Ủng hộ chủ trương để Luật Đất đai và 3 luật khác sớm đi vào cuộc sống tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội
(TN&MT) - Sáng 20/6, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 7, các đại biểu Quốc hội tiến hành thảo luận tại Tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Các tổ chức tín dụng.
Ủng hộ chủ trương để các luật trên sớm đi vào cuộc sống
Tham gia thảo luận tại Tổ 6 (bao gồm các đoàn Đại biểu Quốc hội: Đồng Nai, Sóc Trăng, Hà Giang), các đại biểu Quốc hội đều thống nhất cho rằng, Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản đã thể chế hóa nhiều chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước ta, khắc phục hạn chế, vướng mắc của các luật trước đây, đồng thời, có nhiều quy định mang tính đổi mới, tiến bộ, được người dân và xã hội kỳ vọng sẽ tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới. Do đó, các đại biểu đều bày tỏ ủng hộ chủ trương để các luật trên sớm đi vào cuộc sống.
Đại biểu Lý Thị Lan – Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang cho biết, trong thười gian 1 tháng vừa qua, các địa phương đều thấy sự quyết liệt của Chính phủ trong việc triển khai lấy ý kiến về các dự thảo nghị định liên quan đến việc đẩy thời gian có hiệu lực thi hành của Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản lên sớm hơn 5 tháng, từ 1/8/2024. Điều đó cho thấy quyết tâm của Chính phủ và các địa phương để chuẩn bị các nghị định hướng dẫn liên quan đến các Luật này.
Đại biểu Lý Thị Lan bày tỏ quan điếm thống nhất cao với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, khi đã phân tích rất cụ thể về sự cần thiết, lợi ích của việc đẩy lên sớm trước 5 tháng của 3 Luật trên. Ở địa phương, nếu 3 Luật có hiệu sớm sẽ giúp tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn về đất đai hiện nay. Đặc biệt, giúp giải phóng được nguồn lực đất đai, tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, tháo gỡ khó khăn cho các dự án đầu tư, đặc biệt là các dự án đầu tư công.
Theo đại biểu, Luật Đất đai có 260 Điều thì có 97 Điều giao cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hướng dẫn, 19 nội dung giao cho địa phương. Tỉnh Hà Giang đã tham gia trực tiếp ý kiến nhiều lần vào các thông tư, nghị định và hiện đã xây dựng được 7 quy định thuộc thẩm quyền của địa phương để khi Luật có hiệu lực, địa phương sẽ ban hành để đảm bảo thực thi được đồng bộ. Trong đó, nhiều điểm mới của Luật Đất đai khi ban hành sẽ giúp địa phương tháo gỡ được nhiều vướng mắc, thực hiện được các nhiệm vụ.
Đại biểu lấy ví dụ: Đất không có giấy tờ trước ngày 1/7/2014 sẽ đươc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; đất cấp sai thẩm quyền sau 2014 sẽ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; thêm được nhiều trường hợp miễn giảm tiền sử dụng đất và đa dạng các hình thức bồi thường cho người dân khi bị thu hồi đất; chỉ được thu hồi đất khi đã bàn giao nhà ở tái định cư; bổ sung các khoản hỗ trợ cho người dân khi bị thu hồi đất; tiền thuế đất hàng năm được áp dụng ổn định cho chu kỳ 5 năm; đặc biệt, cho phép người không trực tiếp sản xuất nông nghiệp, doanh nghiệp được nhận chuyển quyền sử dụng đất trồng lúa; được thỏa thuận quyền nhận sử dụng đất để làm nhà ở thương mại… Những nội dung này rất có lợi cho người dân.
Tham gia thảo luận, đại biểu Trịnh Xuân An - Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho rằng, cơ quan chủ trì soạn thảo các Dự án Luật đã rất khẩn trương, trách nhiệm trong việc chuẩn bị hồ sơ để các Luật có thể có hiệu lực sớm hơn 5 tháng. Đại biểu đồng tình với quan điểm đề xuất của Chính phủ đã nêu, đồng thời đề nghị rất cần tăng cường công tác truyền thông để nhân dân và cử tri hiểu được mục đích của việc sửa Luật. Để nhân dân thấy đây là việc làm tốt cho xã hội, cho đất nước, giúp tháo gỡ nhanh những khó khăn, vướng mắc tại địa phương.
