Triển lãm 1.001 con rùa biển hướng tới kêu gọi bảo tồn loài rùa biển

Rùa biển là một trong những loài sinh vật quan trọng trong hệ sinh thái biển, đóng vai trò hỗ trợ duy trì thảm bỏ biển và rạn san hô, qua đó mang lại lợi ích cho các loài có giá trị thương mại như tôm, tôm hùm và cá ngừ. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, đo tác động của con người và ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu, rùa biển đang đối mặt với sự suy giảm số lượng lớn với nguy cơ tuyệt chủng lên tới 90%.

Trên thế giới hiện ghi nhận 7 loài rùa biển, trong đó Việt Nam có 5 loài, đều được xếp vào nhóm động vật quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng trên phạm vi toàn cầu và đang được sự quan tâm đặc biệt của nhiều quốc gia trên thế giới.

Bảo tồn rùa biển, do đó, cũng là một chương trình trong trọng tâm hoạt động của IUCN. Từ năm 2014 đến nay, IUCN đã tổ chức các chương trình tình nguyện viên bảo tồn rùa biển tại các Vườn Quốc gia, Khu bảo tồn. Chương trình đầu tiên được tổ chức tại Côn Đảo, sau đó mở rộng ra các Vườn Quốc gia khác như Vườn Quốc gia Núi Chúa, Khu bảo tồn biển Hòn Cau. Đến nay, chương trình đã thực hiện được 10 năm.

Trở về sau 12 ngày đêm trực tiếp tham gia công tác cứu hộ, bảo tồn rùa biển tại Côn Đảo, Nghệ sĩ điêu khắc Cao Thanh Thà đã ấp ủ thực hiện một dự án nghệ thuật với sự đồng hành IUCN, hướng tới truyền thông bảo tồn rùa biển và môi trường biển.

Chia sẻ tại lễ khai mạc Triển lãm nghệ thuật sắp đặt “Phiêu”, nghệ sĩ Cao Thanh Thà cho biết :“Phiêu” là dự án trưng bày 1.001 con rùa biển làm bằng gốm. Dự án này được ấp ủ thực hiện trong hơn 2 tháng sau khi chị trở về từ chương trình tình nguyện viên bảo tồn rùa biển của tổ chức IUCN tại Côn Đảo.

Thông qua triển lãm, nghệ sĩ Cao Thanh Thà muốn công chúng hiểu hơn về cuộc phiêu lưu của rùa biển từ khi sinh ra đến khi được hòa mình vào đại dương.

“Trong 1.001 con rùa được trưng bày tại triển lãm, có 1.000 cá thể là rùa nhỏ mới được sinh ra và chỉ có 1 cá thể là rùa trưởng thành. Điểm đặc biệt của dự án này vừa nằm ở số lượng, vừa ở chất liệu và tạo hình. Ở đây, tôi sử dụng vật liệu gốm thân thiện môi trường và sử dụng ngôn ngữ điêu khắc để mô tả. Trong 1.001 con rùa này, không có còn nào giống con nào, đây cũng là thông điệp tôi muốn nhắn gửi về sự đa dạng và đặc điểm riêng của các con rùa”, nghệ sĩ Cao Thanh Thà cho biết.

Nói về con số 1.001 con rùa trong triển lãm, nữ nghệ sĩ giải thích việc lựa chọn con số 1.001 là do tỷ lệ sống ngoài tự nhiên của loài rùa biển là 1/1.000. Cụ thể, trong 1.200 quả trứng chỉ nở ra được 1.000 con rùa con và trong số 1.000 con rùa đó chỉ có 1 con duy nhất sống sót được đến tuổi trưởng thành.

Bởi vậy, thông qua con số 1.001, nghệ sĩ Cao Thanh Thà muốn nâng cao nhận thức của cộng đồng về các đặc tính của loài rùa biển, về nguy cơ tuyệt chủng của rùa biển, qua đó kêu gọi mọi người chung tay bảo vệ loài sinh vật này, cũng như môi trường biển nói chung.

Đáng chú ý, dự án “Phiêu” của nghệ sĩ Cao Thanh Thà còn có sự tham dự của nhiều tình nguyện viên, đến từ nhiều nơi trên cả nước, bao gồm cả trẻ em. Chia sẻ thêm về việc này, nữ nghệ sĩ cho biết chị muốn thông qua cộng đồng, lan truyền thông điệp xa hơn về bảo tồn rùa biển. Ngoài ra, việc mời trẻ em tham gia trải nghiệm vẽ gốm, vẽ rùa biển cũng giúp các em hứng thú hơn và hiểu hơn về loài rùa biển.

Cũng tại buổi khai mạc triển lãm “Phiêu”, bà Bùi Thị Thu Hiền, phụ trách Chương trình biển và vùng bờ của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN) tại Việt Nam, kỳ vọng thông qua các triển lãm và hoạt động nghệ thuật, công chúng sẽ dễ dàng tiếp cận và hiểu hơn về rùa biển, cũng như tầm quan trọng của các nỗ lực bảo vệ môi trường biển và bảo tồn đa dạng sinh học.

Nói về các chương trình bảo tồn rùa biển của IUCN, bà Bùi Thị Thu Hiền cho biết rùa biển gặp rất nhiều mối đe doạ trong vòng đời sinh sống. Theo đó, để bảo tồn loài sinh vật này, một việc mà con người có thể làm là không can thiệp vào môi trường sống của chúng.

Trong khuôn khổ các chương trình tình nguyện viên bảo tồn rùa biển, IUCN mong muốn nâng cao nhận thức của cộng đồng, bắt đầu từ các tình nguyện viên.

“Mỗi tình nguyện viên sau đó sẽ trở thành đại sứ rùa biển, thông qua các bạn này, cộng đồng xung quanh sẽ hiểu hơn về bảo tồn. Ngoài ra, chũng tôi cũng hỗ trợ kiểm lâm thực hiện công tác bảo tồn, đặc biệt là trong thời gian rùa biển lên bờ đẻ trứng. Về công tác bảo tồn, đây là nỗ lựccần sự chung tay của toàn bộ xã hội, không phải chỉ các nhà bảo tồn hoặc vườn quốc gia”, bà Bùi Thị Thu Hiền chia sẻ.

“Phiêu” đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam có một triển lãm nghệ thuật với con số kỷ lục 1001 rùa biển bằng gốm. Triển lãm gồm cụm nghệ thuật sắp đặt với các tên gọi: “Đại dương tươi đẹp - Không gian thực tại - Tương lai”, “Dòng hải lưu”, “Xoáy ngầm”, “Bình minh - Hoàng hôn - Bóng đêm”, “Trở về”. Mỗi tác phẩm nghệ thuật là một lời nhắc nhở về trách nhiệm của chúng ta đối với hành tinh và những loài sinh vật sống trên đó.

Một số hình ảnh tại triển lãm:

Minh Hạnh