Các đợt nắng nóng chết người sẽ xảy ra thường xuyên hơn

Trung bình trong cuộc đời, con người có thể trải qua hiện tượng này 5 – 6 lần, trong khi trước đây thường chỉ là 1 lần.

Từ tháng 3/2024 đến nay, Bắc và Trung Mỹ xuất hiện nắng nóng cực kỳ gay gắt. Tại Mexico, đã có ít nhất 125 trường hợp tử vong do nắng nóng và 2.308 trường hợp sốc nhiệt. Tình trạng mất điện, cháy rừng và khỉ chết hàng loạt đã xảy ra.

Ở phía Tây Nam Hoa Kỳ, hơn 34 triệu người sống ở những khu vực mà chính quyền đã đưa ra cảnh báo nắng nóng và hàng chục người bị kiệt sức vì nóng khi tham gia các cuộc biểu tình chính trị. Tháng 5/2024 là tháng Năm nóng nhất kỷ lục trên toàn cầu và là tháng thứ 13 liên tiếp kỷ lục tháng nóng nhất bị phá vỡ.

Để định lượng tác động của biến đổi khí hậu với nhiệt độ khắc nghiệt trên khắp Bắc và Trung Mỹ, các nhà khoa học đã phân tích dữ liệu thời tiết và mô hình khí hậu để so sánh xem khí hậu ngày nay đã thay đổi như thế nào so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Nghiên cứu tập trung vào một khu vực bao gồm Tây Nam Hoa Kỳ và Mexico, cùng với những nơi nhiệt độ khắc nghiệt như Guatemala, Belize, El Salvador và Honduras. Các nhà nghiên cứu đã phân tích các ngày có nhiệt độ ban ngày, ban đêm cao trong tháng 5 và tháng 6.

Phân tích cho thấy, biến đổi khí hậu đã khiến nắng nóng nguy hiểm trong khoảng tháng 5- 6 xảy ra phổ biến hơn nhiều. Bắc và Trung Mỹ ngày nay có khả năng xảy ra hiện tượng này cao gấp 35 lần so với thời kỳ tiền công nghiệp. Tác động của biến đổi khí hậu đến nhiệt độ ban đêm thậm chí còn cao hơn, khi cho thấy mức tăng gấp 200 lần do chịu ảnh hưởng từ tình trạng nóng lên toàn cầu. Nhiệt độ cao về đêm rất nguy hiểm cho sức khỏe con người vì cơ thể không thể nghỉ ngơi và phục hồi, làm tăng nguy cơ đột quỵ và các bệnh khác liên quan đến nhiệt.

Nghiên cứu chỉ ra, phần lớn sự thay đổi này đã xảy ra trong những năm gần đây. Vào năm 2000, đợt nắng nóng tương tự từ tháng 5 - 6 được cho là sẽ xảy ra khoảng 60 năm một lần, tức là trong đời mỗi người chỉ gặp 1 lần.

Kể từ đầu thiên niên kỷ, nhiệt độ toàn cầu đã tăng 0,5°C. Và đợt nắng nóng như vậy xảy ra khoảng 15 năm một lần, nghĩa là trung bình một người sẽ trải qua 5 hoặc 6 lần trong đời.

Nếu tình trạng nóng lên toàn cầu tiếp diễn và mức nhiệt tăng cao hơn, những giai đoạn nhiệt tương tự sẽ xảy ra thường xuyên hơn.

Tại Hoa Kỳ, tình trạng nắng nóng cực độ hiện gây ra gánh nặng kinh tế lên tới 100 tỷ USD mỗi năm, con số này dự kiến sẽ tăng lên tới 500 tỷ USD vào năm 2050.

Theo chuyên gia Izidine Pinto (thuộc Viện Khí tượng Hoàng gia Hà Lan), kết quả nghiên cứu đã đưa ra cảnh báo rằng khí hậu đang nóng lên đến mức nguy hiểm. Nhiệt độ có khả năng gây chết người và phá kỷ lục đang xảy ra ngày càng thường xuyên hơn ở Mỹ, Mexico và Trung Mỹ do biến đổi khí hậu. Chừng nào con người còn lấp đầy bầu khí quyển bằng khí thải nhiên liệu hóa thạch, nắng nóng sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn. Những người dễ bị tổn thương sẽ tiếp tục tử vong trong khi chi phí sinh hoạt để chống chịu nắng nóng tăng lên.

Ông Karina Izquierdo, Cố vấn đô thị cho khu vực Mỹ Latinh và Caribe tại Trung tâm Khí hậu Hội chữ thập đỏ cho rằng, cùng với việc giảm lượng khí thải, chính phủ và các thành phố cần thực hiện các bước để có thể tăng sức chống chịu cho cộng đồng trước tình trạng nhiệt độ ngày càng tăng cao.

Các nghiên cứu y khoa cho thấy, nhiệt độ cực cao làm tăng tỷ lệ mắc các bệnh về tim mạch, hô hấp và thận, đồng thời đe dọa đến cộng đồng và cơ sở chăm sóc sức khỏe. Sóng nhiệt là dạng thời tiết cực đoan nguy hiểm nhất và có thể là kẻ giết người thầm lặng, khiến con người tử vong bất chọt ngay tại chính ngôi nhà của mình hay nơi làm việc. Người bị sốc nhiệt thì cơ thể không thể tự làm mát và nhiệt độ tiếp tục tăng đến mức chết người.

Khánh Ly