Đổi mới, đầu tư để đào tạo nhân tài người dân tộc thiểu số

Chú trọng đến nhân tài người dân tộc thiểu số để hội nhập

Đại biểu Trương Xuân Cừ - TP Hà Nội cho rằng, theo Kết luận số 65 ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị về công tác dân tộc trong tình hình mới đã khẳng định nâng cao chất lượng và mở rộng hệ thống các trường phổ thông dân tộc nội trú và bán trú là hết sức cần thiết. Theo đó, mục tiêu của Đảng ta trong giáo dục là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài và trong suốt thời gian kể từ sau Cách mạng Tháng 8, đất nước làm rất tốt, đặc biệt là đối với hệ thống giáo dục vùng dân tộc, vùng cao là có nhiều chính sách của Đảng và đã coi giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu thông qua các hệ thống trường chuyên biệt, các trường phổ thông dân tộc nội trú và bán trú.

Tuy nhiên, đại biểu nhận thấy rằng vấn đề bồi dưỡng nhân tài đối với hệ thống các trường dân tộc nội trú và đối với học sinh dân tộc nội trú còn đang băn khoăn. Theo đại biểu Cừ, chúng ta biết rằng hệ thống các trường chuyên của chúng ta hiện nay trên toàn quốc và ở các trường đại học, tỷ lệ người dân tộc thiểu số học ở đây rất ít, rất thấp, nếu không có những trường riêng thì chắc chắn là khó. Cho nên, đại kiến nghị để chúng ta nghiên cứu, xem xét.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị là các trường phổ thông dân tộc nội trú cấp huyện hiện nay chỉ đào tạo trung học phổ thông, nếu đào tạo cả cấp 2 là hơi lãng phí, bởi vì chúng ta đã phổ cập giáo dục trung học cơ sở rồi. Đại biểu Cừ cho rằng các em đại trà thì cứ đưa về các trường phổ thông nội trú cấp huyện và các trường bán trú cấp xã là dành cho tiểu học và trung học cơ sở. Có một hệ thống từ xã trở lên, từ các cụm trường trở lên thì chắc chắn trường chuyên học sinh nội trú cũng sẽ chọn được những em có tố chất, có năng khiếu để hội nhập.

“Tôi luôn luôn suy nghĩ nếu như cả nước chúng ta hội nhập quốc tế thì đồng bào dân tộc thiểu số cố gắng hội nhập quốc gia cũng đã rất tốt, phải khẳng định như thế, phải bắt đầu từ giáo dục.” - đại biểu Cừ phát biểu.

Trong đầu tư, đại biểu cho rằng, những em học sinh có năng khiếu thật sự, bằng ngân sách có thể hợp đồng đào tạo với các trường đại học. Ví dụ, các trường chuyên của Đại học Quốc gia, trường chuyên của Đại học Sư phạm Hà Nội 1 và tất cả các trường chuyên khác. Theo đại biểu Cừ, chúng ta lâu nay vẫn có cử tuyển, vẫn có những hình thức khác bằng ngân sách đi học, “bây giờ theo tôi chú trọng đến nhân tài người dân tộc thiểu số mới hội nhập được, mới kịp được”. - đại biểu đoàn Hà Nội nhấn mạnh.

Đại biểu cũng đề nghị chúng ta nghiên cứu hội nhập quốc tế ở các tỉnh biên giới. Nếu chúng ta không được đào tạo những người có trình độ để chúng ta hội nhập thì chắc chắn khó. Đồng thời mong muốn bằng vốn ngân sách sẽ cử những em học sinh dân tộc thiểu số xuất sắc sang học các nước có biên giới với các tỉnh. “Tôi muốn đi vào chiều sâu, dành nguồn ngân sách đầu tư chính đáng để đào tạo những người dân tộc có năng khiếu, có tố chất để chúng ta có cơ hội để hội nhập quốc gia.” - đại biểu Trương Xuân Cừ nói.

Bổ sung ngân sách đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo

Đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh - Lào Cai đánh giá, công tác giáo dục, đào tạo học sinh, sinh viên, người lao động tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, đã ban hành và thực hiện nhiều chính sách về đào tạo, trong đó có Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Chương trình đã tác động tích cực tới đời sống của Nhân dân, đồng bào các dân tộc, đặc biệt là các tỉnh vùng cao biên giới.

Tuy nhiên, đại biểu Lan Anh chỉ ra rằng, từ thực tiễn triển khai thực hiện chương trình mục tiêu vẫn còn một số vướng mắc như: Hiện nay các trường trung cấp, cao đẳng, trung tâm kỹ thuật tổng hợp hướng nghiệp, dạy nghề và giáo dục thường xuyên, trung tâm giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên của huyện tại các tỉnh thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có chức năng tổ chức đào tạo trình độ cao đẳng, trình độ trung cấp, trình độ sơ cấp và đào tạo thường xuyên theo quy định.

Theo đại biểu, số người học tại các cơ sở này có đến 80% học sinh, sinh viên là người dân tộc thiểu số, việc học tại các cơ sở giáo dục của tỉnh giúp các em đi lại thuận tiện, giảm bớt gánh nặng về kinh tế khi chính những học sinh, sinh viên này đều thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, như vậy sẽ giúp giảm tỷ lệ bỏ học, thực hiện phân luồng học sinh sau THCS có hiệu quả mà vẫn đảm bảo nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp cho lao động tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Bên cạnh đó, chính những sinh viên này là nguồn lực tại chỗ rất quan trọng, góp phần rất lớn cho việc phát triển kinh tế của địa phương. Tuy nhiên, hiện nay các cơ sở giáo dục nghề nghiệp tại các địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi còn rất thiếu cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo, ngân sách địa phương còn khó khăn hầu hết đều nhận từ trung ương nên nguồn đầu tư cho giáo dục và đào tạo còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu. Trong khi các cơ sở giáo dục này còn là đối tượng thực hiện tiểu dự án 3 của dự án 5 thuộc chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhưng chỉ vì địa điểm của các cơ sở đào tạo này không thuộc địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số nên cũng không thuộc đối tượng thụ hưởng các chính sách của chương trình.

Do vậy, đại biểu mong muốn Chính phủ bổ sung đối tượng này vào danh mục tạo điều kiện để địa phương thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ của chương trình.

Khương Trung - Thanh Tùng