Sáng kiến mới của Liên Hợp quốc: Bảo vệ các khoáng sản quan trọng cho chuyển đổi năng lượng sạch
(TN&MT) - Liên Hợp quốc cho biết, hành động về khí hậu cần tôn trọng nhân quyền đối với người nghèo, đồng thời đưa ra sáng kiến mới nhằm bảo vệ các khoáng sản quan trọng cho quá trình chuyển đổi năng lượng sạch.
Khoáng sản cần thiết cho quá trình chuyển đổi năng lượng sạch
Tổng thư ký Liên Hợp quốc (LHQ) António Guterres vừa đưa ra sáng kiến tập trung vào việc đảm bảo sự công bằng, bền vững và tôn trọng nhân quyền trong toàn bộ quá trình tìm nguồn cung ứng và sử dụng các khoáng sản quan trọng cần thiết cho quá trình chuyển đổi năng lượng sạch.
Ủy ban mới thành lập về Khoáng chất chuyển đổi năng lượng quan trọng tập hợp một nhóm gồm chính phủ, tổ chức và cơ quan Liên hợp quốc đa dạng để phát triển một bộ nguyên tắc chung và tự nguyện để bảo vệ các tiêu chuẩn môi trường và xã hội nhằm đưa công lý vào quá trình chuyển đổi năng lượng.
Ủy ban mới thành lập về Khoáng chất chuyển đổi năng lượng quan trọng do Đại sứ Nam Phi Nozipho Joyce Mxakato-Diseko và Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng thuộc Ủy ban châu Âu (EC) Ditte Juul Jorgensen đồng chủ trì. Các thành viên của ủy ban gồm Úc, Botswana, Brazil, Canada, Chile, Trung Quốc, Colombia, Cộng hòa Dân chủ Congo, Ai Cập, Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản, Kazakhstan, Namibia, Nigeria, Nam Phi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ, Việt Nam, Zambia và Zimbabwe cùng với Liên minh châu Phi, Liên minh châu Âu, Liên hợp quốc và các tổ chức liên chính phủ, phi chính phủ.
Tổng thư ký LHQ António Guterres cho biết: “Một thế giới được cung cấp năng lượng tái tạo là một thế giới rất cần các khoáng sản quan trọng”.
Ông tiếp tục nhấn mạnh rằng đối với các nước đang phát triển, nhu cầu mới này mang đến cơ hội lớn để tạo việc làm mới, đa dạng hóa nền kinh tế và tăng đáng kể doanh thu, điều này đòi hỏi phải có sự quản lý hiệu quả.
Theo ông, cuộc cách mạng về năng lượng tái tạo đang diễn ra, nhưng chúng ta phải đảm bảo rằng nó được thực hiện theo cách đưa chúng ta hướng tới công lý.
Ông Guterres đã công bố kế hoạch thành lập ủy ban tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP28, được tổ chức tại Dubai vào đầu tháng 12 năm ngoái. Dự kiến, cơ quan này sẽ đưa ra các khuyến nghị ban đầu trước tuần lễ cấp cao của Đại hội đồng vào tháng 9 tới.
Nhu cầu tăng vọt
Khi tình trạng khẩn cấp về khí hậu trở nên tồi tệ hơn, nhu cầu về khoáng sản quan trọng cho công nghệ năng lượng tái tạo, như tấm pin mặt trời, tua-bin gió và xe điện (EV) ngày càng tăng cao.
Ví dụ, theo Tổ chức Thương mại và Phát triển Liên hợp quốc (UNCTAD), lithium cần thiết để sản xuất pin, thiết bị điện tử và xe điện hiệu suất cao, với nhu cầu dự kiến sẽ tăng hơn 1.500%. Nhu cầu ngày càng tăng tương tự được dự đoán đối với niken, coban và đồng.
Nhu cầu ngày càng tăng có thể là động lực lớn cho nhiều nước đang phát triển, đặc biệt là ở Châu Phi, nơi tự hào có hơn 1/5 trữ lượng thế giới về hàng chục kim loại cần thiết cho quá trình chuyển đổi năng lượng.
Ông Guterres nhấn mạnh rằng các nước đang phát triển không thể bị xếp xuống cuối chuỗi giá trị năng lượng sạch - chỉ đơn thuần là nhà cung cấp nguyên liệu thô cơ bản.
Ông nói: “Không có gì ngạc nhiên khi các nước đang phát triển giàu tài nguyên đang kêu gọi hành động khẩn cấp để đảm bảo rằng họ và cộng đồng của họ được hưởng lợi từ việc sản xuất và buôn bán các khoáng sản quan trọng cũng như con người và thiên nhiên được bảo vệ”.
Người đứng đầu LHQ đề nghị UNCTAD hỗ trợ hoàn toàn cho ban hội thẩm mới. Theo ông, công việc này cực kỳ phức tạp nhưng thế giới không thể chờ đợi được.
Nếu thế giới muốn ngừng sử dụng nhiên liệu hóa thạch, việc tất yếu là cần nguồn cung cấp khoáng sản đa dạng và phong phú để phục vụ quá trình chuyển đổi năng lượng, như năng lượng tái tạo từ gió và mặt trời. Liên hợp quốc đang nỗ lực nhằm đảm bảo các khoáng sản phục vụ quá trình chuyển đổi năng lượng sạch được quản lý một cách công bằng và bền vững. Sự thúc đẩy nỗ lực này được triển khai vào năm 2023, với mục đích xây dựng niềm tin, độ tin cậy và tính bền vững trong chuỗi cung ứng các khoáng sản này.