Vụ “Đang xác định nguyên nhân cá chết bất thường ở Quỳ Hợp”: Điểm cuối đầu nguồn là từ khu vực mỏ Công ty Thiếc Hà An
Sau khi nhận được thông tin báo cáo từ cơ sở, đoàn kiểm tra của UBND huyện Quỳ Hợp lần theo dấu vết ngược dòng suối Nậm Huống từ xã Châu Cường lên đầu nguồn nước chảy suối Bắc. Lực lượng chức năng xác định nguồn gốc phát sinh nước thải có dấu hiệu ô nhiễm là điểm cuối đầu nguồn từ khu vực các hố nước thải mỏ của Công ty TNHH Thiếc Hà An.
Trước đó, Báo Tài nguyên và Môi trường đã đưa tin, ngày 30/6, người dân xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp, phát hiện có dòng nước đục và cá chết trôi dạt 2 bên bờ suối Bắc đoạn chảy qua địa bàn xã.
Sau khi nhận được báo cáo từ cơ sở, UBND huyện Quỳ Hợp đã thành lập đoàn kiểm tra, rà soát theo dấu vết ngược dòng suối Nậm Huống phía hạ nguồn từ xã Châu Cường lên đầu nguồn nước chảy ở suối Bắc.
Tại biên bản kiểm tra và làm việc ngày 01/7/2024 giữa phòng Tài nguyên & Môi trường huyện với UBND xã Châu Thành, đã phát hiện có hiện tượng nền đất đá có màu đục vàng sẫm, nước chảy từ trong các khe đá, ùn trong đất tạo thành dòng nhập vào suối nước Nậm Huống bắt nguồn từ khu vực suối Bắc, xã Châu Hồng, huyện Quỳ Hợp.
Để truy xuất nguồn gốc gây ra nước đục, ngày 02/7/2024 UBND huyện đã thành lập đoàn tiếp tục đi kiểm tra, rà soát theo dấu vết ngược dòng suối Nậm Huống từ xã Châu Cường lên đầu nguồn nước chảy (có tọa độ x=2146180; y=534207). Truy ngược lên dọc khe suối có bám các dấu vết nền đất đá có màu đục vàng sẫm, lực lượng chức năng xác định nguồn gốc phát sinh nước thải có dấu hiệu ô nhiễm là điểm cuối đầu nguồn là từ khu vực mỏ của Công ty TNHH Thiếc Hà An.
Tiếp tục kiểm tra thực tế tại khu vực mỏ và người của Công ty, cho biết: Tại thời kiểm tra Công ty TNHH Thiếc Hà An đang dừng hoạt động khai thác và công ty đã dừng hoạt động khai thác từ ngày 30/01/2024. Đoàn tiếp tục kiểm tra dọc theo khe, phát hiện có vệt bùn kết lắng màu đục vàng sẫm còn ướt bắt nguồn từ khu vực miệng cống thoát nước (có tọa độ x= 2146222; y= 534659) chảy theo hệ thống mương thu gom nước mưa chảy tràn của công ty. Tại vị trí cống thoát nước còn có nước và bùn màu đục vàng sẫm chảy ra khe tự nhiên nhập vào dòng suối Nậm Huống.
Bùn lắng màu đục vàng sẫm tại vị trí hệ thống mương thu gom nước mưa chảy tràn của công ty có cùng màu với bùn lắng tại khu vực suối Nậm Huống. Theo quan sát, tại khu vực nhà xưởng hệ thống máy móc, hệ thống xử lý môi trường, đặc biệt là hệ thống đường ống rất nhiều, với nhiều chủng loại, kích cỡ khác nhau và rất phức tạp, có loại đường ống chôn ngầm, có loại để lộ thiên và đặc biệt phát hiện một số đường ống nhựa nước thải đầu ra của nhà xưởng có dấu hiệu cắt và mới ghép nối (măng xông).
Thời điểm kiểm tra, bùn lắng màu đục vàng sẫm tại hệ thống mương thoát nước mưa chảy tràn còn ướt. Trong thời gian từ ngày 29/6/2024 đến nay, thời tiết tại khu vực suối Bắc cũng không có mưa.