Đại biểu Phạm Thúy Chinh – Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang cho rằng, việc Quốc hội xem xét cho hiệu lực sớm hơn đối với Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản là điều rất đặc biệt. Vì từ trước đến nay, chúng ta chỉ xem xét kéo dài hiệu lực thực hiện chứ chưa bao giờ xem xét cho các Luật có hiệu lực sớm hơn. Đây đều là các Luật rất quan trọng, có nhiều điểm mới, tác động trực tiếp tới hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống nhân dân. Việc đưa ra Quốc hội xem xét điều chỉnh thời gian có hiệu lực của 3 Luật này cho thấy quyết tâm rất lớn của Chính phủ, các Bộ ngành liên quan.
Theo đại biểu Phạm Thúy Chinh, nhiều quy định của Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản, đặc biệt là khối lượng các văn bản mà Chính phủ phải quy định chi tiết đối với Luật Đất đai là lớn, tới 97 Điều. Tuy nhiên, theo báo cáo của Chính phủ, quy trình, các bước để xây dựng các văn bản dưới luật đã được triển khai theo đúng quy định của Luật Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật. Chính phủ cũng cam kết, đảm bảo về chất lượng, cũng như giải trình rất rõ về các nội dung đại biểu Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội quan tâm. Đại biểu cho rằng, đây là nỗ lực rất lớn của Chính phủ, cơ quan soạn thảo mà Quốc hội phải ghi nhận. Đại biểu đề nghị cần lưu ý đánh giá đầy đủ các rủi ro, những yếu tố có tác động bất lợi khi triển khai sớm các Luật. Bởi khi đánh giá đầy đủ các khó khăn, rủi ro thì sẽ có giải pháp, nhiệm vụ đi theo phù hợp.
Đảm bảo tiến độ xây dựng các văn bản hướng dẫn thi hành
Phát biểu thảo luận tại Tổ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cho biết, Luật Đất đai 2024 trải qua 4 kỳ họp và cũng là luật được lấy ý kiến nhân dân rộng rãi sau Hiến pháp với 12 triệu lượt ý kiến đóng góp của nhân dân. Bốn kỳ họp chúng ta bàn rất kỹ, với tinh thần là ít hướng dẫn, cái gì giao được thì giao ngay, đồng thời tập trung giải quyết những vướng mắc, tồn đọng trong thực tế. Theo Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn chỉ đạo cơ quan soạn thảo vừa xây dựng luật, vừa xây dựng cả nghị định, thông tư hướng dẫn, đảm bảo sự đồng bộ giữa luật và các văn bản quy định, hướng dẫn chi tiết.
Đến nay, Luật Đất đai 2024 là luật được Quốc hội cân nhắc rất kỹ lưỡng khi thông qua, đây là một bộ luật đáp ứng được mong mỏi của người dân, doanh nghiệp. Từ thời điểm luật được thông qua đến nay, người dân, doanh nghiệp, cộng đồng, các địa phương… đều rất mong muốn luật có hiệu lực sớm.
Theo Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh, vì trong Luật Đất đai có rất nhiều chính sách có lợi cho người dân, doanh nghiệp, khơi dậy nguồn lực đất đai để phục vụ phát triển của đất nước. Ví dụ như chính sách về bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho người dân bị thu hồi đất, trong đó đưa ra những quy định đầy đủ, cụ thể với tinh thần thực hiện chỉ đạo tại Nghị quyết 18 của Trung ương là “nơi ở mới phải bằng, hoặc hơn nơi ở cũ”. Theo đó, Luật đã cụ thể hoá các tiêu chí cụ thể như tái định cư ở đô thị thì phải đạt tiêu chí của đô thị, tái định cư ở nông thôn phải đạt tiêu chí của nông thôn mới, nơi tái định cư phải đầy đủ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội…
Hoặc như chính sách đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số, thu hồi đất nông lâm trường, giải quyết những vấn đề đang vướng mắc, bức xúc… Nếu Luật đất đai có hiệu lực sớm sẽ sớm tập trung giải quyết vấn đề này. Ví dụ như chúng ta thu hồi đất đai để phục vụ lợi ích quốc gia công cộng, khơi dậy nguồn lực phát triển; rồi chính sách tích tụ đất đai phát triển nông nghiệp; chính sách giá đất, tài chính đất đai; rồi vấn đề quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai…
Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản thì được Quốc hội thông qua vào tháng 10/2023. Thông thường những luật được thông qua vào tháng 10/2023 thì thường có hiệu lực vào 1/7/2024. Ở đây là để đảm bảo đồng bộ, đảm bảo cả ba luật có nhiều mối liên quan với nhau cùng có một thời hạn hiệu lực, nên hai Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản phải đợi Luật Đất đai. Thực tế các văn bản quy định, hướng dẫn chi tiết của hai luật này cũng đã được Bộ Xây dựng chuẩn bị sẵn sàng, kể cả trong trường hợp thời điểm có hiệu lực của hai luật là từ 1/7/2024.
