Madagascar thích nghi với thực tế mới về biến đổi khí hậu

Trao đổi với UN News, ông Issa Sanogo đã chia sẻ về những tiến bộ mà Madagascar và người dân của đất nước này đã đạt được trong việc ứng phó với khủng hoảng khí hậu.

Cơ hội mới

Gần đây, ông gặp một nữ nông dân ở thị trấn nhỏ Betroka, vùng Anosy, một trong những khu vực ở miền Nam Madagascar đang phải đối mặt với tình trạng khẩn cấp nhân đạo do hạn hán. Đó là một nơi đầy thử thách trong thời kỳ tốt đẹp nhất sau nhiều năm kém phát triển và bất an.

Người phụ nữ này đã theo học tại một trường nông nghiệp dưới sự hỗ trợ của Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) và AMC, một tổ chức phi chính phủ địa phương, sau đó cô ấy cam kết thử những phương pháp mới để trồng cây chủ lực - cây sắn. Thời tiết ngày càng khô hạn và khắc nghiệt nên gần đây, mỗi cây chỉ sản xuất được khoảng 4 kg củ. Nhưng bây giờ, với những thay đổi mà nữ nông dân đã thực hiện, khoảng 100 cây của cô đang cho sản lượng 20kg mỗi cây, tương đương 2 tấn tổng sản lượng, con số đáng kinh ngạc cho vụ thu hoạch trên vùng đất khô cằn như vậy.

Gia đình người nông dân này được tiếp cận với nhiều thực phẩm bổ dưỡng hơn và cô có thể bán những gì còn sót lại để chi trả cho việc học hành của con cái cũng như nhu cầu chăm sóc sức khỏe của gia đình. Đây chỉ là một ví dụ về cách người Madagascar thích ứng với thực tế mới về biến đổi khí hậu.

Trong các cộng đồng Behara và Ifotaka, ở phía Nam vùng Anosy, giống như những nơi khác, việc tiếp cận nguồn nước là một vấn đề quan trọng và là điểm khởi đầu theo chương trình quan trọng để tiếp cận các Vùng Hội tụ, nơi tập hợp các cơ quan của Liên hợp quốc để tận dụng chuyên môn và cải thiện kết quả.

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc (FAO) đã giới thiệu các biện pháp thực hành thông minh về khí hậu để thúc đẩy các loại hạt chịu hạn như lúa miến và đậu phộng cũng như hệ thống tưới nhỏ giọt của California (Mỹ) sử dụng máy bơm năng lượng mặt trời.

Tại Ifotaka, dự án Chuyển đổi nông thôn nhanh chóng do WFP giới thiệu giúp cộng đồng được tiếp cận với một trung tâm sử dụng năng lượng mặt trời cung cấp điện và khả năng tiếp cận kỹ thuật số cho trường học trong cộng đồng.

Ngoài ra, nó còn mang lại cơ hội kinh doanh và tạo việc làm cho thanh niên, với sự hỗ trợ từ Quỹ Phát triển Nông nghiệp Quốc tế (IFAD) của Liên hợp quốc.

UNICEF hỗ trợ tiếp cận nước bằng cách xây dựng máy bơm nước chạy bằng năng lượng mặt trời và ki-ốt nước, cung cấp nước uống để sử dụng hàng ngày, giảm tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy và các bệnh lây truyền qua đường nước khác cũng như suy dinh dưỡng.

Xây dựng khả năng phục hồi

Madagascar là quốc gia dễ bị tổn thương thứ tư trên thế giới trước biến đổi khí hậu. Nó thường xuyên bị ảnh hưởng bởi hạn hán và bão ngày càng gia tăng về tần suất, thời gian và cường độ do biến đổi khí hậu, chủ yếu ảnh hưởng đến phía Nam và Đông Nam của đất nước.

Theo ông Issa Sanogo, vào cuối năm 2020, Madagascar phải đối mặt với đợt hạn hán nghiêm trọng nhất trong 40 năm, gây nạn đói lan rộng trong cộng đồng. Trong khi đó, ở phía Nam, mặc dù khu vực này có lượng mưa bổ sung do các cơn bão trong năm 2023, nhưng đất đai vẫn rất khô cằn. Các hộ gia đình phụ thuộc rất nhiều vào nền nông nghiệp dựa vào mưa, khiến họ dễ bị tổn thương hơn trước điều kiện thời tiết ngày càng bất ổn.

