Đà Nẵng: Không tận thu triệt để trong khai thác khoáng sản
Hiện nay nhu cầu nguồn cung đất san lấp, đá xây dựng tại Đà Nẵng để phục vụ các công trình dự án đang rất lớn. Tuy nhiên, Đà Nẵng khẳng định không vì áp lực này mà thành phố cho gia hạn, nâng công suất các mỏ khai khoáng sản, tận thu một cách triệt để, bởi đất đá là tài nguyên không thể tái tạo lại.
Khan hiếm nguồn cung
Theo báo cáo của Sở TN&MT TP. Đà Nẵng, tính đến cuối tháng 9/2023, Đà Nẵng đang có 10 mỏ hoạt động làm khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường, trong đó có 9 mỏ đá và 1 mỏ đất, mỗi năm cung cấp 200 ngàn m3 đất san lấp và hơn 870 ngàn m3 đá xây dựng thông thường.
Tuy nhiên nhu cầu thực tế hiện nay theo quy hoạch thành phố giai đoạn 2021-2030, khối lượng đất san lấp có nhu cầu là 40.297.000m3, như vậy trung bình năm là 4.029.000m3/năm. Đối với đá xây dựng thông thường theo quy hoạch cần 17.136.000m3, trung bình cần 1.713.000m3/năm và phát sinh tại các dự án… Do vậy nhiều doanh nghiệp bày tỏ lo lắng về thực trạng thiếu nguồn cung vật liệu xây dựng thông thường thời gian đến.
Điển hình như tại dự án trọng điểm cảng Liên Chiểu, theo tính toán, đến năm 2025 sẽ thiếu hụt khoảng 1,6 triệu m3 đá, có khả năng ảnh hưởng đến tiến độ dự án.
Về giải pháp của Đà Nẵng, ông Võ Nguyên Chương, Phó Giám đốc Sở TN&MT TP. Đà Nẵng cho biết, để đảm bảo nguồn cung khoáng sản cho các công trình, dự án đầu tư công là nâng cấp, gia hạn các mỏ còn trữ lượng, đồng thời đấu giá quyền khai thác các mỏ nằm trong quy hoạch, cấp phép để điều phối khối lượng đất đá dư thừa tại các dự án.
Tuy nhiên, đất, đá là nguồn tài nguyên không thể tái tạo, không thể khai thác tận thu để phải trả giá trong tương lai. Vì thế, khi đề xuất nâng cấp các mỏ đang còn trữ lượng nhưng đã hết thời hạn khai thác phải đánh giá thận trọng những tác động cả hiện tại và tương lai, tính toán, xác định được chính xác nhu cầu trong từng thời điểm.
“Đơn vị rất cân nhắc việc phân cấp ủy quyền bởi đây là vấn đề không mang tính chất diện rộng trên địa bàn thành phố và khoáng sản là loại tài nguyên không thể phục hồi. Quan điểm của chúng tôi là không thể bằng mọi giá tận thu một cách triệt để, bởi một khi tận thu thì không thể tái tạo lại” - ông Chương cho biết.
Lo Hòa Vang không còn núi đồi
Đồng quan điểm, ông Lê Quang Nam, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, quan điểm ngành TN&MT cũng như địa phương là khai thác khoáng sản – loại vật liệu xây dựng không tái tạo được, vì vậy chỉ cho phép, tính toán khai thác trên cơ sở quy hoạch, cân đối được về nhu cầu thực tế.
Địa phương đã có bài học kinh nghiệm vào năm 2013, khi cho phép tổ chức khai thác hàng loạt thì hậu quả để lại hiện trường nham nhở, tạo những lỗ hổng sâu đến nay địa phương không thể sử dụng, sản xuất được. Địa phương có 20 mỏ mà đã có 8-9 mỏ bỏ hoang do không khắc phục được, chủ yếu ở huyện Hòa Vang.
“Hơn nữa, năm 2013, Chính phủ ban hành Nghị quyết 60 cho phép được khai thác trong quy định nâng công suất không quá 50%. Bây giờ Sở TN&MT trình lên văn bản trong 7 doanh nghiệp thì mỗi doanh nghiệp nâng ít nhất trên 100%, cao nhất là 400%. Nếu cho phép theo yêu cầu, 15 năm nữa, Hòa Vang không còn núi đồi.
Tài nguyên khoáng sản Đà Nẵng rất ít so với các địa phương lân cận. Chúng ta đang tập trung về phát triển tín chỉ carbon, nếu như tiếp tục cho khai thác theo mong muốn của chủ đầu tư, đơn vị thi công thì rõ ràng chúng ta không đạt được đô thị xanh cũng như phát triển bền vững”, ông Nam lưu ý.
Trước thực trạng này, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng đề nghị UBND thành phố báo cáo về nguồn nguyên liệu, mỏ khoáng sản trên địa bàn thành phố để tiếp tục thảo luận, đưa ra chủ trương đảm bảo công tác quản lý và khai thác, sử dụng nguồn vật liệu phục vụ các công trình dự án trọng điểm.
Nghiên cứu dùng xà bần làm vật liệu san lấp
Bí thư Huyện ủy Hòa Vang Tô Văn Hùng cho hay TP Đà Nẵng có một nguồn san lấp rất lớn mà chưa tận dụng là xà bần. Qua nghiên cứu bình quân một ngày trên địa bàn phát sinh 900 tấn. Vì vậy, cần có giải pháp nghiên cứu, tận dụng nguồn vật liệu này trong tương lai để giảm bớt đất san lấp.