Về các văn bản hướng dẫn, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, quá trình xây dựng luật, cơ quan soạn thảo đã dự thảo các Nghị định và thông tư. Đến thời điểm khi Luật Đất đai có hiệu lực thì Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan với yêu cầu bắt tay vào làm việc ngay. Theo Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh, đến thời điểm này, các Nghị định đã được tiến hành lấy ý kiến các thành viên chính phủ đã xong về mặt chính sách cơ bản, giờ chỉ còn xử lý về mặt kỹ thuật. Có nhiều Nghị định đã tiến hành lấy ý kiến các thành viên Chính phủ lần thứ 2. Đồng chí Phó Thủ tướng Chính phủ cũng đã họp trực tiếp với các địa phương về các văn bản hướng dẫn của địa phương. Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ cũng cho phép riêng về mặt thời gian thì Nghị định, Thông tư có thể dùng thủ tục rút gọn. Tức là ký xong thì có hiệu lực ngay, nhưng quy trình thì làm rất bài bản, được đánh giá tác động.
Về nội dung đánh giá tác động, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, cơ quan được giao là Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng với Bộ Xây dựng đã có các bộ hồ sơ đánh giá tác động đầy đủ, tác động tốt, hiệu quả nếu luật có hiệu lực sớm. Vì luật có hiệu lực sớm sẽ giải quyết các tồn đọng, vướng mắc. Như việc người dân đang rất mong chờ Luật có hiệu lực để được cấp giấy sử dụng đất với những thửa đất không tranh chấp, vi phạm pháp luật từ 1/7/2014 trở về trước, làm sớm ngày nào, người dân được hưởng lợi ngày đó. Hay có nhiều địa phương xin thí điểm việc phân cấp phân quyền, chuyển đất lúa, đất rừng từ 10ha phải trình lên Chính phủ còn giờ phân cấp cho địa phương, thủ tục hành chính được rút ngắn và trong thẩm quyền cho địa phương. Như vậy thu hút, giải quyết các dự án đầu tư và khơi dậy được nguồn lực đất đai.
Về phía địa phương, theo Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh, khi Luật có hiệu lực sớm, địa phương song song triển khai các hướng dẫn của địa phương, nhưng vẫn mang tính kế thừa nhiều. Như bồi thường, hỗ trợ tái định cư là các vấn đề này đang làm và chỉ cập nhật. Các hướng dẫn của địa phương không mang tính đánh giá tác động lớn. Hiện, Chính phủ đang chỉ đạo các địa phương và thực hiện song song đồng hành cùng các dự thảo nghị định hướng dẫn. Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nhận thấy các địa phương đang sẵn sàng.
Ngoài ra, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết thêm, hiện nay cơ quan soạn thảo đã và đang tiếp tục phối hợp với các cơ quan như Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Ngoại giao, các bộ, ngành để tổ chức trong công tác tuyên truyền, phổ biến luật cho các tầng lớp nhân dân, doanh nghiệp, kiều bào người Việt Nam ở nước ngoài nắm và hiểu rõ hơn về những điểm mới của Luật.
Phát biểu tại phiên họp, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội, Bí thư tỉnh uỷ Sóc Trăng Lâm Văn Mẫn cho biết, để tháo gỡ các điểm nghẽn, bất cập, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng… Quốc hội rất đồng tình, đồng thuận với Chính phủ để đưa các Luật này sớm đi vào cuộc sống. Cụ thể, xin ý kiến Quốc hội để từ 1/8/2024, các Luật này có hiệu lực. Thực hiện việc này, mấy ngày qua, các cơ quan của Chính phủ và địa phương đã tổ chức nhiều hội nghị trực tuyến và trực tiếp để đóng góp ý kiến, hoàn chính các quy định hướng dẫn có liên quan.
Theo Bí thư Lâm Văn Mẫn, vừa qua các cơ quan của Quốc Hội, Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương đã phối hợp chặt chẽ với mong muốn Luật sớm đi vào cuộc sống, khơi thông các nguồn lực của Quốc gia về đất đai, nhà ở, thị trường bất động sản để phát triển kinh tế, xã hội.