Ứng phó với nắng nóng: Cần nghiên cứu thêm về tác động của thay đổi nhiệt
(TN&MT) - Đó là nhận định của World Weather Attribution (WWA) - tổ chức chuyên đánh giá vai trò của biến đổi khí hậu đối với mô hình thời tiết cực đoan trên thế giới trong một báo cáo vừa công bố.
Nguy cơ xảy ra nắng nóng ở Châu Á tăng gấp 45 lần
Theo WWA, tình trạng nắng nóng gay gắt như đợt cuối tháng 4 vừa qua ở châu Á và Trung Đông có nguy cơ xảy ra cao gấp 45 lần do tác động của biến đổi khí hậu mà con người gây ra.
Nhiệt độ gia tăng được cảm nhận trên khắp các khu vực rộng lớn của châu Á, từ Gaza ở phía Tây đến Philippines ở phía Đông Nam, với nhiều vùng của châu lục này trải qua nhiệt độ trên 40 độ C trong nhiều ngày liên tiếp.
Nghiên cứu đã sử dụng các mô hình khí hậu được thiết lập để xác định liệu biến đổi khí hậu do con người gây ra có góp phần dẫn tới các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt trên khắp thế giới hay không. Kết quả cho thấy, nắng nóng nghiêm trọng ở Philippines dường như sẽ không thể xảy ra nếu không có biến đổi khí hậu do việc đốt nhiên liệu hóa thạch trong suốt nhiều thập kỷ qua.
Theo các nhà khoa học, biến đổi khí hậu tại các quốc gia như Palestine và Israel khiến sóng nhiệt có khả năng xảy ra cao gấp 5 lần so với thời kỳ tiền công nghiệp và nóng hơn 1,7 độ C.
Tại Nam Á, nắng nóng bất thường có khả năng xảy ra cao gấp 45 lần và đẩy nhiệt độ tăng cao hơn 0,85 độ C do biến đổi khí hậu.
Ông Friederike Otto, nhà khoa học khí hậu của Đại học Imperial ở London (Anh), tác giả nghiên cứu cho biết, khi nhiệt độ tháng 4 tăng cao ở châu Á, nhiều người dân đã phải đương đầu với nắng nóng và thậm chí thiệt mạng. “Nếu con người tiếp tục đốt nhiên liệu hóa thạch, khí hậu sẽ tiếp tục ấm lên và những người dễ bị tổn thương sẽ tiếp tục thiệt mạng”, ông Otto cảnh báo.
Nghiên cứu chỉ rõ, cũng trong tháng 4 vừa qua, ít nhất 28 trường hợp tử vong liên quan đến sốc nhiệt đã được báo cáo ở Bangladesh, 5 trường hợp ở Ấn Độ và 3 trường hợp ở Gaza. Thái Lan và Philippines ghi nhận sự gia tăng số ca tử vong do nắng nóng trong năm nay, trong khi nhiều ca tử vong khác liên quan đến nhiệt có thể đã xảy ra mà không được báo cáo.
Trong tháng trước, Myanmar, Lào và Việt Nam đã phá kỷ lục về ngày có nhiệt độ cao nhất, trong khi Philippines trải qua đêm nóng nhất từ trước đến nay. Trong khi đó, Ấn Độ ghi nhận nhiệt độ có lúc lên tới 46 độ C. Đây là tháng 4 nóng nhất trên toàn cầu từng được ghi nhận và là tháng thứ 11 liên tiếp phá kỷ lục về tháng có nhiệt độ cao nhất.
Nguyên nhân do biến đổi khí hậu
Các chuyên gia khí hậu cho biết, tình trạng nắng nóng cực độ ở Nam Á trước mùa gió mùa đang trở nên thường xuyên hơn và nhiệt độ khắc nghiệt hiện tại trong khu vực nóng hơn khoảng 0,85 độ C do biến đổi khí hậu.
Ông Aditya Valiathan Pillai, chuyên gia của tổ chức tư vấn Sustainable Futures Collaborative cho biết, xét về mặt khoa học, những phát hiện này ở mức “đáng báo động”, nhưng đối với những người đang sống trong điều kiện bấp bênh, nó có thể lên tới mức “cực kỳ nguy hiểm”.
Trong khi đó, ông Ashish Fernandes, Giám đốc điều hành công ty tư vấn Climate Risk Horizons cho rằng, nghiên cứu này cho thấy những tác động mang tính hệ thống trên phạm vi rộng của tình trạng nắng nóng do biến đổi khí hậu. “Nếu nhìn vào các chỉ số kinh tế chính hiện đang có vấn đề ở Ấn Độ, bạn sẽ thấy lạm phát lương thực, năng suất thấp, thất nghiệp… tất cả những điều này sẽ trở nên tồi tệ hơn sau mỗi đợt nắng nóng mới”, ông Fernandes nhấn mạnh.
Trước đó, theo một nghiên cứu năm 2022, nhiệt độ có thể góp phần làm mất 650 tỷ giờ lao động mỗi năm trên toàn cầu, gây thiệt hại ước tính tương đương 2.100 tỷ USD chỉ riêng trong năm 2017.
Bên cạnh đó, ông Fernandes cho rằng, nhiệt độ gia tăng hiện là một trong những rủi ro hàng đầu về sức khỏe cá nhân đối với hàng triệu người trên thế giới, đồng thời cũng là mối đe dọa tới sự phát triển kinh tế của các quốc gia.
Trước tình hình như hiện nay, các chuyên gia về khí hậu cho rằng cần nâng cao nhận thức về rủi ro nhiệt, tăng đầu tư công và tư để ứng phó với tình trạng nhiệt độ ngày càng cao, ngoài ra, cần nghiên cứu thêm về tác động của sự thay đổi nhiệt độ để ứng phó với các đợt nắng nóng trong tương lai.
Nắng nóng không chỉ là nguyên nhân gây ra số ca tử vong tăng cao tại một số quốc gia, khu vực mà nó còn có tác động lớn đến nông nghiệp, gây thiệt hại mùa màng và giảm năng suất. Nắng nóng đỉnh điểm cũng ảnh hưởng đến giáo dục, khiến các kỳ nghỉ phải kéo dài và nhiều trường học ở một số quốc gia phải đóng cửa, ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn học sinh.
Nghiên cứu của WWA cũng cho thấy, những người phải di tản trong nước, những người di cư và những người ở trong các trại tị nạn đặc biệt dễ bị tổn thương trước tình trạng nắng nóng gay gắt.