Trình bổ sung chính sách đặc thù cho Nghệ An phát triển nhanh và bền vững

Đề xuất 4 chính sách mới phù hợp thực tiễn phát triển của tỉnh Nghệ An

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, việc xây dựng một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18.7.2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 nhằm phát huy mọi tiềm năng, lợi thế để phát triển tỉnh Nghệ An nhanh và bền vững, phấn đấu xây dựng Nghệ An trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước, kinh tế phát triển nhanh và bền vững, mang đậm bản sắc văn hoá Việt Nam và xứ Nghệ; là trung tâm của khu vực Bắc Trung Bộ về thương mại, logistics, y tế, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, công nghiệp và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; có hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, có khả năng ứng phó và thích ứng có hiệu quả với thiên tai, biến đổi khí hậu; phát triển thành phố Vinh trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa của cả vùng Bắc Trung Bộ; đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân không ngừng được nâng cao; giá trị hệ sinh thái rừng, biển, đảo, văn hoá, lịch sử và truyền thống, nhất là văn hoá xứ Nghệ được bảo tồn và phát huy; quốc phòng, an ninh và chủ quyền biên giới, biển, đảo được bảo đảm vững chắc; tổ chức đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân và niềm tin của Nhân dân đối với Đảng và Nhà nước được tăng cường.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu rõ, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định 4 nhóm lĩnh vực với 14 chính sách, gồm: quản lý tài chính - ngân sách nhà nước (4 chính sách); quản lý đầu tư (6 chính sách); quản lý đô thị, tài nguyên rừng (2 chính sách); tổ chức bộ máy và biên chế (2 chính sách).

Bên cạnh các chính sách tương tự đã được Quốc hội cho phép áp dụng tại các địa phương khác, Chính phủ đề xuất 4 chính sách mới phù hợp thực tiễn phát triển của tỉnh.

Trong đó, chính sách 1 cho phép tỉnh Nghệ An khi xác định số bổ sung cân đối từ ngân sách trung ương cho ngân sách địa phương không tính đối với nguồn thu thuế từ các cơ sở sản xuất thủy điện, nguồn thu nội địa từ hoạt động khai thác khoáng sản (không bao gồm thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp) trên địa bàn miền Tây Nghệ An (khoản 3 điều 3 dự thảo Nghị quyết).

Chính sách này nhằm giúp tỉnh Nghệ An bổ sung nguồn lực để bố trí đầu tư hạ tầng bù đắp lại các ảnh hưởng cũng như thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa bàn các huyện khu vực này trong bối cảnh tỉnh đang xây dựng các chương trình đề án phát triển miền Tây Nghệ An, là địa bàn đặc biệt quan trọng về chính trị, quốc phòng an ninh để thực hiện theo định hướng tại Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Chính sách 2 cho phép Nghệ An giữ lại và sử dụng nguồn kinh phí trồng rừng thay thế khi chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác (khoản 2 điều 5 dự thảo Nghị quyết). Chính sách này nhằm thực hiện biện pháp lâm sinh khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên có trồng bổ sung hoặc khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên thay thế cho biện pháp trồng mới rừng là hiệu quả, diện tích rừng thay thế sẽ đảm bảo diễn thế tự nhiên của rừng, cũng như các giá trị về đa dạng sinh học của rừng.

Chính sách này cho phép tỉnh Nghệ An sử dụng nguồn kinh phí trồng rừng thay thế trong trường hợp không bố trí được quỹ đất để trồng rừng thay thế, khắc phục hạn chế về quỹ đất trống của tỉnh không đủ tiêu chí, điều kiện để thực hiện trồng rừng thay thế.

Chính sách 3 cho phép tỉnh Nghệ An được phân bổ thêm 50% số vốn đầu tư công nguồn ngân sách trung ương (NSTW) bổ sung có mục tiêu cho địa phương theo nguyên tắc, tiêu chí và định mức quy định tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2026-2030 (khoản 4 điều 3 Dự thảo Nghị quyết). Chính sách hỗ trợ tỉnh Nghệ An có thêm nguồn lực để thực hiện các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trọng điểm của địa phương và địa bàn miền Tây Nghệ An; từng bước đạt được các mục tiêu mà Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đề ra.

Chính sách 4 cho phép Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An có không quá 5 Phó Chủ tịch (khoản 1 điều 6 Dự thảo Nghị quyết). Với đặc thù là địa phương có địa bàn vùng miền núi rộng lớn (trên 83% diện tích toàn tỉnh), địa hình chia cắt, hiểm trở nên cần bổ sung thêm 1 Phó Chủ tịch để phụ trách chuyên về địa bàn vùng miền núi nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn của công việc, góp phần tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo nhằm phát triển kinh tế - xã hội miền Tây Nghệ An theo định hướng tại Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị. Chính phủ đề nghị Đảng đoàn Quốc hội báo cáo cơ quan có thẩm quyền về nội dung này.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh, đây là các chính sách phù hợp với điều kiện thực tiễn của Nghệ An, nhằm thu hút, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực từ mọi thành phần kinh tế cho phát triển, nhất là phát triển hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội và những vùng, ngành, lĩnh vực kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, góp phần phát huy cao nhất tiềm năng, thế mạnh, phát triển tỉnh Nghệ An toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm.

Cần quy định rõ trách nhiệm cơ quan có thẩm quyền trong quyết định thu hồi đất

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh nêu rõ, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định đối với dự thảo Nghị quyết là cần thiết, có căn cứ chính trị, căn cứ pháp lý và đúng thẩm quyền.

Về nhóm chính sách tương tự đã được áp dụng tại các địa phương khác hoặc tương tự nhưng có điều chỉnh, bổ sung để phù hợp với tình hình thực tiễn tại Nghệ An, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cơ bản nhất trí với những chính sách Chính phủ trình.

Về cơ chế chính sách khai thác, phát triển quỹ đất đô thị (Khoản 1 Điều 5), Ủy ban Tài chính - Ngân sách cơ bản nhất trí với dự thảo chính sách nhằm khắc phục một số hạn chế trong khai thác lợi thế chênh lệch địa tô từ các dự án đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông, góp phần tăng thêm nguồn lực cho NSNN; đồng thời, tạo sự chủ động, linh hoạt cho địa phương trong thu hồi đất để khai thác, phát huy hiệu quả sử dụng đất sau khi đầu tư các tuyến đường giao thông đô thị.

Bên cạnh đó, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng đề nghị cần quy định rõ trách nhiệm cơ quan có thẩm quyền trong việc quyết định việc thu hồi, bảo đảm tính công khai, minh bạch, tránh trục lợi chính sách.

+ Cũng trong ngày 31/5, Quốc hội họp về Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021-2030.

Khương Trung - Thanh Tùng