Cần tiếp cận toàn diện trong hoạch định chính sách khí hậu
(TN&MT) - Ủy ban chuyên gia Katowice của UNFCCC về tác động của việc thực hiện các biện pháp ứng phó (KCI) vừa công bố báo cáo cho thấy các chính sách về khí hậu có thể tăng cường đáng kể cơ hội cho những nhóm dân cư dễ bị tổn thương, nhưng cũng có thể tạo ra những rủi ro không cân xứng. Từ đó, báo cáo nhấn mạnh sự cần thiết phải có cách tiếp cận toàn diện hơn trong việc hoạch định chính sách khí hậu.
Được thành lập vào năm 2018, KCI là cơ quan hỗ trợ công việc đánh giá tác động của các chính sách, chương trình và hành động giảm thiểu tác động được thực hiện nhằm chống lại biến đổi khí hậu của các bên theo Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC), Nghị định thư Kyoto và Thỏa thuận Paris.
Phân tích rõ tác động tích cực và tiêu cực
Báo cáo của KCI xem xét 4 chính sách giảm nhẹ quan trọng: kinh doanh carbon và hiệu quả năng lượng, loại bỏ than đá, sử dụng năng lượng tái tạo và cải cách ngành lâm nghiệp. Báo cáo phân tích các tác động tích cực và tiêu cực tiềm ẩn của từng chính sách đối với các nhóm dễ bị tổn thương khác nhau, bao gồm phụ nữ, cộng đồng địa phương, người dân bản địa, thanh niên, người già, trẻ em, người khuyết tật và người nghèo.
Mở đầu báo cáo, Cựu đồng chủ tịch KCI Catherine Ann Goldberg và Peter Govindasamy viết: “Báo cáo này lấp đầy khoảng trống của các nghiên cứu hạn chế về định lượng và đánh giá tác động kinh tế và xã hội của các biện pháp ứng phó đối với nhiều người trong các tình huống dễ bị tổn thương”.
Một trong những phát hiện quan trọng của báo cáo là những người ở hoàn cảnh dễ bị tổn thương thường bị gạt ra ngoài trong quá trình lập kế hoạch và thực hiện các chính sách khí hậu. Việc thiếu sự tham gia này có thể dẫn đến các chính sách có tác động tiêu cực và ngoài ý muốn đối với các nhóm dễ bị tổn thương.
Ví dụ, mặc dù một số chính sách giảm thiểu, như thúc đẩy các nguồn năng lượng sạch hơn có thể làm giảm các hoạt động thu gom nhiên liệu và gánh nặng gia đình của phụ nữ, nhưng những chính sách khác có thể có tác động tiêu cực, như hạn chế quyền sở hữu đất đai của phụ nữ hoặc khả năng của họ trong việc tham gia vào lực lượng lao động.
Tương tự, cộng đồng địa phương và người dân bản địa có thể bị ảnh hưởng tiêu cực bởi các dự án năng lượng tái tạo làm gián đoạn các hoạt động truyền thống của họ hoặc khiến họ phải rời bỏ đất đai của mình. Tuy nhiên, những cộng đồng này cũng có thể được hưởng lợi từ các dự án năng lượng tái tạo giúp tiếp cận năng lượng sạch và tạo ra các cơ hội kinh tế.
Nguồn tài nguyên quý giá
Từ phân tích những tác động trên, báo cáo nhấn mạnh sự cần thiết phải có một cách tiếp cận toàn diện hơn trong việc hoạch định chính sách khí hậu. Điều này đòi hỏi sự tham gia tích cực của mọi người vào các tình huống dễ bị tổn thương trong suốt quá trình xây dựng và thực hiện các chính sách khí hậu. Sự tham gia của các bên liên quan ở cấp quốc gia và hơn thế nữa là rất quan trọng để hiểu được tác động tiềm ẩn đối với các nhóm này.
Cựu đồng chủ tịch KCI Peter Govindasamy và Catherine Ann Goldberg cho biết: “Chúng tôi tin rằng báo cáo này sẽ giúp các quốc gia hiểu biết hơn về tác động của các biện pháp ứng phó khi triển khai và truyền cảm hứng cho các bên hướng tới những nỗ lực cần thiết để duy trì mục tiêu hạn chế sự nóng lên toàn cầu không vượt quá 1,5 độ C trong tầm tay”.
Báo cáo cũng kêu gọi nghiên cứu sâu hơn để định lượng tốt hơn tác động của chính sách khí hậu đối với những nhóm dân cư dễ bị tổn thương. Nghiên cứu này rất cần thiết cho việc xây dựng các chính sách nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực và tối đa hóa các tác động tích cực.
Báo cáo kết luận rằng bằng cách tích hợp cách tiếp cận dựa trên nhân quyền vào hành động vì khí hậu, chúng ta có thể xây dựng một tương lai bền vững hơn cho mọi người.
Báo cáo của KCI là “nguồn tài nguyên quý giá” cho các nhà hoạch định chính sách, các bên liên quan và bất kỳ ai quan tâm đến việc đảm bảo quá trình chuyển đổi công bằng sang tương lai carbon thấp. Bằng cách hiểu được tác động tiềm ẩn của việc hoạch định chính sách khí hậu đối với những nhóm dân cư dễ bị tổn thương, chúng ta có thể phát triển các giải pháp hiệu quả và công bằng hơn để giải quyết khủng hoảng khí hậu.