Cùng hành động vì môi trường biển - Bài 1: Biển đang ô nhiễm
(TN&MT) - Dù vô tình hay cố ý đi chăng nữa thì tất cả những hành vi của con người luôn tác động mạnh mẽ tới môi trường sống xung quanh chúng ta, trong đó có môi trường biển. Những số liệu cụ thể đáng báo động, những hình ảnh thực tiễn, những phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng... đã cho chúng ta cảm nhận được rõ rằng: Biển đang ô nhiễm.
Dù vô tình hay cố ý đi chăng nữa thì tất cả những hành vi của con người luôn tác động mạnh mẽ tới môi trường sống xung quanh chúng ta, trong đó có môi trường biển. Những số liệu cụ thể đáng báo động, những hình ảnh thực tiễn, những phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng... đã cho chúng ta cảm nhận được rõ rằng: Biển đang ô nhiễm.
Việt Nam - dải đất hình chữ S có một mặt phía Đông kéo dài giáp biển.?Với địa hình này, Việt Nam là một trong những đất nước được thiên nhiên ưu đãi, được biển cả yêu thương, ban tặng nguồn sống dồi dào và một món quà tinh thần phong phú với “bức tranh” màu xanh xinh đẹp, thanh khiết và an lành. Nơi đây có hơn 3.000 hòn đảo lớn nhỏ, hơn 1.000 bãi đá ngầm gần và xa bờ, có hai quần đảo là Hoàng Sa và Trường Sa.
Đây cũng chính là ngôi nhà của khoảng 11.000 loài sinh vật cư trú. Biển cho gió mát thiên nhiên và biết bao bãi tắm đẹp, đem lại nguồn thu lớn từ du lịch; mở ra con đường giao thương hàng hải quốc tế nhộn nhịp nối liền Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. Biển là chiếc nôi chứa đựng đa dạng sinh học và nguồn năng lượng tái tạo dồi dào…
Ở một nghĩa khác, biển cũng giống như một con người. Hơn thế, lòng biển cũng bao la như lòng mẹ, bao dung, chở che và nuôi nấng những người con của mình vô điều kiện. Biển cũng có cảm xúc, cũng biết “đau”, biết “buồn” khi những người con mình yêu thương và hi sinh không đòi hỏi đã vô tình làm mình đau.
“Mẹ biển” đau khi môi trường biển bị ô nhiễm. Không biết bàn tay ai đã vô tình hay cố ý vứt rác, xả thải bừa bãi làm cho môi trường bị ô nhiễm… Ở đây, tôi không đánh đồng tất cả mọi người mà chỉ muốn đề cập tới hạn chế trong nhận thức, ý thức của một bộ phận người dân. Bởi khi con người xác định được vai trò, tầm quan trọng của biển, tôi tin chắc rằng họ sẽ hạn chế và ý thức hơn về những hành vi của mình.
Ô nhiễm môi trường sẽ dẫn tới những hệ lụỵ ra sao? Liệu rằng người dân đã nắm rõ hết chưa? Ô nhiễm môi trường biển làm cho các loài thủy sinh khó hô hấp, động vật biển dễ nuốt phải tạp chất, ảnh hưởng tới tiêu hóa, sinh trưởng và phát triển và có thể bị chết; ảnh hưởng đến chu trình vật chất và chuỗi thức ăn ở vùng biển ven bờ, làm giảm năng suất và nguồn lợi thủy sản. Môi trường biển bị ô nhiễm chẳng những ảnh hưởng đến hệ sinh thái của môi trường, chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe con người và mĩ quan, làm suy giảm đa dạng sinh học biển.
Nước ta có khoảng 100 loài sinh vật biển quý hiếm có nguy cơ đe dọa tuyệt chủng đã được đưa vào Sách đỏ Việt Nam và Danh mục đỏ của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN) để yêu cầu có biện pháp bảo vệ. Trong các loài được đưa vào Sách đỏ có 37 loài cá biển, 6 loài san hô, 5 loài da gai, 4 loài tôm rồng, 1 loài sam, 21 loài ốc, 6 loài hai mảnh vỏ, 3 loài mực…
Những số liệu này cho thấy sự bất cập trong công tác bảo tồn đa dạng sinh vật biển; đồng thời cấp thiết đặt ra yêu cầu Nhà nước cần phải nhanh chóng có các giải pháp bảo tồn cũng như có biện pháp xử lý nghiêm những hành vi phá hoại hay gây ô nhiễm môi trường biển làm ảnh hưởng đến sự sống của các loài sinh vật biển, dẫn tới hậu quả nghiêm trọng. Một dẫn chứng điển hình là các tàu thủy hoạt động đánh bắt cá trên biển đã xả một lượng dầu dư, khí đốt thừa xuống biển làm ô nhiễm nặng môi trường nước, đe dọa nguy cơ sống của nhiều loài sinh vật biển…
Cùng với ô nhiễm môi trường biển gây suy giảm đa dạng sinh học các vùng biển xa thì các hệ sinh thái vùng bờ cũng đồng thời bị suy giảm, đặc biệt là các hệ sinh thái rạn san hô, rừng ngập mặn, thảm cỏ biển đang bị suy giảm cả về chất lượng lẫn số lượng do chưa có các biện pháp bảo vệ kịp thời.?Cộng vào đó là sự tác động thô bạo của con người ngày càng nghiêm trọng. Nếu như bạn đã từng đặt chân qua đất nước Singapore thì chắc rằng bạn sẽ phải ngạc nhiên với sự văn minh và sạch sẽ của đất nước này, việc bắt gặp một cộng lá khô hay rác giữa thành phố là một điều xa lạ, đặc biệt con người rất có ý thức trong việc cùng nhau gìn giữ môi trường. Điều này các nước bạn ai cũng phải công nhận.
Vì vậy, việc xả rác bừa bãi không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống chính bản thân chúng ta mà còn làm ảnh hưởng đến hình ảnh của chúng ta trong mắt bạn bè quốc tế.
Chúng ta chỉ thực sự sống khỏe, sống có ý nghĩa nếu tồn tại trong môi trường xanh - sạch - đẹp. Hình ảnh của người dân Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế là những con người thân thiện, hòa đồng, cần cù lao động… Nhưng hình ảnh môi trường thiên nhiên Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế ra sao? Chúng ta cần hiểu rằng, muốn phát triển kinh tế từ du lịch thì môi trường sạch đẹp là một trong những điểm mạnh được chú ý hàng đầu đối với du khách trong và ngoài nước.
Vậy bài học thức tỉnh mỗi người cần ý thức trong việc bảo vệ môi trường là gì? Biện pháp khắc phục để xây dựng một môi trường xanh sạch đẹp là gì? Và cụ thể các giải pháp bảo vệ môi trường biển ra sao? Nhẽ nào những điều đã nói đi nói lại rất nhiều lại không lay chuyển?
Bài: Nguyễn Thị Kim Tiến
Địa chỉ: Trường THCS Lộc Ninh (Đồng Hới, Quảng Bình)
Trình bày: Dũng Thi