văn phòng ECTAD.

Đây là một trong 5 nhóm công tác kỹ thuật trọng tâm của Khung đối tác MSK giữ vai trò then chốt trong khung đối tác MSK. Cơ chế kỹ thuật chuyên ngành này là cơ sở để các bên liên quan cùng nhau trao đổi, rà soát, đề xuất các hoạt động, chương trình, dự án hợp tác về phòng chống đại dịch, làm cơ sở đề xuất chính sách cho quốc gia và cho đa ngành.

Tiếp lời ông Vũ Thanh Liêm, Tiến sỹ Padungtod, đồng chủ trì Cuộc họp, cho biết: Chương trình là cơ hội chia sẻ các kết quả nghiên cứu, phân tích cơ hội và thách thức về Nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm mới nổi (xuất hiện và lan rộng) trong chuỗi giá trị động vật hoang dã và Quản lý cơ sở gây nuôi động vật hoang dã, phân tích những lỗ hổng, khoảng trống và phương pháp tiếp cận mang tính chiến lược để cải thiện hoạt động quản lý và an toàn sinh học tại các cơ sở chăn nuôi động vật hoang dã.

Từ đó, đặt ra nhiệm vụ cho Nhóm công tác trong thời gian tới cùng chung tay, đóng góp nguồn lực để hỗ trợ Khung đối tác MSK rà soát, sửa đổi những quy định chưa phù hợp với yêu cầu quốc tế và đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người, vật nuôi và môi trường thông qua việc tăng cường các giải pháp an toàn sinh học tại các cơ sở chăn nuôi động vật hoang dã để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm (EID) mới nổi tại các cơ sở nuôi động vật hoang dã; Nâng cao hiểu biết sâu sắc về cách tiếp cận dựa trên hệ thống có thể giảm thiểu rủi ro lan tỏa mầm bệnh ở mối tương tác giữa hệ sinh thái con người-động vật-hệ sinh thái.

Trong khuôn khổ cuộc họp, các diễn giả đã trình bày tham luận về rủi ro dịch bệnh dọc theo chuỗi cung ứng động vật hoang dã tại Việt Nam cũng như sự phối hợp đa ngành trong quản lý rủ ro buôn bán động vật hoang dã theo chuỗi giá trị . Đồng thời, các đại biểu cũng tham các phiên thảo luận liên quan tới nỗ lực quản lý các cơ sở động vật hoang dã.

Trong phần thảo luận, ông Đặng Gia Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội vườn thú, đã có chia sẻ về vấn đề quản lý an toàn sinh học trong nuôi nhốt động vật hoang dã tại vườn thú ở Việt Nam.

Cụ thể, ông Đăng Gia Tùng cho rằng để việc quản lý đạt hiệu quả cao, cần phải xây dựng quy trình an ninh sinh học trong vườn thú để tránh việc xâm nhập, lan truyền và phát tán của dịch bệnh đối với động vật nuôi và nguy cơ lây nhiễm giữa động vật và người. Tất cả các vườn thú phải có phương án phù hợp đối phó bệnh truyền nhiễm và qui trình làm giảm thiểu nguy cơ phát tán bệnh.

Quy trình an ninh sinh học sẽ phụ thuộc vào số lượng động vật, bố trí vườn thú, vị trí vườn thú, nguồn thức ăn, nguồn nước, xử lý rác thải, các yếu tố môi trường, khả năng tiềm tàng bệnh lây giữa động vật và người ở địa phương, sự di chuyển của động vật, sự di chuyển của nhân viên và khách thăm quan.

Trong đó, an ninh sinh học bao gồm cả việc bảo đảm nguồn thức ăn và nước sạn sẽ và an toàn, hệ thống sử lý chất thải phù hợp, việc giữ gìn vệ sinh của nhân viên và du khách, việc thực hiện chương trình thú y dự phòng thích hợp, việc chẩn đoán và điều trị đúng cách đối với động vật trong các khu cách ly điều trị, điều tra và ghi nhận việc xuất hiện bệnh dịch và việc đánh giá kiểm dịch và thú y đối với việc vận chuyển và thả động vật.

Cũng tại Cuộc họp, các đại biểu đã đạt được sự đồng thuận cao về phương pháp tiếp cận toàn diện và đa ngành Một sức khỏe, khẳng định tinh thần trách nhiệm chung trong kiểm soát rủi do mắc các bệnh truyền nhiễm mới nổi (xuất hiện và lan rộng) trong chuỗi giá trị động vật hoang dã và tăng cường giải pháp an toàn sinh học trong quản lý cơ sở gây nuôi động vật hoang dã, cam kết tích cực phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau và thể hiện trách nhiệm chung vì một cộng đồng khỏe mạnh.

Minh Hạnh