Đài KTTV Sơn La: Chủ động dự báo, cảnh báo để hành động sớm
(TN&MT) - Trong bối cảnh biến đổi khí hậu hiện nay, các hiện tượng thời tiết, thủy văn cực đoan có xu hướng ngày càng gia tăng về cường độ, tần suất lặp lại, diễn biến phức tạp, khó lường.
Do đó, công tác dự báo, cảnh báo thiên tai luôn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Đài Khí tượng thủy văn (KTTV) tỉnh Sơn La chú trọng triển khai, nhằm đảm bảo an toàn cho người dân trước thiên tai.
Đài KTTV tỉnh Sơn La là đơn vị trực thuộc Đài KTTV khu vực Miền núi phía Bắc, được thành lập ngày 1/8/2023. Hiện nay, Đài đang quản lý 8 trạm khí tượng, 2 trạm thủy văn, 2 trạm môi trường nước hồ, 1 trạm môi trường không khí tự động, 1 trạm bức xạ tự động, 1 trạm định vị sét, 14 điểm đo mưa tự động thuộc mạng lưới trạm KTTV quốc gia và khai thác số liệu gần 80 trạm đo mưa tự động trên địa bàn tỉnh Sơn La.
Ông Nguyễn Văn Nguyên - Giám đốc Đài KTTV tỉnh Sơn La cho biết: Kế thừa nguồn nhân lực, máy, thiết bị, công nghệ dự báo, cảnh báo KTTV từ Đài KTTV khu vực Tây Bắc (cũ), năm 2023, Đài KTTV tỉnh Sơn La luôn chủ động triển khai công tác cảnh báo sớm các thiên tai KTTV nguy hiểm như: Dự báo thời tiết, cảnh báo sớm thiên tai tới 10 ngày; cảnh báo dông sét trước từ 30 phút đến 2 - 3 giờ; dự báo, cảnh báo mưa lớn trước 2 - 3 ngày; cảnh báo nắng nóng, không khí lạnh trước 5 - 7 ngày.
Các bản tin dự báo tháng, mùa cũng được chi tiết đến huyện; dự báo cụ thể nhiệt độ, mưa theo các thời kỳ. Bản tin cảnh báo nguy cơ lũ quét, sạt lở đất đã chi tiết đến cấp xã thuộc các huyện trên địa bàn tỉnh Sơn La. Ngoài ra, Đài đã chủ động ban hành các bản tin chuyên đề phục vụ các dịp nghỉ lễ, Tết, tổ chức các hoạt động, sự kiện quan trọng của tỉnh.
Các bản tin dự báo thời tiết hàng ngày phục vụ người dân được phát trên Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh. Đặc biệt, các bản tin dự báo, cảnh báo KTTV nguy hiểm luôn được ban hành kịp thời, đảm bảo độ tin cậy, cảnh báo cấp độ, phạm vi ảnh hưởng, dự báo khả năng tác động đến môi trường, điều kiện sống, cơ sở hạ tầng, các hoạt động kinh tế - xã hội của các dạng thiên tai.
Thông qua các bản tin dự báo, cảnh báo KTTV đã được cải tiến, thay đổi, điều chỉnh cả về hình thức và nội dung theo hướng cập nhật nhanh, dễ khai thác, sử dụng thuật ngữ dễ hiểu. Các thông tin đưa ra chi tiết hơn cả về thời gian, phạm vi, mức độ ảnh hưởng, cũng như khả năng tác động đến các hoạt động kinh tế - xã hội.
Các bản tin dự báo, cảnh báo KTTV được phát hành kịp thời, chính xác, được gửi đến Văn phòng Tỉnh ủy, Văn phòng UBND tỉnh, Ban chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh, Sở TN&MT và các cấp chính quyền địa phương. Nhờ đó, những năm gần đây, các cơ quan, ban, ngành, địa phương, người dân trên địa bàn tỉnh đã chủ động hơn trong công tác chuẩn bị, phòng ngừa, ứng phó với thiên tai. Thiệt hại do thiên tai gây ra đã được giảm thiểu tối đa, đặc biệt là về người.
Điển hình như đầu năm 2023, những thông tin cảnh báo sớm về hiện tượng nắng nóng sẽ xảy ra sớm hơn, gay gắt hơn năm trước. Trên cơ sở đó, các cơ quan, ban, ngành kịp thời đưa ra các phương án phòng chống hạn hán, thiếu nước, đảm bảo khả năng bổ sung nước trong thời gian lâu dài, đảm bảo cung cấp nguồn điện cần thiết cho nhân dân. Người dân cũng kịp thời thực hiện có các biện pháp tưới mát cho vật nuôi, chủ động thay đổi phương pháp trồng trọt, chăn nuôi, thời gian lao động, giảm thiểu tối đa thiệt hại do nắng nóng gây ra.
Nhận định trong ba tháng đầu năm 2024, El Nino tiếp tục duy trì với xác suất trên 90%, sau đó duy trì với xác suất khoảng từ 60 - 85% và cường độ giảm dần. Nắng nóng có khả năng xuất hiện sớm vào khoảng tháng 3, nhiệt độ trung bình các tháng có xu thế cao hơn bình thường, nắng nóng có thể nhiều hơn, gay gắt hơn, khả năng xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối.
Trong các tháng đầu năm, lượng mưa có xu hướng thấp hơn trung bình nhiều năm, khoảng tháng 6 lượng mưa tăng dần ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Tình hình mưa lũ sẽ có nhiều diễn biến phức tạp, đòi hỏi các giải pháp ứng phó, phòng ngừa rủi ro trong mùa mưa lũ.
Để nâng cao hiệu quả công tác dự báo, cảnh báo KTTV, Đài KTTV tỉnh Sơn La kiến nghị UBND tỉnh Sơn La, Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh, các sở, ban, ngành, chính quyền địa phương quan tâm tạo điều kiện, tạo nguồn lực để từng bước nâng cấp máy, thiết bị phục vụ quan trắc, dự báo KTTV; rà soát di chuyển các trạm đo mưa tự động của địa phương tới các vị trí dễ xảy ra lũ quét, sạt lở đất.
Chính quyền địa phương cần tiếp tục rà soát, đánh giá, cập nhật phương án phòng chống thiên tai để chủ động phòng ngừa, kịp thời ứng phó, nhanh chóng khắc phục hậu quả thiên tai. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, tính chủ động cho người dân về những tác động, ảnh hưởng của thiên tai đi cùng các giải pháp phòng, tránh phù hợp.