Dự án Luật Địa chất và Khoáng sản làm định hướng, chiến lược công tác quản lý, khai thác

Thay mặt cho cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh trân trọng cảm ơn các đại biểu Quốc hội đã đóng góp cho cơ quan soạn thảo rất nhiều ý kiến quan trọng trong Luật Địa chất và khoáng sản. Cơ quan soạn thảo cùng với cơ quan thẩm tra sẽ cố gắng rà soát, tiếp thu và phân tích, đánh giá những nội dung các đại biểu Quốc hội đã nêu để hoàn chỉnh, chỉnh lý Luật Địa chất và khoáng sản để tiếp tục báo cáo với Quốc hội trong kỳ họp tiếp theo.

Về những ý kiến thảo luận tại hội trường, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cũng trao đổi một số nội dung để làm rõ, và báo cáo thêm với Quốc hội.

Về vấn đề phân nhóm khoáng sản được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm, rất đồng tình, đồng ý với việc phân thành 4 nhóm khoáng sản. Việc này sẽ giải quyết được những bất cập từ Luật Khoáng sản 2010 do rất nhiều địa phương, doanh nghiệp khai thác khoáng sản, những mỏ hiếm, quý giá và những mỏ đất đá đều như nhau, tức là khoáng sản hiện nay xem như một, cho nên quy trình, thủ tục như nhau, cũng đánh giá trữ lượng, thăm dò và tất cả các thủ tục và dẫn đến có cả những bất cập trong quản lý.

Tuy nhiên, đại biểu có đề nghị cân nhắc thêm nhóm 3 và nhóm 4 có còn đan xen với nhau, vì nhóm 3 là khoáng sản làm vật liệu xây dựng và nhóm 4 là khoáng sản, đất đá san lấp, v.v. phục vụ san lấp để thực hiện các dự án. Do đó, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho rằng những ý kiến góp ý sẽ để cơ quan soạn thảo rà soát lại trong việc phân nhóm, phân loại thế nào để cho hợp lý và phù hợp với tình hình thực tiễn.

Đối với nhóm nội dung đại biểu quan tâm về việc phân cấp rồi thì sẽ quản lý như thế nào, vì thực tiễn hiện nay có những phân cấp nhưng ở các địa phương quản lý không tốt. Do đó, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho rằng, đã phân cấp thì phải tăng chế tài xử lý, kiểm tra, giám sát và trong luật đã đưa vào là trách nhiệm, kể cả chủ mỏ, kể cả cơ quan nhà nước phải có một hệ thống giám sát việc khai thác mỏ và đã đưa vào trong luật.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh phân tích thêm khi mỏ được phép khai thác cần phải lắp hệ thống camera, hệ thống giám sát quan trắc 24/24 để không khai thác ngoài ranh giới mỏ, quá công suất, gây ảnh hưởng tới môi trường và phải kết nối liên thông về cơ quan quản lý tài nguyên môi trường cấp tỉnh, cấp bộ.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho rằng đây là một nội dung sẽ được cơ quan soạn thảo tiếp thu và cố gắng tiếp tục đưa vào phân cấp, phân quyền nhưng gắn với giám sát.

Đối với nội dung được các đại biểu rất quan tâm là việc quản lý cát, sỏi lòng sông, lòng hồ. Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho rằng việc quản lý sẽ được thể chế rõ bằng một điều riêng biệt để bên cạnh trong việc phục vụ cho phát triển kinh tế-xã hội nhưng đảm bảo trong phòng chống sạt lở, bảo vệ môi trường, ổn định đời sống nhân dân quanh khu vực đó.

Về nội dung quy hoạch khoáng sản mà các đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, hiện nay Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao nhiệm vụ điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản và được thực hiện bởi các Liên đoàn địa chất của Bộ có lịch sử gần 100 năm qua. Việc điều tra sẽ đánh giá toàn diện được khoáng sản nơi nào có phân tán, tập trung, quy mô… cung cấp số liệu đầu vào để cung cấp cho các Bộ như Xây dựng, Công thương xây quy hoạch kinh kế ngành (như xi măng, Bô-xít).

Do đó, để tránh những vướng mắc, tồn tại trong thời gian vừa qua, dự án Luật Địa chất và Khoáng sản được xây dựng nhằm có được sự đồng bộ và thống nhất, chất lượng nhất để đảm bảo khắc phục những bất cập Luật Khoáng sản (2010), đồng thời đảm bảo được đồng bộ với quy hoạch của quốc gia, quy hoạch các ngành và trong đó có quy hoạch các địa phương.

Đối với nội dung đấu thầu, đấu giá tài nguyên khoáng sản, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho rằng mục tiêu quan trọng nhất mà các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp phải sử dụng hiệu quả nhất nguồn tài nguyên khoáng sản quốc gia, đồng thời đảm bảo chiến lược về khoáng sản của quốc gia, an ninh năng lượng do đó sẽ rà soát lại dự án Luật và những nội dung này sẽ do Chính phủ quy định để tập trung để đấu giá, đảm bảo khai thác hiệu quả, sử dụng hiệu quả nhất và nguồn thu cao nhất.

Bộ trưởng cũng tiếp thu ý kiến của các đại biểu quốc hội đề nghị việc bố trí ngân sách nhà nước để nhà nước để thăm dò trữ lượng và từ đó sẽ đấu thầu, đấu giá tránh việc sử dụng nguồn xã hội hoá và ngân sách của doanh nghiệp. Với khoáng sản nhóm 3 ưu tiên địa phương sử dụng nguồn ngân sách để thăm dò, đánh giá rồi đấu thầu, đấu giá tạo cơ chế minh bạch, công khai, công nghệ thăm dò, đánh giá phải tiệm cận được những công nghệ hiện đại, bảo vệ môi trường.

Đối với những nhóm nội dung về định giá quyền khai thác khoáng sản, dự trữ khoáng sản, thu hồi khoáng sản, trách nhiệm của các tổ chức có liên quan trong việc khai thác khoáng sản, giải thích những từ ngữ liên quan đến nước khoáng, nước nóng…, cơ quan soạn thảo sẽ làm rõ và giải trình tới các đại biểu quốc hội. Bộ trưởng cũng thống nhất với các đại biểu, với những nội dung đang bất cập ở nghị định, thông tư nếu như được cụ thể hóa vào luật để triển khai thực hiện được càng nhiều càng tốt…

Thông tin thêm tới các đại biểu quốc hội, dự án Luật lần này sẽ bổ sung thêm một chương về địa chất. Đây là ngành khoa học có bề dày ở nước ta và rất nhiều thông tin, số liệu địa chất quan trọng. Do trước kia chưa có Luật để cụ thể hoá về những nội dung này do đó với dự án Luật Địa chất và Khoáng sản kỳ vọng sẽ có được tạo được cơ sở dữ liệu quốc gia về địa chất từ đó sẽ hỗ trợ cho việc xây dựng quy hoạch, định hướng, chiến lược, đảm bảo cho tầm nhìn dài hạn. Bộ trưởng mong muốn tiếp tục nhận được sự đóng góp của đại biểu quốc hội để cơ sở dữ liệu địa chất sẽ phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội, chiến lược lâu dài trong thời gian tới.

Khương Trung - Thanh Tùng