Tiếp tục kiểm tra tại khu vực bể lắng về phía Đông thuộc xã Châu Hồng của công ty này (khu vực 2). Hệ thống bể lắng của công ty gồm 5 bể, tại bể lắng cuối cùng (có tọa độ x= 2145827; y= 535146) đoàn phát hiện phía cuối bể lắng có 04 ống sắt phi 200 công ty lắp đặt chôn dưới thân đế có 01 đầu nằm trong bể lắng (có bịt miệng bằng bao bì) và 01 đầu nằm ngoài bể lắng (đầu ống sắt không bịt). Thời điểm kiểm tra, có 01 ống sắt đang có nước chảy với dòng nhỏ chảy nước từ bể lắng ra môi trường. Phía dưới ống sắt (phía nằm ngoài bể lắng), đoàn phát hiện nước đang chảy và bùn lắng có màu đục vàng sẫm cùng màu với bùn phát hiện tại khu vực suối Nậm Huống.
Tại buổi làm việc với cơ quan đoàn, đại diện Công ty TNHH Thiếc Hà An, cho biết: Hiện nay, công ty đang ngừng hoạt động để hoàn tất các thủ tục theo quy định của pháp luật. Việc xử lý nước từ khu vực hầm lò chảy ra hàng ngày công ty phải xử lý trước khi bơm xả vào hang cát tơ, sau đó chảy ra môi trường.
Từ cuộc kiểm tra ngày 02/7, đoàn đã tiến hành lập biên bản kiểm tra hiện trường, trước mắt: Yêu cầu công ty chấp hành nghiêm chỉnh công tác bảo vệ môi trường, tuyệt đối không để bùn thải, nước thải chưa qua xử lý ra môi trường; Giải trình nguyên nhân có các vệt và bùn màu đục vàng sẫm xuất phát từ khu vực miệng cống thoát nước của công ty, thời gian giải trình trước ngày 04/7/2024.
Đề nghị Công ty phối hợp với đoàn công tác (đơn vị quan trắc giám sát môi trường) do Công an huyện Quỳ Hợp mời đến để tổ chức lấy mẫu giám sát môi trường đối với các khu vực được chỉ định để làm rõ việc nước thải và bùn thải của Công ty thải ra môi trường có đảm bảo các thông số, chỉ tiêu theo quy định của pháp luật hay không.
Hiện tại, cơ quan công an đang tiếp tục điều tra sự việc, phối hợp với Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An lấy mẫu nước tại các khu vực.
Chiều ngày 04/7, ông Lê Sỹ Hào, Phó trưởng phòng TN&MT huyện Quỳ Hợp, cho hay: “Sau khi kiểm tra thực tế tại hiện trường thì huyện đã có văn bản báo cáo sự việc với UBND tỉnh và Sở TN&MT tỉnh Nghệ An về vụ việc trên. Trong những ngày tới, UBND tỉnh sẽ giao cho các cơ quan chức năng tiếp tục làm việc để làm rõ vấn đề để có thể báo cáo với UBND tỉnh Nghệ An trước 10/7/2024”.
"Được biết, ngày 04/6/2024 UBND huyện Quỳ Hợp đã ban hành Quyết định số 2981/QĐ-UBND xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH Thiếc Hà An. Vì đã có hành vi vi phạm hành chính với 3 lý do sau: Sử dụng khoáng sản không đúng mục đích quy định trong Giấy phép khai thác khoáng sản khi chưa được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp phép cho phép theo quy định; Lập không đầy đủ sổ sách, chứng từ, văn bản, tài liệu có liên quan để xác định sản lượng khai thác thực tế hàng năm; Không nộp thiết kế mỏ đã phê duyệt cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về khoáng sản. Tổng hợp hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với Công ty TNHH Thiếc Hà An là 250.000.000 đồng và đình chỉ hoạt động khai thác khoáng sản 4,5 tháng. Công ty này cũng đã vi phạm trong việc thuê đất, hầu như toàn bộ khu vực xử lý môi trường gồm 5 bể chứa khu vực 2 của công ty đang nằm ngoài diện tích thuê đất".