Quảng Ngãi: Rộ khai thác vàng trái phép, chính quyền quyết liệt xử lý triệt để

“Khoét núi” tìm vàng

Trà Bồng nằm ở phía Tây Bắc thành phố Quảng Ngãi, cách đồng bằng khoảng 50 km. Theo các tài liệu thăm dò địa chất và khoáng sản, huyện miền núi này và Sơn Hà là khu vực có trữ lượng vàng sa khoáng và vàng gốc ở dạng các điểm quặng nhỏ. Hiện chưa có tổ chức nào được cấp phép khai thác vàng ở đây. Dựa vào thông tin này, mà hàng chục phu vàng từ các tỉnh phía Bắc kéo vào đây khoét núi, ngăn suối tìm vàng.

Tháng 6/2024, Công an huyện Trà Bồng (tỉnh Quảng Ngãi) phối hợp với Công an xã Trà Bình (huyện Trà Bồng) tổ chức triệt xóa điểm đào đãi vàng sa khoáng trái phép quy mô lớn tại khu vực đồi Hố Du (thuộc thôn Bình Tân, xã Trà Bình). Để không bị các đối tượng phát hiện và tẩu thoát, các chiến sĩ công an đã cải trang, lội bộ qua đường rừng keo rậm rạp, dốc đá, chốt chặn toàn bộ các hướng. Khi lực lượng công an ập vào, có 3 người đang cuốc đất, đào hố chứa nước để phục vụ cho việc đào, đãi vàng trái phép.

Qua làm việc với công an, các đối tượng khai nhận có tổng cộng 5 người tham gia đào đãi vàng trái phép. Trong số này, hầu hết từ các tỉnh phía Bắc vào phối hợp người địa phương tổ chức khai thác vàng với quy mô lớn.

2 đối tượng không có mặt tại hiện trường vì đi bán số vàng thu được sau nhiều ngày khai thác. Ngay sau đó, tổ công tác khẩn trương triển khai phương án, bố trí lực lượng phục kích vây bắt 2 đối tượng trên ô tô 7 chỗ khi chúng đang trên đường quay lại điểm đãi vàng.

Tại hiện trường, tổ công tác phát hiện và lập biên bản tạm giữ phương tiện, tang vật gồm: ô tô 7 chỗ mang biển kiểm soát 15A - 75198, 1 bộ máy nổ, 1 máy nghiền đất đá, 1 máng sàng lọc, 1 mô tơ cùng các vật dụng dùng để đào đãi vàng trái phép.

Sau đó, tổ công tác huy động thêm lực lượng dân quân xã Trà Bình tham gia hỗ trợ tháo dỡ lán trại và chuyển toàn bộ tang vật về kho vật chứng Công an huyện Trà Bồng để phục vụ công tác điều tra.

Đáng chú ý, đây không phải lần đầu tiên tình trạng khai thác vàng trái phép diễn ra ở địa bàn huyện Trà Bồng. Trước đó, ngày 8/1/2024, trong lúc tuần tra, Công an xã Trà Thanh (huyện trà Bồng) đã phát hiện và triệt xóa một điểm đào vàng trái phép tại Suối Lát (thôn Gỗ, xã Trà Thanh).

Tại hiện trường, lực lượng công an phát hiện một lán trại có 2 người đang ở và một số vật dụng, gồm: cuốc, xẻng, xà beng, ống nước... Khi phát hiện lực lượng công an, 2 người này nhanh chóng trốn chạy vào rừng.

Không để lan rộng thành điểm nóng

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Trà Bồng Hồ Văn Thịnh, trong thời gian từ ngày 15/12/2023 đến ngày 22/6/2024, Công an huyện phối hợp cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương tổ chức 6 cuộc truy quét nạn khai thác vàng trái phép, phát hiện 5 vụ với 2 đối tượng. Công an huyện Trà Bồng đã chuyển hồ sơ cho Chủ tịch UBND huyện ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 2 đối tượng.

Đặc biệt, một số vụ khai thác vàng trái phép không có đối tượng vì địa bàn rừng núi hiểm trở, các đối tượng bỏ chạy vào rừng sâu không thể truy bắt hoặc đã dừng hoạt động khai thác, chỉ để lại vật dụng tại hiện trường.

Qua xác minh, nguyên nhân cơ bản làm nạn khai thác vàng liên tục tái diễn ở huyện Trà Bồng là do người dân ở địa phương không có việc làm ổn định, thu nhập thấp. Nhận thức của người dân về bảo vệ tài nguyên, môi trường, những tác động về khai thác trái phép tài nguyên đến tính mạng còn hạn chế.

Một số cấp ủy, chính quyền ở cơ sở chưa thật sự quyết liệt để xử lý những đối tượng đào đãi vàng trái phép là người ngoài địa phương. Mặt khác, các đối tượng thường lợi dụng địa hình rừng núi hiểm trở, sâu trong rừng phòng hộ, xa khu dân cư, ít người đi lại để thực hiện lén lút đào đãi vàng nên khó phát hiện và xử lý.

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, các điểm khai thác mang tính nhỏ lẻ, thủ công, chưa có máy móc, phương tiện hiện đại. Tuy nhiên, việc đào hầm khai thác đã làm địa chất bị ảnh hưởng, tăng nguy cơ sạt lở, nhiều dòng suối bị ngăn dòng lấy nước đãi vàng. Ở một số điểm, nhóm phu vàng sử dụng rất nhiều hóa chất, nguy cơ làm ô nhiễm nguồn nước của người dân.

Theo ông Hồ Văn Thịnh, thời gian tới, các lực lượng quân sự, công an, quân quân tự vệ tiếp tục truy quét, tuần tra, trấn áp không để lan rộng thành điểm nóng. Bên cạnh đó, tổ chức tuyên truyền, vận động đến quần chúng nhân dân để người dân hiểu được tác hại, cũng như những mối nguy hiểm chết người từ những ảnh hưởng xấu do nạn khai thác vàng trái phép gây ra.

Đồng thời, xử lý nghiêm các đối tượng có hành vi khai thác vàng trái phép khi bắt, giữ và phát hiện được với quan điểm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”. Làm rõ trách nhiệm đối với địa phương để nạn khai thác vàng diễn ra phức tạp mà không có sự kiểm soát, báo cáo, ngăn chặn kịp thời.

Võ Hà