Với hạn hán, cây trồng không chỉ thiếu nước mà còn bị ảnh hưởng bởi những cơn bão cát đỏ phá hủy cây trồng và thổi bay lớp đất mặt màu mỡ. Trong những điều kiện này, các cộng đồng phải đương đầu để phát triển các mặt hàng chủ lực và đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực cũng như suy dinh dưỡng ngày càng gia tăng, trong đó phụ nữ thường phải hứng chịu những gánh nặng lớn.

Tuy nhiên, việc ngăn chặn các cuộc khủng hoảng trong tương lai và đẩy nhanh quá trình phục hồi sau tác động của các cú sốc khí hậu lặp đi lặp lại đòi hỏi nhiều hơn sự hỗ trợ khẩn cấp.

Giải pháp bền vững duy nhất là xây dựng khả năng phục hồi của các cá nhân, cộng đồng và tổ chức trước tác động của hạn hán và bão, bao gồm cả thông qua thích ứng với biến đổi khí hậu.

Liên hợp quốc đang nỗ lực thông qua một cách tiếp cận tổng hợp hơn để mang lại các giải pháp bền vững hơn nhằm giảm thiểu và ngăn ngừa đói nghèo ở miền Nam Madagascar. Trong ba năm qua, Liên hợp quốc đã tập trung vào việc xây dựng khả năng phục hồi nhằm giảm bớt những tác động tồi tệ nhất của hạn hán trong tương lai và giảm nhu cầu nhân đạo về lâu dài.

Nhờ những biện pháp can thiệp tổng hợp này, Liên hợp quốc bắt đầu nhận thấy sự cải thiện trong cuộc sống hàng ngày của cộng đồng địa phương. Bước tiếp theo là nhân rộng sự cải thiện này ra khắp miền Nam Madagascar.

Chính phủ Madagascar, cùng với Liên hợp quốc và các đối tác tài chính và kỹ thuật, đã nhận ra tầm quan trọng của việc tái tập trung vào người dân, trung tâm của các cuộc khủng hoảng tái diễn ở những khu vực này. Họ kỳ vọng cùng nhau tiến về phía trước, vượt ra ngoài những nỗ lực ứng phó trong thời gian ngắn dựa trên nguồn cung, để đạt được kết quả dựa trên nhu cầu, có thể làm giảm rủi ro và tình trạng dễ bị tổn thương của mọi người.

Mối nguy từ El Nino

Tuy nhiên, tình hình vẫn còn mong manh và hiện tượng El Nino hiện tại tạo ra nguy cơ lớn khiến tình hình trở nên xấu đi.

Theo ông Issa Sanogo, để hỗ trợ 2,3 triệu người cần hỗ trợ, gần đây Liên hợp quốc đã sửa đổi yêu cầu nhanh để xem xét tác động tiềm tàng của nó. Khoảng 39 triệu USD trong tổng số 162 triệu USD đã được yêu cầu là dành cho các hành động chuẩn bị trước.

Madagascar đã được chọn là một trong 30 quốc gia tham gia Sáng kiến Cảnh báo sớm cho tất cả mọi người của Tổng thư ký Liên hợp quốc. Kế hoạch hành động của quốc gia cho giai đoạn 2024 - 2027 là kế hoạch đầu tiên được hoàn thành trên toàn cầu và được đưa ra tại Dubai tại COP28 vào tháng 12/2023. Điều này mang lại tầm nhìn rõ ràng cho nỗ lực của Madagascar và giúp các đối tác nhạy cảm hơn trong việc hỗ trợ công tác phòng ngừa cũng như nhu cầu tài trợ.

Kế hoạch này nhằm mục đích cung cấp khả năng tiếp cận các hệ thống cảnh báo sớm cho mọi người tại Madagascar vào năm 2027. Đây là yếu tố thiết yếu để giảm nhu cầu nhân đạo và chi phí ứng phó trong thời gian dài và cuối cùng là đạt được tiến bộ hướng tới hiện thực hóa Chương trình nghị sự 2030.

Mai Đan